Γονατάς Επαμεινώνδας Χ.
--------------------------------------------------------------------------------
Bιογραφία-Βιβλιογραφία-Εργογραφία
--------------------------------------------------------------------------------
Τόπος Γέννησης Αθήνα
Ημερομηνία Γέννησης 1924
Ημερομηνία Θανάτου -
Λογοτεχνικές Κατηγορίες Πεζογραφία
Ποίηση
Μετάφραση
Βιογραφικό Σημείωμα
Ε. Χ. ΓΟΝΑΤΑΣ (1924) Ο Επαμεινώνδας Γονατάς γεννήθηκε και ζει στην Αθήνα. Η καταγωγή του είναι από το Αϊβαλί. Σπούδασε στη Νομική Σχολή του πανεπιστημίου Αθηνών και ασκεί τη δικηγορία. Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε το 1944 με τη δημοσίευση του ποιήματος Η μικρή εξοχική μας πόλη στο περιοδικό Παλμός με το ψευδώνυμο Ε.Γόνης. Ακολούθησε το 1945 η έκδοση του αφηγήματος Ο ταξιδιώτης. Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα εξέδωσε την ποιητική συλλογή Η κρύπτη. Ακολούθησαν αφηγηματικά έργα με έντονα ποιητική γλώσσα. Στη γραφή του διακρίνονται καταβολές στο λογοτεχνικό ρεύμα του υπερρεαλισμού αλλά και στοιχεία ρομαντισμού και αισθητισμού με εξαιρετική επιμέλεια στις λεπτομέρειες της αφήγησης και στην ατμόσφαιρα που δημιουργεί ο λόγος. Το 1959 εξέδωσε από κοινού με τον Δημήτρη Παπαδίτσα το περιοδικό Πρώτη Ύλη - Ποιητικά κείμενα. 1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Επαμεινώνδα Γονατά βλ. Αργυρίου Αλεξ., «Επαμεινώνδας Γονατάς», Η ελληνική ποίηση· Η πρώτη μεταπολεμική γενιά, σ.292-293. Αθήνα, Σοκόλης, 1982 και χ.σ., «Γονατάς Επαμεινώνδας», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό3. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
Αργυρίου Αλεξ., «Επαμεινώνδας Γονατάς», Η ελληνική ποίηση· Η πρώτη μεταπολεμική γενιά, σ.292-293. Αθήνα, Σοκόλης, 1982.
Κούρτοβικ Δημοσθένης, «Ε[παμεινώνδας] Χ. Γονατάς», Έλληνες μεταπολεμικοί συγγραφείς· Ένας οδηγός, σ.61-62. Αθήνα, Πατάκης, 1995.
Μενδράκος Τάκης, «Στην Κρύπτη του Ε.Χ. Γονατά», Επίκαιρα, 10/9/1981 (τώρα και στον τόμο Μικρές δοκιμές· Κριτικά σημειώματα & άρθρα, σ.21-23. Αθήνα, Σοκόλης, 1990).
Ντόκος Θανάσης, «Αρτιότητα, παρατήρηση και πρωτοτυπία», Διαβάζω126, 11/9/1985, σ.58-60.
Σινόπουλος Τάκης, Κριτική για την Κρύπτη, Κριτική4-5, 7-10/1959, σ.198-199.
Σινόπουλος Τάκης, «Αυτοεξόριστος και ονειροποιός ποιητής στο εργαστήριό του», Εποχές11, 3/1964, σ.61-62.
Τσακνιάς Σπύρος, «Ε.Χ. Γονατάς, Ο φιλόξενος καρδινάλιος», Η λέξη59-60, 11-12/1986 (τώρα και στον τόμο Επί τα ίχνη, σ.26-30. Αθήνα, Σοκόλης, 1990).
Χατζηβασιλείου Βαγγέλης, Κριτική για την Προετοιμασία, Ελευθεροτυπία, 6/11/1991.
χ.σ., «Γονατάς Επαμεινώνδας», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό3. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985.
Εργογραφία
(πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις) Ι.Ποίηση
Η κρύπτη. 1959.
Το βάραθρο. 1963.
Οι αγελάδες. Αθήνα, Πρώτη Ύλη, 1963. ΙΙ.Πεζογραφία
Ο ταξιδιώτης. Αθήνα, 1945.
Ο φιλόξενος καρδινάλιος. Αθήνα, Στιγμή, 1986.
Η προετοιμασία. Αθήνα, Στιγμή, 1991. ΙΙΙ.Μεταφράσεις
Goll Ivan, Μαλαισιακά τραγούδια· Μεταφραστικό δοκίμιο Ε.Χ.Γονατά. Αθήνα, Πρώτη Ύλη, 1960.
Γκουστάβ Φλωμπέρ, Βιβλιομανία. Αθήνα, Στιγμή, 1985.
Wols, Ποιήματα· Σχέδια – Πίνακες – Φωτογραφίες. Παρουσίαση – μετάφραση Ε.Χ.Γονατά. Αθήνα, Καστανιώτης, 1983.
Παρασκευή 13 Ιουνίου 2008
Δεπούντης Ιάσων
Δεπούντης Ιάσων
--------------------------------------------------------------------------------
Bιογραφία-Βιβλιογραφία-Εργογραφία
--------------------------------------------------------------------------------
Τόπος Γέννησης Κέρκυρα
Ημερομηνία Γέννησης 1919
Ημερομηνία Θανάτου -
Λογοτεχνικές Κατηγορίες Πεζογραφία
Ποίηση
Μετάφραση
Μελέτη
Βιογραφικό Σημείωμα
ΙΑΣΩΝ ΔΕΠΟΥΝΤΗΣ (1919) Ο Ιάσων Δεπούντης γεννήθηκε στην Κέρκυρα. Αποφοίτησε από την καλλιτεχνική σχολή Προσαλέντη και ήρθε στην Αθήνα, όπου παρακολούθησε μαθήματα Κοινωνιολογίας, Παιδαγωγικής, Ψυχολογίας και Δικαίου. Το 1954 έφυγε στο Παρίσι για μαθήματα Εφαρμοσμένης Ψυχολογίας και από το 1970 ως το 1972 έζησε στη Ζυρίχη, όπου παρακολούθησε μαθήματα Μοντέρνων Μαθηματικών. Από το 1969 ζει στην Ελβετία. Στο χώρο της λογοτεχνίας πρωτοεμφανίστηκε από τις σελίδες του περιοδικού Φιλολογικά Χρονικά το 1946. Δύο χρόνια αργότερα εκδόθηκε η πρώτη του ποιητική συλλογή, που είχε τίτλο Από τη θάλασσα, ενώ ασχολήθηκε επίσης με τη μελέτη, την πεζογραφία και τη λογοτεχνική μετάφραση. Ποιήματά του μεταφράστηκαν στα αγγλικά και τα γερμανικά. 1. Τα στοιχεία αντλήθηκαν από το δημοσίευμα Αργυρίου Αλεξ., «Ιάσων Δεπούντης», Η πρώτη μεταπολεμική γενιά, σ.310-311. Αθήνα, Σοκόλης, 1982 (στη σειρά Ελληνική ποίηση
Ανθολογία – Γραμματολογία).
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
Αργυρίου Αλεξ., «Ιάσων Δεπούντης», Η πρώτη μεταπολεμική γενιά, σ.310-311. Αθήνα, Σοκόλης, 1982 (στη σειρά Ελληνική ποίηση
Ανθολογία – Γραμματολογία).
Βρεττάκος Νικηφόρος, «Ιασ. Δεπούντη: Οι καλεσμένοι μας του Πάσχα», Επιθεώρηση ΤέχνηςΘ΄, ετ.Ε΄, 5-6/1959, σ.306-307.
Λεοντάρης Βύρων, «Ιάσων Δεπούντης: Από τη θάλασσα», Επιθεώρηση ΤέχνηςΙΖ΄, ετ.Θ΄, 3/1963, αρ.99, σ.222.
Εργογραφία
(πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις) Ι.Ποίηση
Από τη θάλασσα. Αθήνα, 1948.
Το ναυάγιο της ομίχλης. Αθήνα, 1952.
Ο λόφος. Αθήνα, 1953.
Ακατοίκητη νύχτα. Αθήνα, 1962.
Systema Naturae. Αθήνα, 1969.
Κεφάλι από ρολόι. Οι χαιρετισμοί του Πάμπλο Πικάσσο. [Ελβετία], 1971. ΙΙ.Πεζογραφία
X. A. Donnet, Ο βομβαρδισμός μιας άμαχης πολιτείας. 1963.
Θάλασσα 2. Βυθός. 1963.
Ο ύπνος των σκίουρων. 1964. ΙΙΙ.Μελέτες
Λογοτεχνία και Ψυχολογία. 1965. ΙV. Μεταφράσεις
Edgar Lee Masters, Σπουν Ρίβερ. 1962.
--------------------------------------------------------------------------------
Bιογραφία-Βιβλιογραφία-Εργογραφία
--------------------------------------------------------------------------------
Τόπος Γέννησης Κέρκυρα
Ημερομηνία Γέννησης 1919
Ημερομηνία Θανάτου -
Λογοτεχνικές Κατηγορίες Πεζογραφία
Ποίηση
Μετάφραση
Μελέτη
Βιογραφικό Σημείωμα
ΙΑΣΩΝ ΔΕΠΟΥΝΤΗΣ (1919) Ο Ιάσων Δεπούντης γεννήθηκε στην Κέρκυρα. Αποφοίτησε από την καλλιτεχνική σχολή Προσαλέντη και ήρθε στην Αθήνα, όπου παρακολούθησε μαθήματα Κοινωνιολογίας, Παιδαγωγικής, Ψυχολογίας και Δικαίου. Το 1954 έφυγε στο Παρίσι για μαθήματα Εφαρμοσμένης Ψυχολογίας και από το 1970 ως το 1972 έζησε στη Ζυρίχη, όπου παρακολούθησε μαθήματα Μοντέρνων Μαθηματικών. Από το 1969 ζει στην Ελβετία. Στο χώρο της λογοτεχνίας πρωτοεμφανίστηκε από τις σελίδες του περιοδικού Φιλολογικά Χρονικά το 1946. Δύο χρόνια αργότερα εκδόθηκε η πρώτη του ποιητική συλλογή, που είχε τίτλο Από τη θάλασσα, ενώ ασχολήθηκε επίσης με τη μελέτη, την πεζογραφία και τη λογοτεχνική μετάφραση. Ποιήματά του μεταφράστηκαν στα αγγλικά και τα γερμανικά. 1. Τα στοιχεία αντλήθηκαν από το δημοσίευμα Αργυρίου Αλεξ., «Ιάσων Δεπούντης», Η πρώτη μεταπολεμική γενιά, σ.310-311. Αθήνα, Σοκόλης, 1982 (στη σειρά Ελληνική ποίηση
Ανθολογία – Γραμματολογία).
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
Αργυρίου Αλεξ., «Ιάσων Δεπούντης», Η πρώτη μεταπολεμική γενιά, σ.310-311. Αθήνα, Σοκόλης, 1982 (στη σειρά Ελληνική ποίηση
Ανθολογία – Γραμματολογία).
Βρεττάκος Νικηφόρος, «Ιασ. Δεπούντη: Οι καλεσμένοι μας του Πάσχα», Επιθεώρηση ΤέχνηςΘ΄, ετ.Ε΄, 5-6/1959, σ.306-307.
Λεοντάρης Βύρων, «Ιάσων Δεπούντης: Από τη θάλασσα», Επιθεώρηση ΤέχνηςΙΖ΄, ετ.Θ΄, 3/1963, αρ.99, σ.222.
Εργογραφία
(πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις) Ι.Ποίηση
Από τη θάλασσα. Αθήνα, 1948.
Το ναυάγιο της ομίχλης. Αθήνα, 1952.
Ο λόφος. Αθήνα, 1953.
Ακατοίκητη νύχτα. Αθήνα, 1962.
Systema Naturae. Αθήνα, 1969.
Κεφάλι από ρολόι. Οι χαιρετισμοί του Πάμπλο Πικάσσο. [Ελβετία], 1971. ΙΙ.Πεζογραφία
X. A. Donnet, Ο βομβαρδισμός μιας άμαχης πολιτείας. 1963.
Θάλασσα 2. Βυθός. 1963.
Ο ύπνος των σκίουρων. 1964. ΙΙΙ.Μελέτες
Λογοτεχνία και Ψυχολογία. 1965. ΙV. Μεταφράσεις
Edgar Lee Masters, Σπουν Ρίβερ. 1962.
Δενδρινού Ειρήνη
Δενδρινού Ειρήνη
--------------------------------------------------------------------------------
Bιογραφία-Βιβλιογραφία-Εργογραφία
--------------------------------------------------------------------------------
Τόπος Γέννησης Κέρκυρα
Ημερομηνία Γέννησης 1879
Ημερομηνία Θανάτου 1974
Λογοτεχνικές Κατηγορίες Πεζογραφία
Ποίηση
Μελέτη
Βιογραφικό Σημείωμα
ΕΙΡΗΝΗ ΔΕΝΔΡΙΝΟΥ (1879-1974) Η Ειρήνη Δενδρινού γεννήθηκε στην Κέρκυρα. Πατέρας της ήταν ο Γεώργιος Ζαβιτσιάνος και η μητέρα της καταγόταν από την αρχοντική οικογένεια Βούλγαρη. Μαθήτρια του Γεώργιου Καλοσγούρου, έδειξε από νεαρή ηλικία έντονο ενδιαφέρον για τα γράμματα. Ήδη το 1890 δημοσίευσε κείμενά της σε κερκυραϊκά έντυπα και την ίδια περίοδο επηρεάστηκε από τη γλωσσική θεωρία του Γιάννη Ψυχάρη. Σταθμός στη ζωή της στάθηκε η γνωριμία της το 1903 με τον Κωνσταντίνο Θεοτόκη, μέσω του οποίου ήρθε σε επαφή με το σοσιαλισμό, το φεμινισμό και τις ευρωπαϊκές φιλοσοφικές ιδέες της εποχής. Παντρεύτηκε τον πολιτικό Δενδρινό. Πραγματοποίησε διαλέξεις για τη δημοτική γλώσσα, το έργο του Διονυσίου Σολωμού, του Μαρίνου Σιγούρου, του Κωνσταντίνου Θεοτόκη, του Γεράσιμου Μαρκορά, του Λορέντζου Μαβίλη και άλλα θέματα. Ενδεικτικά αναφέρουμε τη διάλεξή της Το φιλί στη δημοτική μας ποίηση, ενώ σημαντικότατες υπήρξαν οι διαλέξεις της για τους συγγραφείς της Κερκυραϊκής Σχολής. Μέλος της εκδοτικής ομάδας της Κερκυραϊκής Ανθολογίας, συνεργάστηκε επίσης με το Νουμά, τη Νέα Εστία, την Ιόνιο Ανθολογία και άλλα έντυπα. Το 1916 εξέδωσε την πρώτη της ποιητική συλλογή που είχε τίτλο Σονέττα. Μεταξύ άλλων κυκλοφόρησε επίσης τα πεζογραφήματα Πετακτές κουβέντες και Από τον κόσμο του σαλονιού και τα παιδικά Ο ξένος και η μικρή μου φίλη και Η γιαγιά με τα εννιά εγγονάκια. Τα τελευταία χρόνια της ζωής της έζησε αποτραβηγμένη στο εξοχικό σπίτι της στη γενέτειρά της. 1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία της Ειρήνης Δενδρινού βλ. Γιάκου Ρένα Δημ., «Δενδρινού Ειρήνη», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας6. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ. και χ.σ., «Δενδρινού Ειρήνη», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό3. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
Γιάκου Ρένα Δημ., «Δενδρινού Ειρήνη», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας6. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ.
Δάφνης Κ., Πρόλογος στο Ειρήνης Α. Δενδρινού, Η Κερκυραϊκή Σχολή, σ.5-11. Κέρκυρα, 1953.
Παπά Κατίνα, «Ειρήνη Δενδρινού», Νέα Εστία97, ετ.ΜΘ΄, 15/1/1975, αρ.1141, σ.102-107.
Πρωτόπαππα Γλυκερία, «Ειρήνη Α.Δεντρινού», Νέα Εστία68, ετ.ΛΔ΄, 1η/7/1960, αρ.792, σ.858-866.
Ταρσούλη Αθηνά, «Ειρήνη Α. Δεντρινού», Ελληνίδες ποιήτριες, σ.84-90. Αθήνα, 1951.
Φτέρης Γιώργος, «Ειρήνη Δενδρινού και οι κερκυραίοι λόγιοι», Ελληνικές μορφές, σ.197-206. Αθήνα, Δίφρος, 1979.
χ.σ., «Δενδρινού Ειρήνη», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό3. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985.
Εργογραφία
(πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις) Ι.Ποίηση
Τα σονέττα. Έκδοση του περ. Αλεξανδρινά Γράμματα, 1916.
Εξαγνισμός. Έκδοση του περ. Αλεξανδρινά Γράμματα, ΙΙ.Πεζογραφία
Πετακτές κουβέντες.
Από τον κόσμο του σαλονιού
Ο ξένος και η μικρή μου φίλη
Η γιαγιά με τα εννιά εγγονάκια. ΙΙΙ.Μελέτες - Διαλέξεις
Το φιλί στη δημοτική μας ποίηση.
Ο ποιητής Λαυρέντιος Μαβίλης·Διάλεξη της κυρ. Ειρήνης Δεντρινού στην Ένωση Ερασιτεχνών Κερκύρας την 8 Μαρτίου 1915 (με τη συνεργασία του Κ.Θεοτόκη). Κέρκυρα, 1915.
Η Κερκυραϊκή Σχολή (Σολωμός, Μαρκοράς, Κογεβίνας, Μαβίλης, Καλοσγούρος, Χρυσομάλλης, Θεοτόκης)· Προλεγόμενα Κ.Δάφνη. Κέρκυρα, 1953.
Τα έργα του Λορέντζου Μαβίλη. Αλεξάνδρεια, εκδ. περιοδ. Γράμματα, 1915 (επιμέλεια Ειρήνη Δεντρινού- Κων/νος Θεοτόκης
--------------------------------------------------------------------------------
Bιογραφία-Βιβλιογραφία-Εργογραφία
--------------------------------------------------------------------------------
Τόπος Γέννησης Κέρκυρα
Ημερομηνία Γέννησης 1879
Ημερομηνία Θανάτου 1974
Λογοτεχνικές Κατηγορίες Πεζογραφία
Ποίηση
Μελέτη
Βιογραφικό Σημείωμα
ΕΙΡΗΝΗ ΔΕΝΔΡΙΝΟΥ (1879-1974) Η Ειρήνη Δενδρινού γεννήθηκε στην Κέρκυρα. Πατέρας της ήταν ο Γεώργιος Ζαβιτσιάνος και η μητέρα της καταγόταν από την αρχοντική οικογένεια Βούλγαρη. Μαθήτρια του Γεώργιου Καλοσγούρου, έδειξε από νεαρή ηλικία έντονο ενδιαφέρον για τα γράμματα. Ήδη το 1890 δημοσίευσε κείμενά της σε κερκυραϊκά έντυπα και την ίδια περίοδο επηρεάστηκε από τη γλωσσική θεωρία του Γιάννη Ψυχάρη. Σταθμός στη ζωή της στάθηκε η γνωριμία της το 1903 με τον Κωνσταντίνο Θεοτόκη, μέσω του οποίου ήρθε σε επαφή με το σοσιαλισμό, το φεμινισμό και τις ευρωπαϊκές φιλοσοφικές ιδέες της εποχής. Παντρεύτηκε τον πολιτικό Δενδρινό. Πραγματοποίησε διαλέξεις για τη δημοτική γλώσσα, το έργο του Διονυσίου Σολωμού, του Μαρίνου Σιγούρου, του Κωνσταντίνου Θεοτόκη, του Γεράσιμου Μαρκορά, του Λορέντζου Μαβίλη και άλλα θέματα. Ενδεικτικά αναφέρουμε τη διάλεξή της Το φιλί στη δημοτική μας ποίηση, ενώ σημαντικότατες υπήρξαν οι διαλέξεις της για τους συγγραφείς της Κερκυραϊκής Σχολής. Μέλος της εκδοτικής ομάδας της Κερκυραϊκής Ανθολογίας, συνεργάστηκε επίσης με το Νουμά, τη Νέα Εστία, την Ιόνιο Ανθολογία και άλλα έντυπα. Το 1916 εξέδωσε την πρώτη της ποιητική συλλογή που είχε τίτλο Σονέττα. Μεταξύ άλλων κυκλοφόρησε επίσης τα πεζογραφήματα Πετακτές κουβέντες και Από τον κόσμο του σαλονιού και τα παιδικά Ο ξένος και η μικρή μου φίλη και Η γιαγιά με τα εννιά εγγονάκια. Τα τελευταία χρόνια της ζωής της έζησε αποτραβηγμένη στο εξοχικό σπίτι της στη γενέτειρά της. 1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία της Ειρήνης Δενδρινού βλ. Γιάκου Ρένα Δημ., «Δενδρινού Ειρήνη», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας6. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ. και χ.σ., «Δενδρινού Ειρήνη», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό3. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
Γιάκου Ρένα Δημ., «Δενδρινού Ειρήνη», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας6. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ.
Δάφνης Κ., Πρόλογος στο Ειρήνης Α. Δενδρινού, Η Κερκυραϊκή Σχολή, σ.5-11. Κέρκυρα, 1953.
Παπά Κατίνα, «Ειρήνη Δενδρινού», Νέα Εστία97, ετ.ΜΘ΄, 15/1/1975, αρ.1141, σ.102-107.
Πρωτόπαππα Γλυκερία, «Ειρήνη Α.Δεντρινού», Νέα Εστία68, ετ.ΛΔ΄, 1η/7/1960, αρ.792, σ.858-866.
Ταρσούλη Αθηνά, «Ειρήνη Α. Δεντρινού», Ελληνίδες ποιήτριες, σ.84-90. Αθήνα, 1951.
Φτέρης Γιώργος, «Ειρήνη Δενδρινού και οι κερκυραίοι λόγιοι», Ελληνικές μορφές, σ.197-206. Αθήνα, Δίφρος, 1979.
χ.σ., «Δενδρινού Ειρήνη», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό3. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985.
Εργογραφία
(πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις) Ι.Ποίηση
Τα σονέττα. Έκδοση του περ. Αλεξανδρινά Γράμματα, 1916.
Εξαγνισμός. Έκδοση του περ. Αλεξανδρινά Γράμματα, ΙΙ.Πεζογραφία
Πετακτές κουβέντες.
Από τον κόσμο του σαλονιού
Ο ξένος και η μικρή μου φίλη
Η γιαγιά με τα εννιά εγγονάκια. ΙΙΙ.Μελέτες - Διαλέξεις
Το φιλί στη δημοτική μας ποίηση.
Ο ποιητής Λαυρέντιος Μαβίλης·Διάλεξη της κυρ. Ειρήνης Δεντρινού στην Ένωση Ερασιτεχνών Κερκύρας την 8 Μαρτίου 1915 (με τη συνεργασία του Κ.Θεοτόκη). Κέρκυρα, 1915.
Η Κερκυραϊκή Σχολή (Σολωμός, Μαρκοράς, Κογεβίνας, Μαβίλης, Καλοσγούρος, Χρυσομάλλης, Θεοτόκης)· Προλεγόμενα Κ.Δάφνη. Κέρκυρα, 1953.
Τα έργα του Λορέντζου Μαβίλη. Αλεξάνδρεια, εκδ. περιοδ. Γράμματα, 1915 (επιμέλεια Ειρήνη Δεντρινού- Κων/νος Θεοτόκης
Δελής Γεώργιος
Δελής Γεώργιος
--------------------------------------------------------------------------------
Bιογραφία-Βιβλιογραφία-Εργογραφία
--------------------------------------------------------------------------------
Τόπος Γέννησης Ρουμανία - Βραϊλα
Ημερομηνία Γέννησης 1870
Ημερομηνία Θανάτου 1954
Λογοτεχνικές Κατηγορίες Ποίηση
Βιογραφικό Σημείωμα
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΕΛΗΣ (1870-1954) Ο Γεώργιος Δελής γεννήθηκε στη Βραΐλα της Ρουμανίας. Το 1892 μετακόμισε με την οικογένειά του στη Βιέννη και φοίτησε στην εκεί Ιατρική Σχολή, ενώ παράλληλα παρακολούθησε μαθήματα Φιλοσοφίας και ασχολήθηκε με τη μουσική και την τέχνη γενικότερα. Στη Βιέννη συνδέθηκε φιλικά με τον νευρολόγο Κωνσταντίνο Οικονόμου, τον Απόστολο Δοξιάδη, τον Αντώνιο Χρηστομάνο, συμφοιτητή του στην Ιατρική και αργότερα καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, καθώς επίσης με τον Κωνσταντίνο Χρηστομάνο και το ζωγράφο Κωνσταντίνο Παρθένη, τον Μανώλη Καλομοίρη και τον Δημήτριο Καραχάλιο (Λάμπρο Αστέρη). Το 1897 πρωτοστάτησε σε διαδήλωση φοιτητών με αίτημα την ελευθερία των πατρίδων τους και στη συνέχεια εγκατέλειψε τις σπουδές του και επέστρεψε στην Ελλάδα για να καταταγεί εθελοντικά στον πόλεμο. Μετά την καταστροφή της Ελλάδος γύρισε για κάποια χρόνια στη Βιέννη, όπου άσκησε το ιατρικό λειτούργημα και το 1908 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Πήρε μέρος στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, ως έφεδρος γιατρός στο πολεμικό Ναυτικό. Το 1921 εκδόθηκε η πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο Απάνεμα βράδια, γνωστός ωστόσο έγινε με τη συλλογή Τα σύννεφα στο γέρμα, που τιμήθηκε με το Λαμπρίκειο Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών το 1929, μετά από εισήγηση του Κωστή Παλαμά. Τιμήθηκε επίσης με το Βραβείο Παλαμά (1944 για τη συλλογή Αλλοτινά κι αλλόκοσμα). 1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Γιώργου Δελή βλ. Πολιτάρχης Γ.Μ., «Δελής Γεώργιος», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας6. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
Γεώργιος Δελής· Μελέτες και κρίσεις για το έργο του. Αθήνα, Διογένης, 1990.
Καραντώνης Ανδρέας, «Γεώργιος Δελής», Φυσιογνωμίες· Τόμος δεύτερος, σ.37-51. Αθήνα, Παπαδήμας, 1977.
Κωνσταντινίδης Θάνος, Πρόλογος στο βιβλίο Γεώργιος Δελής· Μελέτες και κρίσεις για το έργο του· Ανάτυπο. Αθήνα, Διογένης, 1990.
Ξενόπουλος Γρηγόριος, Νέα Εστία, 1η/5/1927.
Πολιτάρχης Γ.Μ., «Δελής Γεώργιος», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας6. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ.
Σικελιανός Άγγελος, «Γιώργος Δελής», Νέα Εστία35, ετ.ΙΗ΄, 1η/4/1944, αρ.404, σ.328-331.
Σισιλιάνος Δημ.- Καρμίρης Νικ., Ο ποιητής Δελής· Σύντομη μελέτη για την ποίησή του κι επιλογή από το έργο του. Αθήνα, 1947.
Εργογραφία
(πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις) Ι.Ποίηση
Απάνεμα βράδια. Αθήνα, Σιδέρης, 1921.
Σύννεφα στο γέρμα· Σχέδια Κωστή Παρθένη. Αθήνα, τυπ.Εστία, 1927.
Αλλοτινά κι αλλόκοσμα. Αθήνα, Αετός, 1942.
Ο ανάραχτος. ΙΙ.Συγκεντρωτικές εκδόσεις
Τα Λυρικά. Αθήνα, Αθήνα, 1953.
--------------------------------------------------------------------------------
Bιογραφία-Βιβλιογραφία-Εργογραφία
--------------------------------------------------------------------------------
Τόπος Γέννησης Ρουμανία - Βραϊλα
Ημερομηνία Γέννησης 1870
Ημερομηνία Θανάτου 1954
Λογοτεχνικές Κατηγορίες Ποίηση
Βιογραφικό Σημείωμα
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΕΛΗΣ (1870-1954) Ο Γεώργιος Δελής γεννήθηκε στη Βραΐλα της Ρουμανίας. Το 1892 μετακόμισε με την οικογένειά του στη Βιέννη και φοίτησε στην εκεί Ιατρική Σχολή, ενώ παράλληλα παρακολούθησε μαθήματα Φιλοσοφίας και ασχολήθηκε με τη μουσική και την τέχνη γενικότερα. Στη Βιέννη συνδέθηκε φιλικά με τον νευρολόγο Κωνσταντίνο Οικονόμου, τον Απόστολο Δοξιάδη, τον Αντώνιο Χρηστομάνο, συμφοιτητή του στην Ιατρική και αργότερα καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, καθώς επίσης με τον Κωνσταντίνο Χρηστομάνο και το ζωγράφο Κωνσταντίνο Παρθένη, τον Μανώλη Καλομοίρη και τον Δημήτριο Καραχάλιο (Λάμπρο Αστέρη). Το 1897 πρωτοστάτησε σε διαδήλωση φοιτητών με αίτημα την ελευθερία των πατρίδων τους και στη συνέχεια εγκατέλειψε τις σπουδές του και επέστρεψε στην Ελλάδα για να καταταγεί εθελοντικά στον πόλεμο. Μετά την καταστροφή της Ελλάδος γύρισε για κάποια χρόνια στη Βιέννη, όπου άσκησε το ιατρικό λειτούργημα και το 1908 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Πήρε μέρος στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, ως έφεδρος γιατρός στο πολεμικό Ναυτικό. Το 1921 εκδόθηκε η πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο Απάνεμα βράδια, γνωστός ωστόσο έγινε με τη συλλογή Τα σύννεφα στο γέρμα, που τιμήθηκε με το Λαμπρίκειο Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών το 1929, μετά από εισήγηση του Κωστή Παλαμά. Τιμήθηκε επίσης με το Βραβείο Παλαμά (1944 για τη συλλογή Αλλοτινά κι αλλόκοσμα). 1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Γιώργου Δελή βλ. Πολιτάρχης Γ.Μ., «Δελής Γεώργιος», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας6. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
Γεώργιος Δελής· Μελέτες και κρίσεις για το έργο του. Αθήνα, Διογένης, 1990.
Καραντώνης Ανδρέας, «Γεώργιος Δελής», Φυσιογνωμίες· Τόμος δεύτερος, σ.37-51. Αθήνα, Παπαδήμας, 1977.
Κωνσταντινίδης Θάνος, Πρόλογος στο βιβλίο Γεώργιος Δελής· Μελέτες και κρίσεις για το έργο του· Ανάτυπο. Αθήνα, Διογένης, 1990.
Ξενόπουλος Γρηγόριος, Νέα Εστία, 1η/5/1927.
Πολιτάρχης Γ.Μ., «Δελής Γεώργιος», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας6. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ.
Σικελιανός Άγγελος, «Γιώργος Δελής», Νέα Εστία35, ετ.ΙΗ΄, 1η/4/1944, αρ.404, σ.328-331.
Σισιλιάνος Δημ.- Καρμίρης Νικ., Ο ποιητής Δελής· Σύντομη μελέτη για την ποίησή του κι επιλογή από το έργο του. Αθήνα, 1947.
Εργογραφία
(πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις) Ι.Ποίηση
Απάνεμα βράδια. Αθήνα, Σιδέρης, 1921.
Σύννεφα στο γέρμα· Σχέδια Κωστή Παρθένη. Αθήνα, τυπ.Εστία, 1927.
Αλλοτινά κι αλλόκοσμα. Αθήνα, Αετός, 1942.
Ο ανάραχτος. ΙΙ.Συγκεντρωτικές εκδόσεις
Τα Λυρικά. Αθήνα, Αθήνα, 1953.
Δαμβέργης Ιωάννης
Δαμβέργης Ιωάννης
--------------------------------------------------------------------------------
Bιογραφία-Βιβλιογραφία-Εργογραφία
--------------------------------------------------------------------------------
Τόπος Γέννησης Κρήτη- Ηράκλειο
Ημερομηνία Γέννησης 1862
Ημερομηνία Θανάτου 1938
Λογοτεχνικές Κατηγορίες Πεζογραφία
Ποίηση
Δοκίμιο
Βιογραφικό Σημείωμα
ΙΙΩΑΝΝΗΣ Μ. ΔΑΜΒΕΡΓΗΣ (1862-1938) Ο Ιωάννης Δαμβέργης του Μιλτιάδη γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης. Σε παιδική ηλικία και ενώ μαινόταν η κρητική επανάσταση κατέφυγε με την οικογένειά του στη Σμύρνη, όπου μαθήτευσε στην Ευαγγελική Σχολή. Σπούδασε στη νομική σχολή του πανεπιστημίου Αθηνών και εγκαταστάθηκε στην πρωτεύουσα, όπου ασχολήθηκε επαγγελματικά με τη δημοσιογραφία και τις εκδόσεις περιοδικών και εφημερίδων. Διετέλεσε διευθυντής του περιοδικού Εβδομάς την περίοδο 1887-1892 και της Εφημερίδας των συζητήσεων, ενώ από το 1902 ως το 1916 ανέλαβε την έκδοση και διανομή του ακραίου εθνικιστικού φυλλαδίου Πάτρια. Αναμείχθηκε ενεργά στην πολιτική ως μέλος της κρητικής αντιπροσωπείας και της τελευταίας απελευθερωτικής επιτροπής των Κρητών, θέσεις από τις οποίες ενίσχυσε τον αγώνα των κρητικών για ανεξαρτησία, ενώ υπήρξε επίσης διευθυντής του πολιτικού γραφείου του Ελευθέριου Βενιζέλου, γενικός γραμματέας της οργανωτικής επιτροπής για τον εορτασμό της εθνικής εκατονταετηρίδας το 1931, και οργανωτικό μέλος του εορτασμού των εκατό χρόνων από τη γέννηση του λόρδου Byron. Ως υποστηρικτής της βενιζελικής παράταξης συνελήφθη το Νοέμβρη του 1916 και φυλακίστηκε ως το Γενάρη του επόμενου χρόνου επί εσχάτη προδοσία. Ιδρυτής του σωματείου Αδελφότητα Αγάπης Ακριτών και συνεργάτης της νεοϋορκέζικης ελληνόφωνης εφημερίδας Εθνικός Κήρυξ, ο Ιωάννης Δαμβέργης υπήρξε επίσης γενικός γραμματέας του Εθνικού Θεάτρου κατά τα πρώτα έτη της λειτουργίας του, πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του και ιδρυτής επιστημονικών οργανώσεων όπως της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας, της Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών και της Εταιρείας Κρητικών Μελετών. Πέθανε στην Αθήνα. Το πεζογραφικό έργο του Ιωάννη Δαμβέργη τοποθετείται χρονικά στη λογοτεχνική γενιά του 1880, η δράση της οποίας σημαδεύτηκε από το γλωσσικό ζήτημα. Ο Δαμβέργης ανήκε στη συντηρητική γλωσσική παράταξη και για τη συλλογή του Οι Κρήτες μου υιοθέτησε μια μικτή έκφραση (καθαρεύουσα στα αφηγηματικά μέρη, δημοτική στους λαϊκούς διαλόγους), η οποία ανταποκρινόταν στο σαφή πατριωτικό προσανατολισμό της αφηγηματογραφίας του με συχνές αναφορές στο ένδοξο παρελθόν του έθνους. Η δεύτερη συλλογή διηγημάτων του Επεισόδια της ζωής πλησιάζει περισσότερο το χρονογράφημα παρά τη λογοτεχνική γραφή. 1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Ιωάννη Δαμβέργη βλ. Γαραντούδης Ευριπίδης, «Ιωάννης Μ. Δαμβέργης», Η παλαιότερη πεζογραφία μας· Από τις αρχές της ως τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμοΖ΄ (1880-1900), σ.310-321. Αθήνα, Σοκόλης, 1997, Γιαλουράκης Μανώλης, «Δαμβέργης Ιωάννης», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας6. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ. και χ.σ., «Δαμβέργης Ιωάννης», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό3. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
Γαραντούδης Ευριπίδης, «Ιωάννης Μ. Δαμβέργης», Η παλαιότερη πεζογραφία μας· Από τις αρχές της ως τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμοΖ΄ (1880-1900), σ.310-321. Αθήνα, Σοκόλης, 1997.
Γιαλουράκης Μανώλης, «Δαμβέργης Ιωάννης», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας6. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ.
Δροσίνης Γεώργιος, Σκόρπια φύλλα της ζωής μουΓ΄· Φιλολογική επιμέλεια Γιάννης Παπακώστας. Αθήνα, Σύλλογος προς διάδοσιν ωφελίμων βιβλίων, 1983.
Κύρου Αχιλλεύς, «Ιωάννης Μ. Δαμβέργης (1862-1938)», Επετηρίς Εταιρείας Κρητικών Σπουδών2, 1939, σ.560-562.
Ξενόπουλος Γρηγόριος, «Οι διηγηματογράφοι μας ένας-ένας», Το Άστυ, 13-14-15/1/1896.
Ξενόπουλος Γρηγόριος, «Ένας αδικημένος», Αθηναϊκά Νέα, 23/4/1938.
Σκίπης Σωτήρης, «Ιωάννης Δαμβέργης», Νέα Εστία23, 1η/5/1938, αρ.273, σ.625-626.
Στεργιόπουλος Κώστας, «Δαμβέργης Ιωάννης», Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος - Λαρούς - Μπριττάνικα19. Αθήνα, Πάπυρος, 1984.
χ.σ., «Δαμβέργης Ιωάννης», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό3. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985.
Εργογραφία
(πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις) 1 Ι.Ποίηση
Τραγούδια της φυλακής. Αθήνα, τυπ. Π.Δ.Σακελλαρίου, 1918.
Τραγούδια της αγάπης. Αθήνα, 1925.
Τραγούδια των γηρατειών. Αθήνα, τυπ. Σ.Βλαστού, 1940. ΙΙ.Διηγήματα
Οι Κρήτες μου. Αθήνα, τυπ. Σ.Κ.Βλαστού, 1898.
Επεισόδια της ζωής. Αθήνα, τυπ. Π.Δ.Σακελλαρίου, 1904. ΙΙΙ.Δοκίμια
Το άσυλον των Θεών· Εντυπώσεις εκ του Δωδεκαθέου του γλύπτου κ.Γ.Βρούτου. Αθήνα, τυπ. Αλ.Παπαγεωργίου, 1886 (ανατύπωση από το περιοδικό Εβδομάς). 1. Για διεξοδικότερα εργογραφικά στοιχεία του Ιωάννη Δαμβέργη, βλ. Γαραντούδης Ευριπίδης, «Ιωάννης Μ. Δαμβέργης», Η παλαιότερη πεζογραφία μας· Από τις αρχές της ως τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμοΖ΄ (1880-1900), σ.310-321. Αθήνα, Σοκόλης, 1997
--------------------------------------------------------------------------------
Bιογραφία-Βιβλιογραφία-Εργογραφία
--------------------------------------------------------------------------------
Τόπος Γέννησης Κρήτη- Ηράκλειο
Ημερομηνία Γέννησης 1862
Ημερομηνία Θανάτου 1938
Λογοτεχνικές Κατηγορίες Πεζογραφία
Ποίηση
Δοκίμιο
Βιογραφικό Σημείωμα
ΙΙΩΑΝΝΗΣ Μ. ΔΑΜΒΕΡΓΗΣ (1862-1938) Ο Ιωάννης Δαμβέργης του Μιλτιάδη γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης. Σε παιδική ηλικία και ενώ μαινόταν η κρητική επανάσταση κατέφυγε με την οικογένειά του στη Σμύρνη, όπου μαθήτευσε στην Ευαγγελική Σχολή. Σπούδασε στη νομική σχολή του πανεπιστημίου Αθηνών και εγκαταστάθηκε στην πρωτεύουσα, όπου ασχολήθηκε επαγγελματικά με τη δημοσιογραφία και τις εκδόσεις περιοδικών και εφημερίδων. Διετέλεσε διευθυντής του περιοδικού Εβδομάς την περίοδο 1887-1892 και της Εφημερίδας των συζητήσεων, ενώ από το 1902 ως το 1916 ανέλαβε την έκδοση και διανομή του ακραίου εθνικιστικού φυλλαδίου Πάτρια. Αναμείχθηκε ενεργά στην πολιτική ως μέλος της κρητικής αντιπροσωπείας και της τελευταίας απελευθερωτικής επιτροπής των Κρητών, θέσεις από τις οποίες ενίσχυσε τον αγώνα των κρητικών για ανεξαρτησία, ενώ υπήρξε επίσης διευθυντής του πολιτικού γραφείου του Ελευθέριου Βενιζέλου, γενικός γραμματέας της οργανωτικής επιτροπής για τον εορτασμό της εθνικής εκατονταετηρίδας το 1931, και οργανωτικό μέλος του εορτασμού των εκατό χρόνων από τη γέννηση του λόρδου Byron. Ως υποστηρικτής της βενιζελικής παράταξης συνελήφθη το Νοέμβρη του 1916 και φυλακίστηκε ως το Γενάρη του επόμενου χρόνου επί εσχάτη προδοσία. Ιδρυτής του σωματείου Αδελφότητα Αγάπης Ακριτών και συνεργάτης της νεοϋορκέζικης ελληνόφωνης εφημερίδας Εθνικός Κήρυξ, ο Ιωάννης Δαμβέργης υπήρξε επίσης γενικός γραμματέας του Εθνικού Θεάτρου κατά τα πρώτα έτη της λειτουργίας του, πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του και ιδρυτής επιστημονικών οργανώσεων όπως της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας, της Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών και της Εταιρείας Κρητικών Μελετών. Πέθανε στην Αθήνα. Το πεζογραφικό έργο του Ιωάννη Δαμβέργη τοποθετείται χρονικά στη λογοτεχνική γενιά του 1880, η δράση της οποίας σημαδεύτηκε από το γλωσσικό ζήτημα. Ο Δαμβέργης ανήκε στη συντηρητική γλωσσική παράταξη και για τη συλλογή του Οι Κρήτες μου υιοθέτησε μια μικτή έκφραση (καθαρεύουσα στα αφηγηματικά μέρη, δημοτική στους λαϊκούς διαλόγους), η οποία ανταποκρινόταν στο σαφή πατριωτικό προσανατολισμό της αφηγηματογραφίας του με συχνές αναφορές στο ένδοξο παρελθόν του έθνους. Η δεύτερη συλλογή διηγημάτων του Επεισόδια της ζωής πλησιάζει περισσότερο το χρονογράφημα παρά τη λογοτεχνική γραφή. 1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Ιωάννη Δαμβέργη βλ. Γαραντούδης Ευριπίδης, «Ιωάννης Μ. Δαμβέργης», Η παλαιότερη πεζογραφία μας· Από τις αρχές της ως τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμοΖ΄ (1880-1900), σ.310-321. Αθήνα, Σοκόλης, 1997, Γιαλουράκης Μανώλης, «Δαμβέργης Ιωάννης», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας6. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ. και χ.σ., «Δαμβέργης Ιωάννης», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό3. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
Γαραντούδης Ευριπίδης, «Ιωάννης Μ. Δαμβέργης», Η παλαιότερη πεζογραφία μας· Από τις αρχές της ως τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμοΖ΄ (1880-1900), σ.310-321. Αθήνα, Σοκόλης, 1997.
Γιαλουράκης Μανώλης, «Δαμβέργης Ιωάννης», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας6. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ.
Δροσίνης Γεώργιος, Σκόρπια φύλλα της ζωής μουΓ΄· Φιλολογική επιμέλεια Γιάννης Παπακώστας. Αθήνα, Σύλλογος προς διάδοσιν ωφελίμων βιβλίων, 1983.
Κύρου Αχιλλεύς, «Ιωάννης Μ. Δαμβέργης (1862-1938)», Επετηρίς Εταιρείας Κρητικών Σπουδών2, 1939, σ.560-562.
Ξενόπουλος Γρηγόριος, «Οι διηγηματογράφοι μας ένας-ένας», Το Άστυ, 13-14-15/1/1896.
Ξενόπουλος Γρηγόριος, «Ένας αδικημένος», Αθηναϊκά Νέα, 23/4/1938.
Σκίπης Σωτήρης, «Ιωάννης Δαμβέργης», Νέα Εστία23, 1η/5/1938, αρ.273, σ.625-626.
Στεργιόπουλος Κώστας, «Δαμβέργης Ιωάννης», Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος - Λαρούς - Μπριττάνικα19. Αθήνα, Πάπυρος, 1984.
χ.σ., «Δαμβέργης Ιωάννης», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό3. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985.
Εργογραφία
(πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις) 1 Ι.Ποίηση
Τραγούδια της φυλακής. Αθήνα, τυπ. Π.Δ.Σακελλαρίου, 1918.
Τραγούδια της αγάπης. Αθήνα, 1925.
Τραγούδια των γηρατειών. Αθήνα, τυπ. Σ.Βλαστού, 1940. ΙΙ.Διηγήματα
Οι Κρήτες μου. Αθήνα, τυπ. Σ.Κ.Βλαστού, 1898.
Επεισόδια της ζωής. Αθήνα, τυπ. Π.Δ.Σακελλαρίου, 1904. ΙΙΙ.Δοκίμια
Το άσυλον των Θεών· Εντυπώσεις εκ του Δωδεκαθέου του γλύπτου κ.Γ.Βρούτου. Αθήνα, τυπ. Αλ.Παπαγεωργίου, 1886 (ανατύπωση από το περιοδικό Εβδομάς). 1. Για διεξοδικότερα εργογραφικά στοιχεία του Ιωάννη Δαμβέργη, βλ. Γαραντούδης Ευριπίδης, «Ιωάννης Μ. Δαμβέργης», Η παλαιότερη πεζογραφία μας· Από τις αρχές της ως τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμοΖ΄ (1880-1900), σ.310-321. Αθήνα, Σοκόλης, 1997
Δάλλας Γιάννης
Δάλλας Γιάννης
--------------------------------------------------------------------------------
Bιογραφία-Βιβλιογραφία-Εργογραφία
--------------------------------------------------------------------------------
Τόπος Γέννησης Φιλιππιάδα
Ημερομηνία Γέννησης 1924
Ημερομηνία Θανάτου -
Λογοτεχνικές Κατηγορίες Πεζογραφία
Ποίηση
Δοκίμιο
Μετάφραση
Μελέτη
Βιογραφικό Σημείωμα
ΓΙΑΝΝΗΣ ΔΑΛΛΑΣ (1924) Ο Γιάννης Δάλλας γεννήθηκε στη Φιλιππιάδα, με καταγωγή από τη μεριά του πατέρα του από το Σούλι και από τη μεριά της μητέρας του από τη Λευκάδα. Αποφοίτησε από το τμήμα Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών το 1952 και από το 1955 ως το 1973 εργάστηκε στο πρώτο ιδιωτικό εκπαιδευτήριο της Ηπείρου, το Πρότυπο Λύκειο Ιωαννίνων, του οποίου υπήρξε συνιδρυτικό μέλος και στη συνέχεια ιδιοκτήτης και διευθυντής. Από το 1964 και για τρία χρόνια δίδαξε στη Ζωσιμαία Παιδαγωγική Ακαδημία και από το 1975 ως το 1986 στη Σχολή Μωραΐτη, όπου είχε νωρίτερα (1974-1975) διατελέσει διευθυντής προγράμματος των εκδηλώσεων στην Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας. Παράλληλα δίδαξε στο Διδασκαλείο Μέσης Εκπαίδευσης (1976-1985), ενώ από το 1986 ως το 1993 δίδαξε Νεοελληνική Φιλολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και από το 1988 ως σήμερα διδάσκει Νεοελληνική Παιδεία και Λογοτεχνία στο τμήμα Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου. Διοργάνωσε συνέδρια και σεμινάρια στα Γιάννενα (Η πεζογραφία μεταξύ πολέμου και μεταπολέμου, Η κριτική στη νεώτερη Ελλάδα, Ο μεταπολεμικός υπερρεαλισμός) και την Κέρκυρα σε συνεργασία με το περιοδικό Πόρφυρας (Κωνσταντίνος Θεοτόκης, Ανδρέας Κάλβος, Ιάκωβος Πολυλάς, Διονύσιος Σολωμός), ενώ έχει πάρει μέρος σε συνέδρια και διαλέξεις της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών, αλλά και Θεσσαλονίκης, Ρεθύμνου και ξένων πανεπιστημίων (Κύπρου, Ιταλίας, Γερμανίας). Συνεκδότης του περιοδικού Ενδοχώρα, που κυκλοφόρησε από το 1959 ως το 1967 και υπεύθυνος ύλης του περιοδικού Δοκιμασία από το 1973 ως το 1974, ο Γιάννης Δάλλας συνεργάστηκε επίσης με την εφημερίδα Το Βήμα και πολλά λογοτεχνικά περιοδικά, από τα οποία αναφέρουμε ενδεικτικά τα: Ελεύθερα Γράμματα, Νέα Εστία, Νέα Πορεία, Καινούρια Εποχή, Κριτική, Εποχές, Ελληνικά, Η λέξη, Το δέντρο, Πλανόδιον, Μανδραγόρας). Συνεργάστηκε επίσης στη σειρά των εκδόσεων Σοκόλη Η παλαιότερη πεζογραφία μας, ως μέλος της συντακτικής επιτροπής και υπεύθυνος των τόμων Ι΄-ΙΒ΄. Είναι παντρεμένος, η σύζυγός του είναι καθηγήτρια στο τμήμα Λαογραφίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και έχει δύο γιους και μία κόρη. Σήμερα ζει στην Αθήνα. 1. Ευχαριστούμε τον συγγραφέα για την παραχώρηση στοιχεία για τη σύνταξη του κειμένου.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
Αφιερώματα περιοδικών
Σύγχρονη Εκπαίδευση43, 11-12/1988
Ελί – τροχος9-10, Άνοιξη – Καλοκαίρι 1996. Για το έργο του Γιάννη Δάλλα έχουν γράψει μεταξύ άλλων οι: Κλέων Παράσχος, Τίμος Μαλάνος, Πέτρος Χάρης, Γιάννης Μηλίάδης, Νικηφόρος Βρεττάκος, Βάσος Βαρίκας, Αλέξανδρος Αργυρίου, Παναγιώτης Μουλλάς, Γ.Π. Σαββίδης, Τάκης Σινόπουλος, Αλέξης Ζήρας, Βαγγέλης Αθανασόπουλος, Βαγγέλης Χατζηβασιλείου, Αναστ. Βιστωνίτης και Σπύρος Τσακνιάς.
Εργογραφία
(πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις) Ι. Ποίηση
Federico Garcia Lorca (θρήνος). 1948.
Εφτά πληγές. 1950.
Απόπειρα μυθολογίας. 1952.
Κυκλοδίωκτα. 1952.
Πόρτες εξόδου. 1960.
Ανατομία. 1971.
Το τίμημα. 1981.
Ο ζωντανός χρόνος. 1985.
Δόκιμος σε συντεχνία. 1986.
Ο ποιητής και το ποίημα. 1988.
Αποθέτης. 1998.
Στοιχεία ταυτότητας. 1999. ΙΙ. Πεζογραφία
Στο ρεύμα του ποταμού. 1986. ΙΙΙ. Μεταφράσεις
Ο ξύλινος νους (Τα επιγράμματα του Καλλίμαχου). 1960.
Αρχαίοι έλληνες Λυρικοί Ι΄. Ιαμβογράφοι. 1976. ΙV. Δοκίμια
Εποπτείες Α΄. 1954.
Υπερβατική συντεχνία. 1958.
Πλάγιος λόγος. 1989.
Ο ποιητής Μίλτος Σαχτούρης. 1998.
Ευρυγώνια. Δοκίμια για την ποίηση και την πεζογραφία. 1999. V. Μελέτες – Επιμέλεια Εκδόσεων
Καβάφης και Ιστορία. 1974.
Ο Καβάφης και η Δεύτερη Σοφιστική. 1984.
Ο ελληνισμός και η θεολογία στον Καβάφη. 1988.
Σπουδές στον Καβάφη. 1987.
Οι ψαλμοί του Δαυίδ υπό Ανδρέα Κάλβου. 1981.
Ανδρέα Κάλβου Ιωαννίδου, Η Ιωνιάς. 1992.
Η ποιητική του Ανδρέα Κάλβου. 1993.
Ανδρέα Κάλβου, Ωδαί. 1998.
Ο κλασικισμός του Ανδρέα Κάλβου. 1999.
Κωνσταντίνου Θεοτόκη, Διηγήματα. 1978.
Κωνσταντίνου Θεοτόκη, Οι σκλάβοι στα δεσμά τους. 1981.
Κωνσταντίνου Θεοτόκη, Ο παπα Ιορδάνης ο πασίχαρος και η ενορία του. 1994.
Η δημιουργική δεκαετία στην ποίηση του Βάρναλη. 1988.
Κ.Βάρναλη, Σκλάβοι πολιορκημένοι. 1990.
Ν. Γ. Πεντζίκη, Εγκτάλοιπα Ιωάννη Κνίτελλη. 1994.
Κ. Βάρναλη, Το φως που καίει (υπό έκδοση). V. Συγκεντρωτικές εκδόσεις
Εξαγορά (συγκεντρωτική εκλογή). 1965.
Ποιήματα (1948-1988). 1990.
--------------------------------------------------------------------------------
Bιογραφία-Βιβλιογραφία-Εργογραφία
--------------------------------------------------------------------------------
Τόπος Γέννησης Φιλιππιάδα
Ημερομηνία Γέννησης 1924
Ημερομηνία Θανάτου -
Λογοτεχνικές Κατηγορίες Πεζογραφία
Ποίηση
Δοκίμιο
Μετάφραση
Μελέτη
Βιογραφικό Σημείωμα
ΓΙΑΝΝΗΣ ΔΑΛΛΑΣ (1924) Ο Γιάννης Δάλλας γεννήθηκε στη Φιλιππιάδα, με καταγωγή από τη μεριά του πατέρα του από το Σούλι και από τη μεριά της μητέρας του από τη Λευκάδα. Αποφοίτησε από το τμήμα Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών το 1952 και από το 1955 ως το 1973 εργάστηκε στο πρώτο ιδιωτικό εκπαιδευτήριο της Ηπείρου, το Πρότυπο Λύκειο Ιωαννίνων, του οποίου υπήρξε συνιδρυτικό μέλος και στη συνέχεια ιδιοκτήτης και διευθυντής. Από το 1964 και για τρία χρόνια δίδαξε στη Ζωσιμαία Παιδαγωγική Ακαδημία και από το 1975 ως το 1986 στη Σχολή Μωραΐτη, όπου είχε νωρίτερα (1974-1975) διατελέσει διευθυντής προγράμματος των εκδηλώσεων στην Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας. Παράλληλα δίδαξε στο Διδασκαλείο Μέσης Εκπαίδευσης (1976-1985), ενώ από το 1986 ως το 1993 δίδαξε Νεοελληνική Φιλολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και από το 1988 ως σήμερα διδάσκει Νεοελληνική Παιδεία και Λογοτεχνία στο τμήμα Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου. Διοργάνωσε συνέδρια και σεμινάρια στα Γιάννενα (Η πεζογραφία μεταξύ πολέμου και μεταπολέμου, Η κριτική στη νεώτερη Ελλάδα, Ο μεταπολεμικός υπερρεαλισμός) και την Κέρκυρα σε συνεργασία με το περιοδικό Πόρφυρας (Κωνσταντίνος Θεοτόκης, Ανδρέας Κάλβος, Ιάκωβος Πολυλάς, Διονύσιος Σολωμός), ενώ έχει πάρει μέρος σε συνέδρια και διαλέξεις της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών, αλλά και Θεσσαλονίκης, Ρεθύμνου και ξένων πανεπιστημίων (Κύπρου, Ιταλίας, Γερμανίας). Συνεκδότης του περιοδικού Ενδοχώρα, που κυκλοφόρησε από το 1959 ως το 1967 και υπεύθυνος ύλης του περιοδικού Δοκιμασία από το 1973 ως το 1974, ο Γιάννης Δάλλας συνεργάστηκε επίσης με την εφημερίδα Το Βήμα και πολλά λογοτεχνικά περιοδικά, από τα οποία αναφέρουμε ενδεικτικά τα: Ελεύθερα Γράμματα, Νέα Εστία, Νέα Πορεία, Καινούρια Εποχή, Κριτική, Εποχές, Ελληνικά, Η λέξη, Το δέντρο, Πλανόδιον, Μανδραγόρας). Συνεργάστηκε επίσης στη σειρά των εκδόσεων Σοκόλη Η παλαιότερη πεζογραφία μας, ως μέλος της συντακτικής επιτροπής και υπεύθυνος των τόμων Ι΄-ΙΒ΄. Είναι παντρεμένος, η σύζυγός του είναι καθηγήτρια στο τμήμα Λαογραφίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και έχει δύο γιους και μία κόρη. Σήμερα ζει στην Αθήνα. 1. Ευχαριστούμε τον συγγραφέα για την παραχώρηση στοιχεία για τη σύνταξη του κειμένου.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
Αφιερώματα περιοδικών
Σύγχρονη Εκπαίδευση43, 11-12/1988
Ελί – τροχος9-10, Άνοιξη – Καλοκαίρι 1996. Για το έργο του Γιάννη Δάλλα έχουν γράψει μεταξύ άλλων οι: Κλέων Παράσχος, Τίμος Μαλάνος, Πέτρος Χάρης, Γιάννης Μηλίάδης, Νικηφόρος Βρεττάκος, Βάσος Βαρίκας, Αλέξανδρος Αργυρίου, Παναγιώτης Μουλλάς, Γ.Π. Σαββίδης, Τάκης Σινόπουλος, Αλέξης Ζήρας, Βαγγέλης Αθανασόπουλος, Βαγγέλης Χατζηβασιλείου, Αναστ. Βιστωνίτης και Σπύρος Τσακνιάς.
Εργογραφία
(πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις) Ι. Ποίηση
Federico Garcia Lorca (θρήνος). 1948.
Εφτά πληγές. 1950.
Απόπειρα μυθολογίας. 1952.
Κυκλοδίωκτα. 1952.
Πόρτες εξόδου. 1960.
Ανατομία. 1971.
Το τίμημα. 1981.
Ο ζωντανός χρόνος. 1985.
Δόκιμος σε συντεχνία. 1986.
Ο ποιητής και το ποίημα. 1988.
Αποθέτης. 1998.
Στοιχεία ταυτότητας. 1999. ΙΙ. Πεζογραφία
Στο ρεύμα του ποταμού. 1986. ΙΙΙ. Μεταφράσεις
Ο ξύλινος νους (Τα επιγράμματα του Καλλίμαχου). 1960.
Αρχαίοι έλληνες Λυρικοί Ι΄. Ιαμβογράφοι. 1976. ΙV. Δοκίμια
Εποπτείες Α΄. 1954.
Υπερβατική συντεχνία. 1958.
Πλάγιος λόγος. 1989.
Ο ποιητής Μίλτος Σαχτούρης. 1998.
Ευρυγώνια. Δοκίμια για την ποίηση και την πεζογραφία. 1999. V. Μελέτες – Επιμέλεια Εκδόσεων
Καβάφης και Ιστορία. 1974.
Ο Καβάφης και η Δεύτερη Σοφιστική. 1984.
Ο ελληνισμός και η θεολογία στον Καβάφη. 1988.
Σπουδές στον Καβάφη. 1987.
Οι ψαλμοί του Δαυίδ υπό Ανδρέα Κάλβου. 1981.
Ανδρέα Κάλβου Ιωαννίδου, Η Ιωνιάς. 1992.
Η ποιητική του Ανδρέα Κάλβου. 1993.
Ανδρέα Κάλβου, Ωδαί. 1998.
Ο κλασικισμός του Ανδρέα Κάλβου. 1999.
Κωνσταντίνου Θεοτόκη, Διηγήματα. 1978.
Κωνσταντίνου Θεοτόκη, Οι σκλάβοι στα δεσμά τους. 1981.
Κωνσταντίνου Θεοτόκη, Ο παπα Ιορδάνης ο πασίχαρος και η ενορία του. 1994.
Η δημιουργική δεκαετία στην ποίηση του Βάρναλη. 1988.
Κ.Βάρναλη, Σκλάβοι πολιορκημένοι. 1990.
Ν. Γ. Πεντζίκη, Εγκτάλοιπα Ιωάννη Κνίτελλη. 1994.
Κ. Βάρναλη, Το φως που καίει (υπό έκδοση). V. Συγκεντρωτικές εκδόσεις
Εξαγορά (συγκεντρωτική εκλογή). 1965.
Ποιήματα (1948-1988). 1990.
Γρυπάρης Ιωάννης
Γρυπάρης Ιωάννης
--------------------------------------------------------------------------------
Bιογραφία-Βιβλιογραφία-Εργογραφία
--------------------------------------------------------------------------------
Τόπος Γέννησης Σίφνος
Ημερομηνία Γέννησης 1872
Ημερομηνία Θανάτου 1942
Λογοτεχνικές Κατηγορίες Ποίηση
Μετάφραση
Βιογραφικό Σημείωμα
ΙΩΑΝΝΗΣ ΓΡΥΠΑΡΗΣ (1872-1942) Ο Ιωάννης Γρυπάρης γεννήθηκε στη Σίφνο, από όπου καταγόταν και η οικογένειά του, πέρασε όμως τα παιδικά και μαθητικά του χρόνια στην Κωνσταντινούπολη. Ο πατέρας του ήταν δάσκαλος και βιβλιοπώλης. Αποφοίτησε από τη Μεγάλη του Γένους Σχολή και το 1888 γράφτηκε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών για να σπουδάσει φιλολογία. Το 1892 η συλλογή του Δειλινά, γραμμένη στη δημοτική απορρίφθηκε από την επιτροπή του Φιλαδέλφειου διαγωνισμού. Την ίδια χρονιά επέστρεψε για πέντε χρόνια στην Πόλη, όπου εργάστηκε ως ελληνοδιδάσκαλος και επιμελήθηκε (μαζί με την Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου) της σύνταξης του περιοδικού Φιλολογική Ηχώ του Νίκου Φαληρέα. Στα δύο χρόνια της σύμπραξής του στην Φιλολογική Ηχώ (1896-1897) ο Γρυπάρης πέτυχε συνεργασίες ονομάτων όπως του Παλαμά, του Ψυχάρη, του Εφταλιώτη και άλλων, μετατρέποντας το άλλοτε άσημο περιοδικό σε όργανο των δημοτικιστών. Υπήρξε επίσης συνιδρυτής (από κοινού με τον Κώστα Χατζόπουλο και το Γιάννη Καμπύση) του σημαντικού λογοτεχνικού περιοδικού Η Τέχνη (1898), που υπήρξε πρωτοποριακό σε επίπεδο διεθνούς ενημέρωσης για τη λογοτεχνική κίνηση και άσκησε μεγάλη επίδραση στην ανανέωση του ελληνικού πνευματικού και καλλιτεχνικού τοπίου της εποχής. Το 1897 και ενώ είχε προηγηθεί η σφαγή των Αρμενίων από τις τουρκικές αρχές, ο Γρυπάρης κατέφυγε στην Αθήνα όπου πήρε τελικά το πτυχίο του στη φιλολογία. Από το 1897 και ως το 1911 εργάστηκε ως καθηγητής Μέσης Εκπαίδευσης σε νησιά του Αιγαίου, στην ΄Άμφισσα και το Αίγιο, ενώ το 1911 παντρεύτηκε και έφυγε με υποτροφία στην Ευρώπη (Ιταλία, Γερμανία, Γαλλία) ως το 1914. Γυμνασιάρχης στο Γύθειο και το Μεσολόγγι (1914-1917), γενικός επιθεωρητής Μέσης Εκπαίδευσης στη Χαλκίδα (1917-1920) τμηματάρχης Γραμμάτων και Τεχνών στο Υπουργείο Παιδείας (από το 1923), συντάκτης του περιοδικού Εικονογραφημένη Ελλάς (1925) και διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου (1930-1936), ο Γρυπάρης ανέπτυξε παράλληλα και λογοτεχνική δραστηριότητα, ποιητική και πεζογραφική. Το μοναδικό ποιητικό έργο του είναι η γραμμένη στη δημοτική συλλογή του Σκαραβαίοι και Τερρακότες (1919), στην οποία συγκέντρωσε ποιήματα που είχε νωρίτερα (1893 - 1909) δημοσιεύσει σε λογοτεχνικά περιοδικά και εφημερίδες, και για την οποία τιμήθηκε με το Αριστείο των Γραμμάτων και των Τεχνών. Στα ποιήματα του Γρυπάρη διακρίνονται επιδράσεις από τα ρεύματα του γαλλικού συμβολισμού και του παρνασσισμού. Το πεζό έργο του αποτελείται από χρονογραφήματα, κριτικά σημειώματα , άρθρα και κυρίως μεταφράσεις (όλα τα σωζόμενα έργα του Σοφοκλή και του Αισχύλου, οι Βάκχες του Ευριπίδη, αποσπάσματα των Πλάτωνα, Ομήρου, Βακχυλίδη, Πίνδαρου, Ηροδότου, Κάτουλλου, Οράτιου, καθώς και έργα των Γκαίτε, Σίλλερ, Χάινε, Ζολά, Χάμσουν, Σέλλεϋ και άλλων). Ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει στις μεταφράσεις του των αρχαίων τραγικών που αποτέλεσαν τη βάση της αναβίωσης του αρχαιοελληνικού δράματος στα πλαίσια των Δελφικών εορτών με την οργάνωση του Άγγελου Σικελιανού και εν συνεχεία από το Εθνικό Θέατρο. 1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Ιωάννη Γρυπάρη βλ. Βαλέτας Γ., «Γρυπάρης Ιωάννης», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας6. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ., Κ.Ι.Β., «Γρυπάρης Ιωάννης», Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια8. Αθήνα, Πυρσός, 1929, Λυκούργου Νίκη, «Γρυπάρης Ιωάννης», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό3. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985 και Μερακλής Μ.Γ., «Ιωάννης Γρυπάρης», Η ελληνική ποίηση· Ρομαντικοί - Εποχή του Παλαμά - Μεταπαλαμικοί· Ανθολογία - Γραμματολογία, σ.338-341. Αθήνα, Σοκόλης, 1977.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
Άγρας Τέλλος, «Ο δημιουργός», Νέα ΕστίαΛΒ΄, 1η/7/1942, αρ.362, σ.548-557 (τώρα και στον τόμο Τέλλος Άγρας Κριτικά Τόμος δεύτερος· Ποιητικά πρόσωπα και κείμενα· Φιλολογική επιμέλεια Κώστας Στεργιόπουλος, σ.72-94. Αθήνα, Ερμής, 1981 με τίτλο «Ο δημιουργός Γρυπάρης· Γλωσσική συμβολή - Το επίθετο - Τεχνολογικά – Στιχουργικά»).
Αλισανδράτος Γιώργος Γ., «Ο Πραματευτής του Γρυπάρη· Φιλολογικά σημειώματα», στο συλλογικό τόμο Μνημοσύνης θρέμματα· Αφιέρωμα στη μνήμη του Αντώνη Μωραϊτη, σ.195-213. Αθήνα, Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας, 1993.
Αποστολάκης Γ., Η ποίηση στη ζωή μας. Αθήνα, 1929.
Αποστολάκης Γ., Το κλέφτικο τραγούδι. Αθήνα: 1950.
Αργυροπούλου Μαρία Π., Λογοτεχνικές κρίσεις · Οι «Σκαραβαίοι και Τερρακότες» του κ.Ι.Ν.Γρυπάρη. Αθήνα, τυπ.Βάρτσου, 1929.
Βαλέτας Γ., «Η βιβλιογραφία Ι.Γρυπάρη», Πειραϊκά ΓράμματαΓ΄, 1943.
Βαλέτας Γ., (επιμ. εισαγ.), Ιωάννης Γρυπάρης· ΆπανταΑ΄-Β΄. Αθήνα, 1952 και 1967.
Βαλέτας Γ., «Γρυπάρης Ιωάννης», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας6. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ.
Βαλέτας Γ., Ιωάννης Γρυπάρης· Ο πρώτος μετασολωμικός· Βίος – Έργο - Εποχή. Αθήνα, Εκδόσεις Πηγής, 1971.
Βλάχος Άγγελος, «Φιλαδέλφειος ποιητικός διαγωνισμός· κρίσις της επιτροπής των ελλανοδικών», Εστία, 1892, εξ.β΄ , σ.274.
Γεωργουσόπουλος Κώστας, «Ο Γρυπάρης μεταφραστής τραγωδιών», Διαβάζω52, 4/1982, σ.37-38.
Γιαλούρης Αντώνης, «Το έργο του Γρυπάρη», ΔιόνυσοςΑ΄ (Κωνσταντινούπολη), 1919, σ.6-18 και 22-23.
Γιαλούρης Αντώνης, «Το έργο του Γρυπάρη», ΛόγοςΒ΄ (Κωνσταντινούπολη), 1920, σ.173-178.
Θρύλος Άλκης, «Ι. Γρυπάρης», Κριτικές μελέτεςΙΙΙ, σ.5-41. Αθήνα, Σαριβαξεβάνης, 1925.
Κακριδής Ι.Θ., Το μεταφραστικό έργο του Γρυπάρη. Αθήνα, ανάτυπο από τη Νέα Εστία, 1942.
Κουντούρας Μιλτ., Ο ποιητής Γρυπάρης·Ομιλία. Χίος, Βιβλιοπωλείο Π.Ιατρίδη, 1920.
Κ.Ι.Β., «Γρυπάρης Ιωάννης», Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια8. Αθήνα, Πυρσός, 1929.
Λεκατσάς Παναγής Γ., «Ι.Ν.Γρυπάρη: Σοφοκλέους Φιλοκτήτης (ελεύθερη απόδοση)», Νέα Εστία23, ετ.ΙΒ΄, 15/1/1938, αρ.266, σ.138-140.
Λυκούργου Νίκη, «Γρυπάρης Ιωάννης», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό3. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985.
Μαλάνος Τ., «Η Γρυπαρική ποίηση» , Νέα ΖωήΙΑ΄ (Αλεξάνδρεια), 1922, σ.329-340.
Μαλάνος Τίμος, «Ιωάννης Γρυπάρης», Δειγματολόγιο· Κριτικά διάφορα, σ.28-36. Αθήνα, Φέξης, 1962.
Μελάς Σπύρος, «Ιωάννης Γρυπάρης», Νεοελληνική Λογοτεχνία, σ.423-430. Αθήνα, Φέξης, 1962.
Μερακλής Μ.Γ., «Ιωάννης Γρυπάρης», Η ελληνική ποίηση· Ρομαντικοί – Εποχή του Παλαμά - Μεταπαλαμικοί· Ανθολογία – Γραμματολογία, σ.338-341. Αθήνα, Σοκόλης, 1977.
Μυριβήλης Στρατής, Ιωάννης Γρυπάρης·Σκαραβαίοι και Τερρακότες και ένα ανέκδοτο ποίημα. Αθήνα, Παρθενών, [1943].
Νιρβάνας Παύλος, «Οι ποιηταί μας · Ιωάννης Γρυπάρης», Κριτική Α΄, σ.113 κ.εξ.
Ξενόπουλος Γρηγόριος, «Ι.Ν.Γρυπάρης», Νέα ΖωήΗ΄ (Αλεξάνδρεια), 1913, σ.53-59.
Ξενόπουλος Γρηγόριος, «Ι.Ν.Γρυπάρης», Νέα Εστία15, ετ.Η΄, 15/2/1934, αρ.171, σ.111-116.
Παλαμάς Λέαντρος, Ο ποιητής Ι.Ν.Γρυπάρης. Αθήνα, ανάτυπο από το Δελτίο του Εκπαιδευτικού Ομίλου8, 1920.
Παναγιωτόπουλος Αντ. Ι., «Νεοέλληνες λυρικοί ποιηταί: Ιωάννης Γρυπάρης», Αναζήτησις, ετ.Β΄, 1/1967, αρ.7, σ.7, 15-16.
Παναγιωτόπουλος Ι.Μ., «Ιωάννης Γρυπάρης», Τα πρόσωπα και τα κείμεναΑ΄
Δρόμοι παράλληλοι, σ.107-120. Αθήνα, Αετός, 1943.
Παραράς Λ., «Η τέχνη του Γρυπάρη από ένα σονέττο του», Μορφές, (Θεσσαλονίκη), 1947, σ.421-426 και 460-463.
Σταύρακας Παναγιώτης, Ιωάννης Γρυπάρης· 1870-1942· Ο άνθρωπος, ο ποιητής. Αθήνα, έκδοση του Σιφνιακού Πνευματικού Ιδρύματος Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος, 1989.
Στεργιόπουλος Κώστας, «Ο χαρακτήρας της ποίησης του Γρυπάρη», Διαβάζω52, 4/1982, σ.29-36 (τώρα και στον τόμο ΠεριδιαβάζονταςΑ΄· Από τον Κάλβο στον Παπατσώνη, σ.39-51. Αθήνα, Κέδρος, 1982).
Φιλοκύπρου Έλλη, «Μια φλόγα που αναρριπίζεται: Αλάζοντας όψεις: Οι προτάσεις ποιητικής του Γρυπάρη και του Πορφύρα», Ακτή11 (Λευκωσία), Καλοκαίρι 1992, σ.401-411.
Χατζίνης Γιάννης, «Δύναμη και αδυναμία του Ι.Ν.Γρυπάρη», Ο άλλος καιρός (νεοελληνικά δοκίμια), σ.109-112. Αθήνα, εκδ. Κριτικών Φύλλων, 1976. Αφιερώματα περιοδικών
Νέα Εστία32, ετ.ΙΣΤ΄, 1η/7/1942, αρ.362.
Νεοελληνικά γράμματα220, 8/2/1941.
Ελληνική ΔημιουργίαΙΑ΄, 1/3/1953, αρ.122, σ.259-308.
Λογοτεχνικό ΔελτίοΣΤ΄, 5/1970, αρ.34.
Ζευς Ομαγύριος1, 1971-1972.
Εργογραφία
(πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις) 1 Ι.Ποίηση
Σκαραβαίοι και τερρακότες. Αθήνα, Ι.Ν.Σιδέρης, [1919]. ΙΙ.Μεταφράσεις
Αισχύλου Ορέστεια Ι · Αγαμέμνων. Αθήνα, ανάτυπο από το περ.ΗλύσιαΒ', 1906, σ.7-68. 1906. και Αθήνα, Φέξης, 1911.
Αισχύλου Ορέστεια · Χοηφόροι. Αθήνα, Φέξης, 1911.
Αισχύλου Ορέστεια · Ευμενίδες. Αθήνα, Φέξης, 1911.
Αισχύλου Επτά επί Θήβας. Αθήνα, Φέξης, 1911.
Πλάτωνος Πολιτεία· Μετάφρασις Ι.Ν.Γρυπάρη · τόμος πρώτος. Αθήνα, Φέξης, 1911.
Πλάτωνος Πολιτεία· Μετάφρασις Ι.Ν.Γρυπάρη· τόμος δεύτερος. Αθήνα, Φέξης, 1911.
Πλάτωνος Ευθύδημος. Αθήνα, Φέξης, 1912.
Ερρίκου Χάινε Ταξιδιωτικές εικόνες. Αθήνα, Ελευθερουδάκης, 1925.
Goethe, Το παραμύθι της αλεπούς. Αθήνα, Ελευθερουδάκης, 1930.
Οι τραγωδίες του ΑισχύλουΙ·Ικέτιδες, Προμηθέας Δεσμώτης. Αθήνα, Δελφικές εορτές (τυπ. Σακελλάριου), 1930.
Σοφοκλέους Ηλέκτρα. Αθήνα, Εστία, 1936.
Σοφοκλέους Οιδίπους επί Κολωνώ. Αθήνα, Εστία, 1937.
Σοφοκλέους Φιλοκτήτης. Αθήνα, Εστία, 1937.
Οι τραγωδίες του Αισχύλου ΙΙ· Ορέστεια. Αθήνα, Εστία, 1938.
Σοφοκλέους Αντιγόνη. Αθήνα, Εστία, 1940.
Σοφοκλέους Αίας. Αθήνα, Εστία, 1940.
Φύλλα Τέχνης (τέσσερα τεύχη με ποιήματα). 1935. ΙΙΙ. Συγκεντρωτικές εκδόσεις
Ο άγνωστος Γρυπάρης· Ανέκδοτα ποιήματα· Εισαγωγή Θ.Σπεράντσα. Αθήνα, Αστήρ, 1954.
Τα ποιήματα
επιμέλεια Δημήτρης Δασκαλόπουλος. Αθήνα. Εστία, ;
Ιωάννης Γρυπάρης· Ο πρώτος μετασολωμικός· Βίος- Έργο- Εποχή. Αθήνα, Πηγή, 1971. 1. Για εξαντλητική των έργων του Γρυπάρη που περιλαμβάνει και τα δημοσιεύματα σε εφημερίδες και περιοδικά βλ. Κατσίμπαλης Κ.Γ., «Βιβλιογραφία Ι.Ν. Γρυπάρη», Νέα Εστία32, ετ.ΙΣΤ΄, 1η/7/1942, αρ.362, σ.622-640 και Βαλέτας Ι., «Συμβολή στη βιβλιογραφία του Ι.Ν.Γρυπάρη», Πειραϊκά Γράμματα Β΄, 2, 3 και 4, Αύγουστος-Οκτώβριος 1942.
--------------------------------------------------------------------------------
Bιογραφία-Βιβλιογραφία-Εργογραφία
--------------------------------------------------------------------------------
Τόπος Γέννησης Σίφνος
Ημερομηνία Γέννησης 1872
Ημερομηνία Θανάτου 1942
Λογοτεχνικές Κατηγορίες Ποίηση
Μετάφραση
Βιογραφικό Σημείωμα
ΙΩΑΝΝΗΣ ΓΡΥΠΑΡΗΣ (1872-1942) Ο Ιωάννης Γρυπάρης γεννήθηκε στη Σίφνο, από όπου καταγόταν και η οικογένειά του, πέρασε όμως τα παιδικά και μαθητικά του χρόνια στην Κωνσταντινούπολη. Ο πατέρας του ήταν δάσκαλος και βιβλιοπώλης. Αποφοίτησε από τη Μεγάλη του Γένους Σχολή και το 1888 γράφτηκε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών για να σπουδάσει φιλολογία. Το 1892 η συλλογή του Δειλινά, γραμμένη στη δημοτική απορρίφθηκε από την επιτροπή του Φιλαδέλφειου διαγωνισμού. Την ίδια χρονιά επέστρεψε για πέντε χρόνια στην Πόλη, όπου εργάστηκε ως ελληνοδιδάσκαλος και επιμελήθηκε (μαζί με την Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου) της σύνταξης του περιοδικού Φιλολογική Ηχώ του Νίκου Φαληρέα. Στα δύο χρόνια της σύμπραξής του στην Φιλολογική Ηχώ (1896-1897) ο Γρυπάρης πέτυχε συνεργασίες ονομάτων όπως του Παλαμά, του Ψυχάρη, του Εφταλιώτη και άλλων, μετατρέποντας το άλλοτε άσημο περιοδικό σε όργανο των δημοτικιστών. Υπήρξε επίσης συνιδρυτής (από κοινού με τον Κώστα Χατζόπουλο και το Γιάννη Καμπύση) του σημαντικού λογοτεχνικού περιοδικού Η Τέχνη (1898), που υπήρξε πρωτοποριακό σε επίπεδο διεθνούς ενημέρωσης για τη λογοτεχνική κίνηση και άσκησε μεγάλη επίδραση στην ανανέωση του ελληνικού πνευματικού και καλλιτεχνικού τοπίου της εποχής. Το 1897 και ενώ είχε προηγηθεί η σφαγή των Αρμενίων από τις τουρκικές αρχές, ο Γρυπάρης κατέφυγε στην Αθήνα όπου πήρε τελικά το πτυχίο του στη φιλολογία. Από το 1897 και ως το 1911 εργάστηκε ως καθηγητής Μέσης Εκπαίδευσης σε νησιά του Αιγαίου, στην ΄Άμφισσα και το Αίγιο, ενώ το 1911 παντρεύτηκε και έφυγε με υποτροφία στην Ευρώπη (Ιταλία, Γερμανία, Γαλλία) ως το 1914. Γυμνασιάρχης στο Γύθειο και το Μεσολόγγι (1914-1917), γενικός επιθεωρητής Μέσης Εκπαίδευσης στη Χαλκίδα (1917-1920) τμηματάρχης Γραμμάτων και Τεχνών στο Υπουργείο Παιδείας (από το 1923), συντάκτης του περιοδικού Εικονογραφημένη Ελλάς (1925) και διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου (1930-1936), ο Γρυπάρης ανέπτυξε παράλληλα και λογοτεχνική δραστηριότητα, ποιητική και πεζογραφική. Το μοναδικό ποιητικό έργο του είναι η γραμμένη στη δημοτική συλλογή του Σκαραβαίοι και Τερρακότες (1919), στην οποία συγκέντρωσε ποιήματα που είχε νωρίτερα (1893 - 1909) δημοσιεύσει σε λογοτεχνικά περιοδικά και εφημερίδες, και για την οποία τιμήθηκε με το Αριστείο των Γραμμάτων και των Τεχνών. Στα ποιήματα του Γρυπάρη διακρίνονται επιδράσεις από τα ρεύματα του γαλλικού συμβολισμού και του παρνασσισμού. Το πεζό έργο του αποτελείται από χρονογραφήματα, κριτικά σημειώματα , άρθρα και κυρίως μεταφράσεις (όλα τα σωζόμενα έργα του Σοφοκλή και του Αισχύλου, οι Βάκχες του Ευριπίδη, αποσπάσματα των Πλάτωνα, Ομήρου, Βακχυλίδη, Πίνδαρου, Ηροδότου, Κάτουλλου, Οράτιου, καθώς και έργα των Γκαίτε, Σίλλερ, Χάινε, Ζολά, Χάμσουν, Σέλλεϋ και άλλων). Ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει στις μεταφράσεις του των αρχαίων τραγικών που αποτέλεσαν τη βάση της αναβίωσης του αρχαιοελληνικού δράματος στα πλαίσια των Δελφικών εορτών με την οργάνωση του Άγγελου Σικελιανού και εν συνεχεία από το Εθνικό Θέατρο. 1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Ιωάννη Γρυπάρη βλ. Βαλέτας Γ., «Γρυπάρης Ιωάννης», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας6. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ., Κ.Ι.Β., «Γρυπάρης Ιωάννης», Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια8. Αθήνα, Πυρσός, 1929, Λυκούργου Νίκη, «Γρυπάρης Ιωάννης», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό3. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985 και Μερακλής Μ.Γ., «Ιωάννης Γρυπάρης», Η ελληνική ποίηση· Ρομαντικοί - Εποχή του Παλαμά - Μεταπαλαμικοί· Ανθολογία - Γραμματολογία, σ.338-341. Αθήνα, Σοκόλης, 1977.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
Άγρας Τέλλος, «Ο δημιουργός», Νέα ΕστίαΛΒ΄, 1η/7/1942, αρ.362, σ.548-557 (τώρα και στον τόμο Τέλλος Άγρας Κριτικά Τόμος δεύτερος· Ποιητικά πρόσωπα και κείμενα· Φιλολογική επιμέλεια Κώστας Στεργιόπουλος, σ.72-94. Αθήνα, Ερμής, 1981 με τίτλο «Ο δημιουργός Γρυπάρης· Γλωσσική συμβολή - Το επίθετο - Τεχνολογικά – Στιχουργικά»).
Αλισανδράτος Γιώργος Γ., «Ο Πραματευτής του Γρυπάρη· Φιλολογικά σημειώματα», στο συλλογικό τόμο Μνημοσύνης θρέμματα· Αφιέρωμα στη μνήμη του Αντώνη Μωραϊτη, σ.195-213. Αθήνα, Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας, 1993.
Αποστολάκης Γ., Η ποίηση στη ζωή μας. Αθήνα, 1929.
Αποστολάκης Γ., Το κλέφτικο τραγούδι. Αθήνα: 1950.
Αργυροπούλου Μαρία Π., Λογοτεχνικές κρίσεις · Οι «Σκαραβαίοι και Τερρακότες» του κ.Ι.Ν.Γρυπάρη. Αθήνα, τυπ.Βάρτσου, 1929.
Βαλέτας Γ., «Η βιβλιογραφία Ι.Γρυπάρη», Πειραϊκά ΓράμματαΓ΄, 1943.
Βαλέτας Γ., (επιμ. εισαγ.), Ιωάννης Γρυπάρης· ΆπανταΑ΄-Β΄. Αθήνα, 1952 και 1967.
Βαλέτας Γ., «Γρυπάρης Ιωάννης», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας6. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ.
Βαλέτας Γ., Ιωάννης Γρυπάρης· Ο πρώτος μετασολωμικός· Βίος – Έργο - Εποχή. Αθήνα, Εκδόσεις Πηγής, 1971.
Βλάχος Άγγελος, «Φιλαδέλφειος ποιητικός διαγωνισμός· κρίσις της επιτροπής των ελλανοδικών», Εστία, 1892, εξ.β΄ , σ.274.
Γεωργουσόπουλος Κώστας, «Ο Γρυπάρης μεταφραστής τραγωδιών», Διαβάζω52, 4/1982, σ.37-38.
Γιαλούρης Αντώνης, «Το έργο του Γρυπάρη», ΔιόνυσοςΑ΄ (Κωνσταντινούπολη), 1919, σ.6-18 και 22-23.
Γιαλούρης Αντώνης, «Το έργο του Γρυπάρη», ΛόγοςΒ΄ (Κωνσταντινούπολη), 1920, σ.173-178.
Θρύλος Άλκης, «Ι. Γρυπάρης», Κριτικές μελέτεςΙΙΙ, σ.5-41. Αθήνα, Σαριβαξεβάνης, 1925.
Κακριδής Ι.Θ., Το μεταφραστικό έργο του Γρυπάρη. Αθήνα, ανάτυπο από τη Νέα Εστία, 1942.
Κουντούρας Μιλτ., Ο ποιητής Γρυπάρης·Ομιλία. Χίος, Βιβλιοπωλείο Π.Ιατρίδη, 1920.
Κ.Ι.Β., «Γρυπάρης Ιωάννης», Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια8. Αθήνα, Πυρσός, 1929.
Λεκατσάς Παναγής Γ., «Ι.Ν.Γρυπάρη: Σοφοκλέους Φιλοκτήτης (ελεύθερη απόδοση)», Νέα Εστία23, ετ.ΙΒ΄, 15/1/1938, αρ.266, σ.138-140.
Λυκούργου Νίκη, «Γρυπάρης Ιωάννης», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό3. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985.
Μαλάνος Τ., «Η Γρυπαρική ποίηση» , Νέα ΖωήΙΑ΄ (Αλεξάνδρεια), 1922, σ.329-340.
Μαλάνος Τίμος, «Ιωάννης Γρυπάρης», Δειγματολόγιο· Κριτικά διάφορα, σ.28-36. Αθήνα, Φέξης, 1962.
Μελάς Σπύρος, «Ιωάννης Γρυπάρης», Νεοελληνική Λογοτεχνία, σ.423-430. Αθήνα, Φέξης, 1962.
Μερακλής Μ.Γ., «Ιωάννης Γρυπάρης», Η ελληνική ποίηση· Ρομαντικοί – Εποχή του Παλαμά - Μεταπαλαμικοί· Ανθολογία – Γραμματολογία, σ.338-341. Αθήνα, Σοκόλης, 1977.
Μυριβήλης Στρατής, Ιωάννης Γρυπάρης·Σκαραβαίοι και Τερρακότες και ένα ανέκδοτο ποίημα. Αθήνα, Παρθενών, [1943].
Νιρβάνας Παύλος, «Οι ποιηταί μας · Ιωάννης Γρυπάρης», Κριτική Α΄, σ.113 κ.εξ.
Ξενόπουλος Γρηγόριος, «Ι.Ν.Γρυπάρης», Νέα ΖωήΗ΄ (Αλεξάνδρεια), 1913, σ.53-59.
Ξενόπουλος Γρηγόριος, «Ι.Ν.Γρυπάρης», Νέα Εστία15, ετ.Η΄, 15/2/1934, αρ.171, σ.111-116.
Παλαμάς Λέαντρος, Ο ποιητής Ι.Ν.Γρυπάρης. Αθήνα, ανάτυπο από το Δελτίο του Εκπαιδευτικού Ομίλου8, 1920.
Παναγιωτόπουλος Αντ. Ι., «Νεοέλληνες λυρικοί ποιηταί: Ιωάννης Γρυπάρης», Αναζήτησις, ετ.Β΄, 1/1967, αρ.7, σ.7, 15-16.
Παναγιωτόπουλος Ι.Μ., «Ιωάννης Γρυπάρης», Τα πρόσωπα και τα κείμεναΑ΄
Δρόμοι παράλληλοι, σ.107-120. Αθήνα, Αετός, 1943.
Παραράς Λ., «Η τέχνη του Γρυπάρη από ένα σονέττο του», Μορφές, (Θεσσαλονίκη), 1947, σ.421-426 και 460-463.
Σταύρακας Παναγιώτης, Ιωάννης Γρυπάρης· 1870-1942· Ο άνθρωπος, ο ποιητής. Αθήνα, έκδοση του Σιφνιακού Πνευματικού Ιδρύματος Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος, 1989.
Στεργιόπουλος Κώστας, «Ο χαρακτήρας της ποίησης του Γρυπάρη», Διαβάζω52, 4/1982, σ.29-36 (τώρα και στον τόμο ΠεριδιαβάζονταςΑ΄· Από τον Κάλβο στον Παπατσώνη, σ.39-51. Αθήνα, Κέδρος, 1982).
Φιλοκύπρου Έλλη, «Μια φλόγα που αναρριπίζεται: Αλάζοντας όψεις: Οι προτάσεις ποιητικής του Γρυπάρη και του Πορφύρα», Ακτή11 (Λευκωσία), Καλοκαίρι 1992, σ.401-411.
Χατζίνης Γιάννης, «Δύναμη και αδυναμία του Ι.Ν.Γρυπάρη», Ο άλλος καιρός (νεοελληνικά δοκίμια), σ.109-112. Αθήνα, εκδ. Κριτικών Φύλλων, 1976. Αφιερώματα περιοδικών
Νέα Εστία32, ετ.ΙΣΤ΄, 1η/7/1942, αρ.362.
Νεοελληνικά γράμματα220, 8/2/1941.
Ελληνική ΔημιουργίαΙΑ΄, 1/3/1953, αρ.122, σ.259-308.
Λογοτεχνικό ΔελτίοΣΤ΄, 5/1970, αρ.34.
Ζευς Ομαγύριος1, 1971-1972.
Εργογραφία
(πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις) 1 Ι.Ποίηση
Σκαραβαίοι και τερρακότες. Αθήνα, Ι.Ν.Σιδέρης, [1919]. ΙΙ.Μεταφράσεις
Αισχύλου Ορέστεια Ι · Αγαμέμνων. Αθήνα, ανάτυπο από το περ.ΗλύσιαΒ', 1906, σ.7-68. 1906. και Αθήνα, Φέξης, 1911.
Αισχύλου Ορέστεια · Χοηφόροι. Αθήνα, Φέξης, 1911.
Αισχύλου Ορέστεια · Ευμενίδες. Αθήνα, Φέξης, 1911.
Αισχύλου Επτά επί Θήβας. Αθήνα, Φέξης, 1911.
Πλάτωνος Πολιτεία· Μετάφρασις Ι.Ν.Γρυπάρη · τόμος πρώτος. Αθήνα, Φέξης, 1911.
Πλάτωνος Πολιτεία· Μετάφρασις Ι.Ν.Γρυπάρη· τόμος δεύτερος. Αθήνα, Φέξης, 1911.
Πλάτωνος Ευθύδημος. Αθήνα, Φέξης, 1912.
Ερρίκου Χάινε Ταξιδιωτικές εικόνες. Αθήνα, Ελευθερουδάκης, 1925.
Goethe, Το παραμύθι της αλεπούς. Αθήνα, Ελευθερουδάκης, 1930.
Οι τραγωδίες του ΑισχύλουΙ·Ικέτιδες, Προμηθέας Δεσμώτης. Αθήνα, Δελφικές εορτές (τυπ. Σακελλάριου), 1930.
Σοφοκλέους Ηλέκτρα. Αθήνα, Εστία, 1936.
Σοφοκλέους Οιδίπους επί Κολωνώ. Αθήνα, Εστία, 1937.
Σοφοκλέους Φιλοκτήτης. Αθήνα, Εστία, 1937.
Οι τραγωδίες του Αισχύλου ΙΙ· Ορέστεια. Αθήνα, Εστία, 1938.
Σοφοκλέους Αντιγόνη. Αθήνα, Εστία, 1940.
Σοφοκλέους Αίας. Αθήνα, Εστία, 1940.
Φύλλα Τέχνης (τέσσερα τεύχη με ποιήματα). 1935. ΙΙΙ. Συγκεντρωτικές εκδόσεις
Ο άγνωστος Γρυπάρης· Ανέκδοτα ποιήματα· Εισαγωγή Θ.Σπεράντσα. Αθήνα, Αστήρ, 1954.
Τα ποιήματα
επιμέλεια Δημήτρης Δασκαλόπουλος. Αθήνα. Εστία, ;
Ιωάννης Γρυπάρης· Ο πρώτος μετασολωμικός· Βίος- Έργο- Εποχή. Αθήνα, Πηγή, 1971. 1. Για εξαντλητική των έργων του Γρυπάρη που περιλαμβάνει και τα δημοσιεύματα σε εφημερίδες και περιοδικά βλ. Κατσίμπαλης Κ.Γ., «Βιβλιογραφία Ι.Ν. Γρυπάρη», Νέα Εστία32, ετ.ΙΣΤ΄, 1η/7/1942, αρ.362, σ.622-640 και Βαλέτας Ι., «Συμβολή στη βιβλιογραφία του Ι.Ν.Γρυπάρη», Πειραϊκά Γράμματα Β΄, 2, 3 και 4, Αύγουστος-Οκτώβριος 1942.
Γρηγόρης Γεράσιμος
Γρηγόρης Γεράσιμος
--------------------------------------------------------------------------------
Bιογραφία-Βιβλιογραφία-Εργογραφία
--------------------------------------------------------------------------------
Τόπος Γέννησης Λευκάδα- Σπανοχώρι Σφακιωτών
Ημερομηνία Γέννησης 1907
Ημερομηνία Θανάτου 1985
Λογοτεχνικές Κατηγορίες Πεζογραφία
Ποίηση
Μετάφραση
Μελέτη
Βιογραφικό Σημείωμα
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΓΡΗΓΟΡΗΣ (1907-1985) Ο Γεράσιμος Γρηγόρης γεννήθηκε στο Σπανοχώρι Σφακιωτών της Λευκάδας, γιος του Δημητρίου Γρηγόρη και μεγάλωσε σε αγροτικό περιβάλλον. Στην πόλη της Λευκάδας τέλειωσε το Γυμνάσιο και στη συνέχεια σπούδασε φιλολογία στη Φιλοσοφική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, ενώ παράλληλα πήρε μαθήματα ζωγραφικής και χαρακτικής. Κατά τη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου υπηρέτησε στο αλβανικό μέτωπο και πήρε μέρος στην εθνική αντίσταση, ενταγμένος στο ΕΑΜ από το 1943 και ως το 1946. Παντρεύτηκε την Αικατερίνη Πολίτου με την οποία απέκτησε δυο γιους. Ασχολήθηκε επαγγελματικά με τη δημοσιογραφία και υπήρξε μέλος της Ενώσεως Συντακτών Περιοδικού Τύπου, της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών (αντιπρόεδρος το 1979) και της Εταιρείας Λευκαδικών Μελετών. Τιμήθηκε με το κρατικό βραβείο πεζογραφίας (1959 για τη συλλογή διηγημάτων Η Πολιτεία ξέσκεπη) και το πρώτο κρατικό βραβείο διηγήματος (1964 για τη συλλογή διηγημάτων Πέρα από την όχθη), καθώς επίσης με βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών για τη μελέτη του Αριστοτέλης Βαλαωρίτης (1977). Ασχολήθηκε επίσης με μεταφράσεις αρχαίου δράματος, με τη λαογραφία, τη σκιτσογραφία, τη φιλολογική μελέτη. Έργα του μεταφράστηκαν στα γερμανικά, τα ρουμανικά, τα σουηδικά, τα ουγγρικά, τα ρωσικά και τα βουλγαρικά. Πέθανε στην Αθήνα. Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε στη διάρκεια των φοιτητικών του χρόνων στην Αθήνα με δημοσιεύσεις ποιημάτων σε περιοδικά και το 1929 δημοσίευσε το διήγημα Το άλογό μου στο περιοδικό Ελληνικά Γράμματα. Το 1939 εξέδωσε τη συλλογή διηγημάτων Πορεία μέσα στη νύχτα. Το έργο του Γεράσιμου Γρηγόρη χρονικά μόνο μπορεί να τοποθετηθεί στην ελληνική λογοτεχνία του μεσοπολέμου. Ο Γρηγόρης βρέθηκε στον αντίποδα της ανανέωσης τόσο της ποίησης, όσο και της πεζογραφίας από τη λεγόμενη γενιά του τριάντα και συνέχισε την παράδοση των αρχών του εικοστού αιώνα, αλλά και της ελληνικής διηγηματογραφίας της γενιάς του 1880. Η πεζογραφία του κινείται στα πλαίσια του κοινωνικού ρεαλισμού συγγραφέων όπως οι Κώστας Παρορίτης, Κωνσταντίνος Θεοτόκης, Δημοσθένης Βουτυράς κ.α., χωρίς ωστόσο έμφαση στην κοινωνική καταγγελία και την κοινωνιολογική οπτική. Η γραφή του αναφέρεται συχνά σε προσωπικά βιώματα και καλύπτει τις θεματολογικές περιοχές της αστικής και αγροτικής ζωής (με έμφαση στην περιγραφή της φύσης ως αρχετυπικής δύναμης) και της ιστορικής περιόδου του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου και της κατοχής. Επισημαίνονται επίσης οι απόπειρές του στο χώρο της υποβλητικής ατμόσφαιρας, του ονείρου και της επιστημονικής φαντασίας. 1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Γεράσιμου Γρηγόρη βλ. Δόξας Τάκης, «Γρηγόρης Δ.Γεράσιμος», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας6. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ., Κοκκίνης Σπύρος, «Μνήμη Γεράσιμου Γρηγόρη», Περίπλους28-29 (Ζάκυνθος), 1-6/1991, σ.13-14, Χατζηβασιλείου Βαγγέλης, «Γεράσιμος Γρηγόρης», Η μεσοπολεμική πεζογραφία · Από τον πρώτο ως τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο (1914-1939)Γ΄, σ.196-214. Αθήνα, Σοκόλης, 1992 και χ.σ., «Γρηγόρης Γεράσιμος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό3. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
Αλεξίου Έλλη, Κριτική για το Πέρα από την όχθη, Δημοκρατική Αλλαγή, 8/6/1964.
Αργυρίου Αλεξ., «Μνήμη Γεράσιμου Γρηγόρη», Τα Νέα, 19/7/1985.
Βαρίκας Βάσος, «Αυθεντικές εικόνες ζωής. Γεράσιμου Γρηγόρη: Πέρα από την όχθη», Συγγραφείς και κείμεναΑ΄ (1961-1965), σ.209-211 (πρώτη δημοσίευση στην εφημερίδα Το Βήμα, 10/5/1964).
Δόξας Τάκης, «Γρηγόρης Δ. Γεράσιμος», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας6. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ.
Κορδάτος Γιάννης, Κριτική για το Πορεία μέσα στη νύχτα, Νεοελληνικά Γράμματα, 22/7/1939.
Κοτζιάς Αλέξανδρος, Κριτική για το Η πολιτεία ξέσκεπη, Εικόνες, 12/4/1959.
Κοτζιάς Αλέξανδρος, Κριτική για το Πέρα από την όχθη, Μεσημβρινή, 7/2/1964.
Λαπαθιώτης Ναπολέων, «Γεράσιμου Γρηγόρη: Πορεία μέσ’ στη νύχτα», Νέα Εστία27, ετ.ΙΔ΄, 1η/3/1940, ετ.317, σ.322-323.
Μερακλής Μ.Γ., «Εισαγωγή για το έργο του Γεράσιμου Γρηγόρη», Γεράσιμος Γρηγόρης, Πέρα από την όχθη, σ.15-28. Αθήνα, Ζαχαρόπουλος, 1981.
Παναγιωτόπουλος Ι.Μ., Κριτική για το Πορεία μέσα στη νύχτα, Πρωία, 8/6/1939.
Πρωτόπαππα-Μπουμπουλίδου Γλυκερία, Πεζογραφικά κείμενα του πολέμου και της Κατοχής, σ.128-130 και 177-182. Ιωάννινα, έκδοση της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, 1974.
Σαχίνης Απόστολος, Κριτική για το Πέρα από την όχθη, Έθνος, 1/11/1965 (το ίδιο στο Πεζογράφοι του καιρού μας, σ.191-193. Αθήνα, Εστία, 1967).
Τσάκωνας Δημήτρης, Η γενιά του Τριάντα · Τα πριν και τα μετά, σ.479-482. Αθήνα, Κάκτος, 1989.
Χατζηβασιλείου Βαγγέλης, «Γεράσιμος Γρηγόρης», Η μεσοπολεμική πεζογραφία · Από τον πρώτο ως τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο (1914-1939)Γ΄, σ.196-214. Αθήνα, Σοκόλης, 1992.
Χουρμούζιος Αιμίλιος, Κριτική για το Η πολιτεία ξέσκεπη, Η Καθημερινή, 5/3/1959.
χ.σ., «Γρηγόρης Γεράσιμος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό3. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985.
Rotolo Vincenzo, «Γεράσιμος Γρηγόρης: Μια δυνατή γεύση Ελλάδας και ανθρωπιάς», Τομές57, 2/1980, σ.9-14. Αφιερώματα περιοδικών
Τομές57, ετ.6, 2/1980.
Εργογραφία
(πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις) Ι.Διηγήματα
Πορεία μέσα στη νύχτα. Αθήνα, Γκοβόστης, 1939.
Η πολιτεία ξέσκεπη. Αθήνα, Δίφρος, 1954.
Πέρα από την όχθη. Αθήνα, Καραβίας, 1964.
Εστία αντιστάσεως. Αθήνα, Κ.Γρηγόρης, 1966.
Τα καινούρια άρβυλα. Αθήνα, αφοί Τολίδη, 1972. ΙΙ.Ποίηση
Επιστροφή στην ποίηση (αναδρομική επιλογή). Αθήνα, Κονιδάρης, 1980. ΙΙΙ.Μεταφράσεις
Σοφοκλή, Τραχίνιες. Αθήνα, δίφρος, 1964.
Σοφοκλή, Αντιγόνη. Αθήνα, Κ.Γρηγόρης, 1974.
Σοφοκλή, Οιδίπους τύραννος. Αθήνα, Κ.Γρηγόρης,1974. ΙV. Μελέτες
Σικελιανός 1884-1951. Εταιρεία Λευκαδικών Μελετών, 1971.
Αριστοτέλης Βαλαωρίτης 1824-1879. Εταιρεία Λευκαδικών Μελετών, 1975.
Μια κριτική θεώρηση του έργου του Αντώνη Πρόκου · Ποιητής μείζωνος τέχνης και ελάσσονος φήμης. Αθήνα, Δίφρος, 1983.
--------------------------------------------------------------------------------
Bιογραφία-Βιβλιογραφία-Εργογραφία
--------------------------------------------------------------------------------
Τόπος Γέννησης Λευκάδα- Σπανοχώρι Σφακιωτών
Ημερομηνία Γέννησης 1907
Ημερομηνία Θανάτου 1985
Λογοτεχνικές Κατηγορίες Πεζογραφία
Ποίηση
Μετάφραση
Μελέτη
Βιογραφικό Σημείωμα
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΓΡΗΓΟΡΗΣ (1907-1985) Ο Γεράσιμος Γρηγόρης γεννήθηκε στο Σπανοχώρι Σφακιωτών της Λευκάδας, γιος του Δημητρίου Γρηγόρη και μεγάλωσε σε αγροτικό περιβάλλον. Στην πόλη της Λευκάδας τέλειωσε το Γυμνάσιο και στη συνέχεια σπούδασε φιλολογία στη Φιλοσοφική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, ενώ παράλληλα πήρε μαθήματα ζωγραφικής και χαρακτικής. Κατά τη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου υπηρέτησε στο αλβανικό μέτωπο και πήρε μέρος στην εθνική αντίσταση, ενταγμένος στο ΕΑΜ από το 1943 και ως το 1946. Παντρεύτηκε την Αικατερίνη Πολίτου με την οποία απέκτησε δυο γιους. Ασχολήθηκε επαγγελματικά με τη δημοσιογραφία και υπήρξε μέλος της Ενώσεως Συντακτών Περιοδικού Τύπου, της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών (αντιπρόεδρος το 1979) και της Εταιρείας Λευκαδικών Μελετών. Τιμήθηκε με το κρατικό βραβείο πεζογραφίας (1959 για τη συλλογή διηγημάτων Η Πολιτεία ξέσκεπη) και το πρώτο κρατικό βραβείο διηγήματος (1964 για τη συλλογή διηγημάτων Πέρα από την όχθη), καθώς επίσης με βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών για τη μελέτη του Αριστοτέλης Βαλαωρίτης (1977). Ασχολήθηκε επίσης με μεταφράσεις αρχαίου δράματος, με τη λαογραφία, τη σκιτσογραφία, τη φιλολογική μελέτη. Έργα του μεταφράστηκαν στα γερμανικά, τα ρουμανικά, τα σουηδικά, τα ουγγρικά, τα ρωσικά και τα βουλγαρικά. Πέθανε στην Αθήνα. Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε στη διάρκεια των φοιτητικών του χρόνων στην Αθήνα με δημοσιεύσεις ποιημάτων σε περιοδικά και το 1929 δημοσίευσε το διήγημα Το άλογό μου στο περιοδικό Ελληνικά Γράμματα. Το 1939 εξέδωσε τη συλλογή διηγημάτων Πορεία μέσα στη νύχτα. Το έργο του Γεράσιμου Γρηγόρη χρονικά μόνο μπορεί να τοποθετηθεί στην ελληνική λογοτεχνία του μεσοπολέμου. Ο Γρηγόρης βρέθηκε στον αντίποδα της ανανέωσης τόσο της ποίησης, όσο και της πεζογραφίας από τη λεγόμενη γενιά του τριάντα και συνέχισε την παράδοση των αρχών του εικοστού αιώνα, αλλά και της ελληνικής διηγηματογραφίας της γενιάς του 1880. Η πεζογραφία του κινείται στα πλαίσια του κοινωνικού ρεαλισμού συγγραφέων όπως οι Κώστας Παρορίτης, Κωνσταντίνος Θεοτόκης, Δημοσθένης Βουτυράς κ.α., χωρίς ωστόσο έμφαση στην κοινωνική καταγγελία και την κοινωνιολογική οπτική. Η γραφή του αναφέρεται συχνά σε προσωπικά βιώματα και καλύπτει τις θεματολογικές περιοχές της αστικής και αγροτικής ζωής (με έμφαση στην περιγραφή της φύσης ως αρχετυπικής δύναμης) και της ιστορικής περιόδου του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου και της κατοχής. Επισημαίνονται επίσης οι απόπειρές του στο χώρο της υποβλητικής ατμόσφαιρας, του ονείρου και της επιστημονικής φαντασίας. 1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Γεράσιμου Γρηγόρη βλ. Δόξας Τάκης, «Γρηγόρης Δ.Γεράσιμος», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας6. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ., Κοκκίνης Σπύρος, «Μνήμη Γεράσιμου Γρηγόρη», Περίπλους28-29 (Ζάκυνθος), 1-6/1991, σ.13-14, Χατζηβασιλείου Βαγγέλης, «Γεράσιμος Γρηγόρης», Η μεσοπολεμική πεζογραφία · Από τον πρώτο ως τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο (1914-1939)Γ΄, σ.196-214. Αθήνα, Σοκόλης, 1992 και χ.σ., «Γρηγόρης Γεράσιμος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό3. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
Αλεξίου Έλλη, Κριτική για το Πέρα από την όχθη, Δημοκρατική Αλλαγή, 8/6/1964.
Αργυρίου Αλεξ., «Μνήμη Γεράσιμου Γρηγόρη», Τα Νέα, 19/7/1985.
Βαρίκας Βάσος, «Αυθεντικές εικόνες ζωής. Γεράσιμου Γρηγόρη: Πέρα από την όχθη», Συγγραφείς και κείμεναΑ΄ (1961-1965), σ.209-211 (πρώτη δημοσίευση στην εφημερίδα Το Βήμα, 10/5/1964).
Δόξας Τάκης, «Γρηγόρης Δ. Γεράσιμος», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας6. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ.
Κορδάτος Γιάννης, Κριτική για το Πορεία μέσα στη νύχτα, Νεοελληνικά Γράμματα, 22/7/1939.
Κοτζιάς Αλέξανδρος, Κριτική για το Η πολιτεία ξέσκεπη, Εικόνες, 12/4/1959.
Κοτζιάς Αλέξανδρος, Κριτική για το Πέρα από την όχθη, Μεσημβρινή, 7/2/1964.
Λαπαθιώτης Ναπολέων, «Γεράσιμου Γρηγόρη: Πορεία μέσ’ στη νύχτα», Νέα Εστία27, ετ.ΙΔ΄, 1η/3/1940, ετ.317, σ.322-323.
Μερακλής Μ.Γ., «Εισαγωγή για το έργο του Γεράσιμου Γρηγόρη», Γεράσιμος Γρηγόρης, Πέρα από την όχθη, σ.15-28. Αθήνα, Ζαχαρόπουλος, 1981.
Παναγιωτόπουλος Ι.Μ., Κριτική για το Πορεία μέσα στη νύχτα, Πρωία, 8/6/1939.
Πρωτόπαππα-Μπουμπουλίδου Γλυκερία, Πεζογραφικά κείμενα του πολέμου και της Κατοχής, σ.128-130 και 177-182. Ιωάννινα, έκδοση της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, 1974.
Σαχίνης Απόστολος, Κριτική για το Πέρα από την όχθη, Έθνος, 1/11/1965 (το ίδιο στο Πεζογράφοι του καιρού μας, σ.191-193. Αθήνα, Εστία, 1967).
Τσάκωνας Δημήτρης, Η γενιά του Τριάντα · Τα πριν και τα μετά, σ.479-482. Αθήνα, Κάκτος, 1989.
Χατζηβασιλείου Βαγγέλης, «Γεράσιμος Γρηγόρης», Η μεσοπολεμική πεζογραφία · Από τον πρώτο ως τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο (1914-1939)Γ΄, σ.196-214. Αθήνα, Σοκόλης, 1992.
Χουρμούζιος Αιμίλιος, Κριτική για το Η πολιτεία ξέσκεπη, Η Καθημερινή, 5/3/1959.
χ.σ., «Γρηγόρης Γεράσιμος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό3. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985.
Rotolo Vincenzo, «Γεράσιμος Γρηγόρης: Μια δυνατή γεύση Ελλάδας και ανθρωπιάς», Τομές57, 2/1980, σ.9-14. Αφιερώματα περιοδικών
Τομές57, ετ.6, 2/1980.
Εργογραφία
(πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις) Ι.Διηγήματα
Πορεία μέσα στη νύχτα. Αθήνα, Γκοβόστης, 1939.
Η πολιτεία ξέσκεπη. Αθήνα, Δίφρος, 1954.
Πέρα από την όχθη. Αθήνα, Καραβίας, 1964.
Εστία αντιστάσεως. Αθήνα, Κ.Γρηγόρης, 1966.
Τα καινούρια άρβυλα. Αθήνα, αφοί Τολίδη, 1972. ΙΙ.Ποίηση
Επιστροφή στην ποίηση (αναδρομική επιλογή). Αθήνα, Κονιδάρης, 1980. ΙΙΙ.Μεταφράσεις
Σοφοκλή, Τραχίνιες. Αθήνα, δίφρος, 1964.
Σοφοκλή, Αντιγόνη. Αθήνα, Κ.Γρηγόρης, 1974.
Σοφοκλή, Οιδίπους τύραννος. Αθήνα, Κ.Γρηγόρης,1974. ΙV. Μελέτες
Σικελιανός 1884-1951. Εταιρεία Λευκαδικών Μελετών, 1971.
Αριστοτέλης Βαλαωρίτης 1824-1879. Εταιρεία Λευκαδικών Μελετών, 1975.
Μια κριτική θεώρηση του έργου του Αντώνη Πρόκου · Ποιητής μείζωνος τέχνης και ελάσσονος φήμης. Αθήνα, Δίφρος, 1983.
Γουζέλης Δημήτριος
Γουζέλης Δημήτριος
--------------------------------------------------------------------------------
Bιογραφία-Βιβλιογραφία-Εργογραφία
--------------------------------------------------------------------------------
Τόπος Γέννησης Ζάκυνθος
Ημερομηνία Γέννησης 1774
Ημερομηνία Θανάτου 1843
Λογοτεχνικές Κατηγορίες Ποίηση
Θέατρο - Σενάριο
Δοκίμιο
Μετάφραση
Βιογραφικό Σημείωμα
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΓΟΥΖΕΛΗΣ (1774- 1843) Ο Δημήτριος Γουζέλης γεννήθηκε το 1774 στη Ζάκυνθο, γιος του Διονυσίου Ι. Γουζέλη και της Ισαβέλλας κόρης του Δημητρίου Μαρτελάου. Είχε δύο αδέρφια, τον Ιωάννη και τη Ρουμπίνη. Ανιψιός και μαθητής του ποιητή Αντώνιου Μαρτελάου, μελέτησε κοντά του σε νεαρή ηλικία την ελληνική και λατινική γραμματεία. Ο Μαρτελάος έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του χαρακτήρα του νεαρού τότε Γουζέλη. Στη συνέχεια φοίτησε στη Σχολή του Φραγκισκανικού μοναστηριού Santa Maria delle Grazie, όπου έμαθε ιταλικά και γαλλικά, κοντά στον ιερέα Nicolo Reinaud. Ενθουσιώδες και ανήσυχο πνεύμα, κατά την περίοδο της Ενετικής κυριαρχίας στα Επτάνησα τάχθηκε υπέρ των γάλλων δημοκρατικών, επηρεασμένος από τις ιδέες του Διαφωτισμού και του Ναπολέοντα. Το 1793 έγινε μέλος της Λέσχης Καρμανιόλων, που ίδρυσε ο τότε γάλλος πρόξενος στη Ζάκυνθο Constantine – Hyacinte Guys, ενώ πήρε μέρος και στην ενθουσιώδη υποδοχή των γάλλων δημοκρατικών στο νησί, που μετά τη λήξη της Ενετοκρατίας (1797) σήμανε την μετατροπή των Επτανήσων σε κτήση της Γαλλικής Δημοκρατίας. Την ίδια περίοδο παντρεύτηκε την Αγγελική Βλάχου, ενώ τον επόμενο χρόνο έγινε λοχαγός της Γαλλικής Πολιτοφυλακής. Με το αξίωμα αυτό αγωνίστηκε υπό τον Κόντε Δημήτριο Μερκάτη και συνελήφθη από τον ρωσοτουρκικό στρατό μετά την παράδοση της γαλλικής φρουράς του κάστρου της Ζακύνθου. Κατέληξε στις τουρκικές φυλακές Bagnia στην Κωνσταντινούπολη. Ελευθερώθηκε μετά την υπογραφή της γαλλοτουρκικής συνθήκης και επέστρεψε στη Ζάκυνθο. Η αρνητική υποδοχή που του επιφύλαξαν οι αριστοκρατικοί κύκλοι του νησιού τον ανάγκασε να φύγει ξανά (είχε νωρίτερα χωρίσει από την Αγγελική Βλάχου), αρχικά για την Τεργέστη και από εκεί για το Μιλάνο, όπου έγινε υπολοχαγός της γαλλικής λεγεώνας του Ναπολέοντα. Το 1801 ταξίδεψε στο Παρίσι, όπου πήρε το βαθμό του λοχαγού και έμεινε για ένα χρόνο. Ασαφείς παραμένουν ακόμη οι πληροφορίες σχετικά με τραυματισμό του σε μάχη το 1810 και φυλάκισή του σε καθολική μονή. Μετά την πτώση του Ναπολέοντα έφυγε στη Βενετία και από εκεί στην Τεργέστη, όπου ασχολήθηκε με φιλολογικές μελέτες και μεταφράσεις και εργάστηκε ως δάσκαλος στο σχολείο της ελληνικής παροικίας, σε σπίτια ελλήνων εμπόρων και στη σχολή Scuole Reali. Το 1819 μυήθηκε στην Φιλική Εταιρεία και με την έναρξη της ελληνικής επανάστασης στάλθηκε αρχικά στη Ζάκυνθο, όπου στρατολόγησε συμπατριώτες του και πέρασε στην Πελοπόννησο. Πολέμησε στην Τριπολιτσά, στην πολιορκία της Μεθώνης και του Νεοκάστρου (σημερινή Πύλος) και αλλού, ενώ πήρε μέρος και στις προεπαναστατικές πολιτικές κινήσεις των ελλήνων αγωνιστών. Για τη δράση του διώχτηκε από τις Βρετανικές Αρχές της Ζακύνθου και καταδικάστηκε ερήμην του σε εξορία και δήμευση της περιουσίας του. Το 1825 ξαναπαντρεύτηκε. Λίγα χρόνια αργότερα έμεινε χήρος. Μετά τη δημιουργία του πρώτου ελληνικού κράτους ανέλαβε δικαστικά αξιώματα και συμμετείχε ενεργά στις πολιτικές εξελίξεις, παραιτήθηκε ωστόσο μετά από παραχώρηση γαιών στο όνομά του στον Πύργο Ηλείας από την επαναστατική κυβέρνηση, ως ένδειξη αναγνώρισης της προσφοράς του στον Αγώνα. Εκεί αποσύρθηκε ως το θάνατό του, το 1843. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του σημάδεψε ο θάνατος του μοναχογιού του, καρπού του δεύτερου γάμου του, το 1839. Στο χώρο της λογοτεχνίας ο Γουζέλης ασχολήθηκε με την ποίηση, το ηρωικό έπος, τη μετάφραση και το πατριωτικό δράμα, πήρε ωστόσο την ξεχωριστή θέση του στην ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας χάρη στη νεανική κωμωδία του Ο Χάσης, η οποία πρωτοκυκλοφόρησε το 1790 και σε δεύτερη, αναθεωρημένη και συμπληρωμένη μορφή το 1795. Ο Χάσης θεωρείται ως ένα από τα πιο σημαντικά έργα του νεοελληνικού θεάτρου, κυρίως ενδιαφέρει για τη γλώσσα του, η οποία παρουσιάζει έντονα το στοιχείο του επτανησιακού ιδιώματος, τους τύπους των ηρώων, τη σατιρική του διάθεση και τη στιχουργία του. Ειδικότερα τοποθετείται αφ’ ενός στο τέλος της κρητοεπτανησιακής παράδοσης στο χώρο της κωμωδίας και αφ’ ετέρου ως απαρχή της ηθογραφικής ελληνικής κωμωδίας του 19ου αιώνα. Πληροφορίες αναφέρουν πως παραστάθηκε για πρώτη φορά το 1800 στη Ζάκυνθο κατά τη διάρκεια της Αποκριάς, ενώ ήδη από το 1795 σκηνές του χρησιμοποιήθηκαν ως ‘ομιλίες’ σε αποκριάτικες γιορτές από ερασιτέχνες ηθοποιούς. Επίσημα και με την τελική μορφή του το έργο παραστάθηκε στο θέατρο Αδάμ της Ζακύνθου γύρω στο 1826. Άλλα έργα του Γουζέλη, τα οποία ωστόσο δεν προκάλεσαν ανάλογη του Χάση αίσθηση, είναι Το πολεμιστήριον σάλπισμα (1827), Τα κατά τους Έλληνας (1833) Η μεγαλοφιλία του Φιντίου και του Δάμωνος (πατριωτικό δράμα 1835), Γνωμικά διάφορα ενδόξων ανδρών ελλήνων και αλλογενών, έτι δε και αινίγματα και έτερα τινά (1836), κ.α. 1. Τα στοιχεία αντλήθηκαν από τα λήμματα Σπάθης Δημήτρης, «Γουζέλης Δημήτριος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό3. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985 και «Ο ποιητής Δημήτριος Γουζέλης (1774-1843)», Ο Χάσης (Το τζάκωμα και το φτιάσιμον)· Κριτική έκδοση Ζήσιμος Χ.Συνοδινός, σ.21-41. Αθήνα, Ωκενίδα, 1997.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
Βάλσας Μίμης, Το Νεοελληνικό Θέατρο από το 1453 έως το 1900· Μετάφραση – Εισαγωγή - Σημειώσεις Χαρά Μπακονικόλα – Γεωργοπούλου. Αθήνα, 1994.
Γεωργουσόπουλος Κώστας, «Χάσης, πατέρας της νεοελληνικής κωμωδίας», Το Βήμα, 6/7/1977 (τώρα και στον τόμο Κλειδιά και κώδικες θεάτρουΙΙ· Ελληνικό Θέατρο, σ.204-209. Αθήνα, Εστία, 1984).
Γραμματάς Θόδωρος, Νεοελληνικό Θέατρο· Ιστορία – Δραματουργία· Δώδεκα μελετήματα. Αθήνα, 1987.
Καιροφύλλας Κώστας, «Ελληνική ηθογραφία: Ο Χάσης», εφ.Εστία, 7/12/1927.
Κονόμος Ντίνος, «Το λαϊκό θέατρο στη Ζάκυνθο», Επτανησιακά Φύλλα4, 11/1946, σ.45-49.
Λάσκαρης Ν.Ι., «Γουζέλης Δημήτριος», Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια8. Αθήνα, Πυρσός, 1929.
Μάργαρης Δημήτριος, “Ο ποιητής του Χάση”, Πρόσωπα και θέματα, σ.35-46. Αθήνα, Σύλλογος προς διάδοσιν ωφελίμων βιβλίων, χ.χ.
Πολίτης Φώτος, “Δημήτριος Γουζέλης, ο ποιητής του Χάση”, Ελεύθερον Βήμα, 17/12/1927 (τώρα και στον τόμο Φώτου Πολίτη, Εκλογή από το έργο του· Είκοσι χρόνια κριτικής· Εκλογή από το έργο τουΒ’, 1927-1934, σ.14-17. Αθήνα, Εστία, 1938).
Πούχνερ Βάλτερ, Το θέατρο στην Ελλάδα· Μορφολογικές επισημάνσεις. Αθήνα, Παϊρίδης, 1995.
Πούχνερ Βάλτερ, Δραματουργικές αναζητήσεις· Πέντε μελετήματα. Αθήνα, Καστανιώτης, 1995.
Ρώμας Διονύσιος, «Το Επτανησιακό Θέατρο», Νέα Εστία899, Χριστούγεννα 1964, σ.97-167.
Σπάθης Δημήτρης, «Γουζέλης Δημήτριος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό3. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985.
Συνοδινός Ζήσιμος (επιμέλεια – κριτική έκδοση), Ο Χάσης (Το τζάκωμα και το φτιάσιμον). Αθήνα, Ωκεανίδα, 1997 (όπου και επιλογή βιβλιογραφίας για τον Δημήτριο Γουζέλη, βιβλιογραφία και παραστασιογραφία του Χάση).
Εργογραφία
(πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις) 1
Ο Χάσης, κωμωδία ποιηθείσα τω 1876 [sic] υπό Δημητρίου Γουζέλη Ζακυνθίου κατά τον τότε Ζακύνθιον ιδιωματισμόν. Ζάκυνθος, τυπ. Κωνσταντίνου Ρωσολύμου, 1851.
Ο Χάσης· Κωμωδία ή Σκηναί Ζακύνθου βίου εις πράξεις τέσσαρας, τη βάσει παλαιών χειρογράφων. Μετά εισαγωγής, βιογραφιών Γουζέλη και Καταπόδη, κριτικών του Χάση και πολλών σημειώσεων, τη συνεργασία πολλών λογίων. Έκδοσις νεωτάτη και πλήρης υπό εφημερίδος «Ελπίς» Ζακύνθου. Αθήνα τυπ. Διον.Δ.Πετσάλη Μιλτιάδου, 1927.
Σάλπισμα πολεμιστήριον περιέχον τα της Ελλάδος. Ναύπλιο, 1827.
Τα κατά τους έλληνας· Διαιρούμενον εις δύο μέρη, ελεγκτικόν και παραινετικόν πονημάτιον. Αίγινα, 1833.
Η μεγαλοφιλία του Φιντίου και του Δάμωνος ή Διονύσιος ο Τύραννος των Συρακουσών. Ναύπλιο, 1835.
Γνωμικά διαφόρων ενδόξων ανδρών , ελλήνων και αλλογενών, έτι δε και αινίγματα και έτερά τινα. Ναύπλιο, 1836.
Η κρίσις του Πάριδος· Ποίημα μυθολογικόν, ερωτικόν και ηθικόν. Τεργέστη, 1817.
Ελεύθερη Ιερουσαλήμ, του Τορκουάτο Τάσσο (μτφ. του Δημητρίου Γουζέλη), Τεργέστη, χ.χ.
Τζάκομα του Αϊ Ρόκου και του Αϊ Θωμά. Παρίσι [ = Βενετία], [1800].
Η Ιερουσαλήμ Ελευθερωμένη· Ποίημα ηρωικόν του Τορκουάτου Τάσσου. Βενετία, 1807. 1. Για αναλυτικότερα εργογραφικά στοιχεία του Δημητρίου Γουζέλη, που περιλαμβάνουν και τις νεώτερες εκδόσεις του Χάση αλλά και τους τίτλους ανέκδοτων έργων του βλ. Ο Χάσης (Το τζάκωμα και το φτιάσιμον)· Κριτική έκδοση Ζήσιμος Χ.Συνοδινός, σ.21-41. Αθήνα, Ωκενίδα, 1997
--------------------------------------------------------------------------------
Bιογραφία-Βιβλιογραφία-Εργογραφία
--------------------------------------------------------------------------------
Τόπος Γέννησης Ζάκυνθος
Ημερομηνία Γέννησης 1774
Ημερομηνία Θανάτου 1843
Λογοτεχνικές Κατηγορίες Ποίηση
Θέατρο - Σενάριο
Δοκίμιο
Μετάφραση
Βιογραφικό Σημείωμα
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΓΟΥΖΕΛΗΣ (1774- 1843) Ο Δημήτριος Γουζέλης γεννήθηκε το 1774 στη Ζάκυνθο, γιος του Διονυσίου Ι. Γουζέλη και της Ισαβέλλας κόρης του Δημητρίου Μαρτελάου. Είχε δύο αδέρφια, τον Ιωάννη και τη Ρουμπίνη. Ανιψιός και μαθητής του ποιητή Αντώνιου Μαρτελάου, μελέτησε κοντά του σε νεαρή ηλικία την ελληνική και λατινική γραμματεία. Ο Μαρτελάος έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του χαρακτήρα του νεαρού τότε Γουζέλη. Στη συνέχεια φοίτησε στη Σχολή του Φραγκισκανικού μοναστηριού Santa Maria delle Grazie, όπου έμαθε ιταλικά και γαλλικά, κοντά στον ιερέα Nicolo Reinaud. Ενθουσιώδες και ανήσυχο πνεύμα, κατά την περίοδο της Ενετικής κυριαρχίας στα Επτάνησα τάχθηκε υπέρ των γάλλων δημοκρατικών, επηρεασμένος από τις ιδέες του Διαφωτισμού και του Ναπολέοντα. Το 1793 έγινε μέλος της Λέσχης Καρμανιόλων, που ίδρυσε ο τότε γάλλος πρόξενος στη Ζάκυνθο Constantine – Hyacinte Guys, ενώ πήρε μέρος και στην ενθουσιώδη υποδοχή των γάλλων δημοκρατικών στο νησί, που μετά τη λήξη της Ενετοκρατίας (1797) σήμανε την μετατροπή των Επτανήσων σε κτήση της Γαλλικής Δημοκρατίας. Την ίδια περίοδο παντρεύτηκε την Αγγελική Βλάχου, ενώ τον επόμενο χρόνο έγινε λοχαγός της Γαλλικής Πολιτοφυλακής. Με το αξίωμα αυτό αγωνίστηκε υπό τον Κόντε Δημήτριο Μερκάτη και συνελήφθη από τον ρωσοτουρκικό στρατό μετά την παράδοση της γαλλικής φρουράς του κάστρου της Ζακύνθου. Κατέληξε στις τουρκικές φυλακές Bagnia στην Κωνσταντινούπολη. Ελευθερώθηκε μετά την υπογραφή της γαλλοτουρκικής συνθήκης και επέστρεψε στη Ζάκυνθο. Η αρνητική υποδοχή που του επιφύλαξαν οι αριστοκρατικοί κύκλοι του νησιού τον ανάγκασε να φύγει ξανά (είχε νωρίτερα χωρίσει από την Αγγελική Βλάχου), αρχικά για την Τεργέστη και από εκεί για το Μιλάνο, όπου έγινε υπολοχαγός της γαλλικής λεγεώνας του Ναπολέοντα. Το 1801 ταξίδεψε στο Παρίσι, όπου πήρε το βαθμό του λοχαγού και έμεινε για ένα χρόνο. Ασαφείς παραμένουν ακόμη οι πληροφορίες σχετικά με τραυματισμό του σε μάχη το 1810 και φυλάκισή του σε καθολική μονή. Μετά την πτώση του Ναπολέοντα έφυγε στη Βενετία και από εκεί στην Τεργέστη, όπου ασχολήθηκε με φιλολογικές μελέτες και μεταφράσεις και εργάστηκε ως δάσκαλος στο σχολείο της ελληνικής παροικίας, σε σπίτια ελλήνων εμπόρων και στη σχολή Scuole Reali. Το 1819 μυήθηκε στην Φιλική Εταιρεία και με την έναρξη της ελληνικής επανάστασης στάλθηκε αρχικά στη Ζάκυνθο, όπου στρατολόγησε συμπατριώτες του και πέρασε στην Πελοπόννησο. Πολέμησε στην Τριπολιτσά, στην πολιορκία της Μεθώνης και του Νεοκάστρου (σημερινή Πύλος) και αλλού, ενώ πήρε μέρος και στις προεπαναστατικές πολιτικές κινήσεις των ελλήνων αγωνιστών. Για τη δράση του διώχτηκε από τις Βρετανικές Αρχές της Ζακύνθου και καταδικάστηκε ερήμην του σε εξορία και δήμευση της περιουσίας του. Το 1825 ξαναπαντρεύτηκε. Λίγα χρόνια αργότερα έμεινε χήρος. Μετά τη δημιουργία του πρώτου ελληνικού κράτους ανέλαβε δικαστικά αξιώματα και συμμετείχε ενεργά στις πολιτικές εξελίξεις, παραιτήθηκε ωστόσο μετά από παραχώρηση γαιών στο όνομά του στον Πύργο Ηλείας από την επαναστατική κυβέρνηση, ως ένδειξη αναγνώρισης της προσφοράς του στον Αγώνα. Εκεί αποσύρθηκε ως το θάνατό του, το 1843. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του σημάδεψε ο θάνατος του μοναχογιού του, καρπού του δεύτερου γάμου του, το 1839. Στο χώρο της λογοτεχνίας ο Γουζέλης ασχολήθηκε με την ποίηση, το ηρωικό έπος, τη μετάφραση και το πατριωτικό δράμα, πήρε ωστόσο την ξεχωριστή θέση του στην ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας χάρη στη νεανική κωμωδία του Ο Χάσης, η οποία πρωτοκυκλοφόρησε το 1790 και σε δεύτερη, αναθεωρημένη και συμπληρωμένη μορφή το 1795. Ο Χάσης θεωρείται ως ένα από τα πιο σημαντικά έργα του νεοελληνικού θεάτρου, κυρίως ενδιαφέρει για τη γλώσσα του, η οποία παρουσιάζει έντονα το στοιχείο του επτανησιακού ιδιώματος, τους τύπους των ηρώων, τη σατιρική του διάθεση και τη στιχουργία του. Ειδικότερα τοποθετείται αφ’ ενός στο τέλος της κρητοεπτανησιακής παράδοσης στο χώρο της κωμωδίας και αφ’ ετέρου ως απαρχή της ηθογραφικής ελληνικής κωμωδίας του 19ου αιώνα. Πληροφορίες αναφέρουν πως παραστάθηκε για πρώτη φορά το 1800 στη Ζάκυνθο κατά τη διάρκεια της Αποκριάς, ενώ ήδη από το 1795 σκηνές του χρησιμοποιήθηκαν ως ‘ομιλίες’ σε αποκριάτικες γιορτές από ερασιτέχνες ηθοποιούς. Επίσημα και με την τελική μορφή του το έργο παραστάθηκε στο θέατρο Αδάμ της Ζακύνθου γύρω στο 1826. Άλλα έργα του Γουζέλη, τα οποία ωστόσο δεν προκάλεσαν ανάλογη του Χάση αίσθηση, είναι Το πολεμιστήριον σάλπισμα (1827), Τα κατά τους Έλληνας (1833) Η μεγαλοφιλία του Φιντίου και του Δάμωνος (πατριωτικό δράμα 1835), Γνωμικά διάφορα ενδόξων ανδρών ελλήνων και αλλογενών, έτι δε και αινίγματα και έτερα τινά (1836), κ.α. 1. Τα στοιχεία αντλήθηκαν από τα λήμματα Σπάθης Δημήτρης, «Γουζέλης Δημήτριος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό3. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985 και «Ο ποιητής Δημήτριος Γουζέλης (1774-1843)», Ο Χάσης (Το τζάκωμα και το φτιάσιμον)· Κριτική έκδοση Ζήσιμος Χ.Συνοδινός, σ.21-41. Αθήνα, Ωκενίδα, 1997.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
Βάλσας Μίμης, Το Νεοελληνικό Θέατρο από το 1453 έως το 1900· Μετάφραση – Εισαγωγή - Σημειώσεις Χαρά Μπακονικόλα – Γεωργοπούλου. Αθήνα, 1994.
Γεωργουσόπουλος Κώστας, «Χάσης, πατέρας της νεοελληνικής κωμωδίας», Το Βήμα, 6/7/1977 (τώρα και στον τόμο Κλειδιά και κώδικες θεάτρουΙΙ· Ελληνικό Θέατρο, σ.204-209. Αθήνα, Εστία, 1984).
Γραμματάς Θόδωρος, Νεοελληνικό Θέατρο· Ιστορία – Δραματουργία· Δώδεκα μελετήματα. Αθήνα, 1987.
Καιροφύλλας Κώστας, «Ελληνική ηθογραφία: Ο Χάσης», εφ.Εστία, 7/12/1927.
Κονόμος Ντίνος, «Το λαϊκό θέατρο στη Ζάκυνθο», Επτανησιακά Φύλλα4, 11/1946, σ.45-49.
Λάσκαρης Ν.Ι., «Γουζέλης Δημήτριος», Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια8. Αθήνα, Πυρσός, 1929.
Μάργαρης Δημήτριος, “Ο ποιητής του Χάση”, Πρόσωπα και θέματα, σ.35-46. Αθήνα, Σύλλογος προς διάδοσιν ωφελίμων βιβλίων, χ.χ.
Πολίτης Φώτος, “Δημήτριος Γουζέλης, ο ποιητής του Χάση”, Ελεύθερον Βήμα, 17/12/1927 (τώρα και στον τόμο Φώτου Πολίτη, Εκλογή από το έργο του· Είκοσι χρόνια κριτικής· Εκλογή από το έργο τουΒ’, 1927-1934, σ.14-17. Αθήνα, Εστία, 1938).
Πούχνερ Βάλτερ, Το θέατρο στην Ελλάδα· Μορφολογικές επισημάνσεις. Αθήνα, Παϊρίδης, 1995.
Πούχνερ Βάλτερ, Δραματουργικές αναζητήσεις· Πέντε μελετήματα. Αθήνα, Καστανιώτης, 1995.
Ρώμας Διονύσιος, «Το Επτανησιακό Θέατρο», Νέα Εστία899, Χριστούγεννα 1964, σ.97-167.
Σπάθης Δημήτρης, «Γουζέλης Δημήτριος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό3. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985.
Συνοδινός Ζήσιμος (επιμέλεια – κριτική έκδοση), Ο Χάσης (Το τζάκωμα και το φτιάσιμον). Αθήνα, Ωκεανίδα, 1997 (όπου και επιλογή βιβλιογραφίας για τον Δημήτριο Γουζέλη, βιβλιογραφία και παραστασιογραφία του Χάση).
Εργογραφία
(πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις) 1
Ο Χάσης, κωμωδία ποιηθείσα τω 1876 [sic] υπό Δημητρίου Γουζέλη Ζακυνθίου κατά τον τότε Ζακύνθιον ιδιωματισμόν. Ζάκυνθος, τυπ. Κωνσταντίνου Ρωσολύμου, 1851.
Ο Χάσης· Κωμωδία ή Σκηναί Ζακύνθου βίου εις πράξεις τέσσαρας, τη βάσει παλαιών χειρογράφων. Μετά εισαγωγής, βιογραφιών Γουζέλη και Καταπόδη, κριτικών του Χάση και πολλών σημειώσεων, τη συνεργασία πολλών λογίων. Έκδοσις νεωτάτη και πλήρης υπό εφημερίδος «Ελπίς» Ζακύνθου. Αθήνα τυπ. Διον.Δ.Πετσάλη Μιλτιάδου, 1927.
Σάλπισμα πολεμιστήριον περιέχον τα της Ελλάδος. Ναύπλιο, 1827.
Τα κατά τους έλληνας· Διαιρούμενον εις δύο μέρη, ελεγκτικόν και παραινετικόν πονημάτιον. Αίγινα, 1833.
Η μεγαλοφιλία του Φιντίου και του Δάμωνος ή Διονύσιος ο Τύραννος των Συρακουσών. Ναύπλιο, 1835.
Γνωμικά διαφόρων ενδόξων ανδρών , ελλήνων και αλλογενών, έτι δε και αινίγματα και έτερά τινα. Ναύπλιο, 1836.
Η κρίσις του Πάριδος· Ποίημα μυθολογικόν, ερωτικόν και ηθικόν. Τεργέστη, 1817.
Ελεύθερη Ιερουσαλήμ, του Τορκουάτο Τάσσο (μτφ. του Δημητρίου Γουζέλη), Τεργέστη, χ.χ.
Τζάκομα του Αϊ Ρόκου και του Αϊ Θωμά. Παρίσι [ = Βενετία], [1800].
Η Ιερουσαλήμ Ελευθερωμένη· Ποίημα ηρωικόν του Τορκουάτου Τάσσου. Βενετία, 1807. 1. Για αναλυτικότερα εργογραφικά στοιχεία του Δημητρίου Γουζέλη, που περιλαμβάνουν και τις νεώτερες εκδόσεις του Χάση αλλά και τους τίτλους ανέκδοτων έργων του βλ. Ο Χάσης (Το τζάκωμα και το φτιάσιμον)· Κριτική έκδοση Ζήσιμος Χ.Συνοδινός, σ.21-41. Αθήνα, Ωκενίδα, 1997
Γουδέλης Γιάννης
Γουδέλης Γιάννης
--------------------------------------------------------------------------------
Bιογραφία-Βιβλιογραφία-Εργογραφία
--------------------------------------------------------------------------------
Τόπος Γέννησης Καρυοβούνιο
Ημερομηνία Γέννησης 1921
Ημερομηνία Θανάτου -
Λογοτεχνικές Κατηγορίες Πεζογραφία
Ποίηση
Μελέτη
Βιογραφικό Σημείωμα
ΓΙΑΝΝΗΣ ΓΟΥΔΕΛΗΣ Ο Γιάννης Γουδέλης γεννήθηκε στο Καρυοβούνιο της Μάνης. Αποφοίτησε από το Χημικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του πρωτοστάτησε στη διοργάνωση της κηδείας του Κωστή Παλαμά το 1943 και πήρε μέρος στην παράσταση της Τρισεύγενης και στις μουσικές εκδηλώσεις του Πανεπιστημίου. Κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής του θητείας υπήρξε υπεύθυνος καλλιτεχνικής διαπαιδαγώγησης και μετά την ολοκλήρωση της θητείας του ίδρυσε το Γραφείο Επιστημονικών Εφαρμογών στην Αθήνα. Το 1954 ίδρυσε τον εκδοτικό οίκο Δίφρος και δύο χρόνια αργότερα το λογοτεχνικό περιοδικό Καινούρια Εποχή. Μέλος της Ομοσπονδίας Εκδοτών Βιβλιοπωλών Ελλάδος και της Ένωσης Διευθυντών Περιοδικού Τύπου. Το 1957 εξέδωσε τον τόμο Ανθολογία της σύγχρονης κριτικής και δύο χρόνια αργότερα την πρώτη του ποιητική συλλογή, που είχε τίτλο Προς Βικέντιον. Ακολούθησαν ποιητικά και πεζά έργα, καθώς επίσης ιστορικές και φιλολογικές μελέτες. 1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Γιάννη Γουδέλη βλ. Β.Ε.Σ., «Γουδέλης Γιάννης», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας5. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
Ανδρονίκας Κ., Κριτική για τα Ελεγεία σε νάνο, Ριζοσπάστης, 29/9/1978.
Βρεττάκος Νικηφόρος, «Γιάννη Γουδέλη: Προς Βικέντιον», Επιθεώρηση ΤέχνηςΙΑ΄, ετ.ΣΤ΄, 2/1960, αρ.62, σ.165.
Καραντώνης Ανδρέας, «Γιάννη Γουδέλη: Ελεγεία σε νάνο», Νέα Εστία102, ετ.ΝΑ΄, 1η/11/1977, αρ.1208, σ.1458-1459.
Λειβαδίτης Τ., Κριτική για τα Ελεγεία σε νάνο, Αυγή, 8/5/1977.
Παπακωνσταντίνου Δημ.Κ., «Γιάννη Γουδέλη: Κύπρος», Νέα Εστία100, ετ.Ν΄, 1η/12/1976, αρ.1186, σ.1595-1596.
Ραυτόπουλος Δημ., «Γιάννη Γουδέλη: Ο γέροντας», Επιθεώρηση ΤέχνηςΚΒ΄, ετ.ΙΑ΄, 9/1965, αρ.128, σ.198-203.
Β.Ε.Σ., «Γουδέλης Γιάννης», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας5. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ.
Εργογραφία
(πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις) Ι.Μελέτες – Δοκίμια
Ανθολογία της σύγχρονης κριτικής. Αθήνα, Δίφρος, 1957.
Ο Νόμπελ και η διαθήκη του 1964.
Από ποιους ο Νίκος Καζαντζάκης ξανασταυρώνεται. Αθήνα, Δίφρος, 1987. ΙΙ.Πεζογραφία
Η γη του φωτός
Ο άντρας.
Η γη του φωτός
Ο γέροντας. Αθήνα, Δίφρος, 1964.
Η γη του φωτός
Ο έφηβος. Αθήνα, 1966.
Ράγια.
Κύπρος· Ταξίδια και λογισμοί. ΙΙΙ.Ποίηση
Προς Βικέντιον. Αθήνα, Δίφρος, 1959.
Ταλετός. 1967.
Ελεγεία σε νάνο.
--------------------------------------------------------------------------------
Bιογραφία-Βιβλιογραφία-Εργογραφία
--------------------------------------------------------------------------------
Τόπος Γέννησης Καρυοβούνιο
Ημερομηνία Γέννησης 1921
Ημερομηνία Θανάτου -
Λογοτεχνικές Κατηγορίες Πεζογραφία
Ποίηση
Μελέτη
Βιογραφικό Σημείωμα
ΓΙΑΝΝΗΣ ΓΟΥΔΕΛΗΣ Ο Γιάννης Γουδέλης γεννήθηκε στο Καρυοβούνιο της Μάνης. Αποφοίτησε από το Χημικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του πρωτοστάτησε στη διοργάνωση της κηδείας του Κωστή Παλαμά το 1943 και πήρε μέρος στην παράσταση της Τρισεύγενης και στις μουσικές εκδηλώσεις του Πανεπιστημίου. Κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής του θητείας υπήρξε υπεύθυνος καλλιτεχνικής διαπαιδαγώγησης και μετά την ολοκλήρωση της θητείας του ίδρυσε το Γραφείο Επιστημονικών Εφαρμογών στην Αθήνα. Το 1954 ίδρυσε τον εκδοτικό οίκο Δίφρος και δύο χρόνια αργότερα το λογοτεχνικό περιοδικό Καινούρια Εποχή. Μέλος της Ομοσπονδίας Εκδοτών Βιβλιοπωλών Ελλάδος και της Ένωσης Διευθυντών Περιοδικού Τύπου. Το 1957 εξέδωσε τον τόμο Ανθολογία της σύγχρονης κριτικής και δύο χρόνια αργότερα την πρώτη του ποιητική συλλογή, που είχε τίτλο Προς Βικέντιον. Ακολούθησαν ποιητικά και πεζά έργα, καθώς επίσης ιστορικές και φιλολογικές μελέτες. 1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Γιάννη Γουδέλη βλ. Β.Ε.Σ., «Γουδέλης Γιάννης», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας5. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
Ανδρονίκας Κ., Κριτική για τα Ελεγεία σε νάνο, Ριζοσπάστης, 29/9/1978.
Βρεττάκος Νικηφόρος, «Γιάννη Γουδέλη: Προς Βικέντιον», Επιθεώρηση ΤέχνηςΙΑ΄, ετ.ΣΤ΄, 2/1960, αρ.62, σ.165.
Καραντώνης Ανδρέας, «Γιάννη Γουδέλη: Ελεγεία σε νάνο», Νέα Εστία102, ετ.ΝΑ΄, 1η/11/1977, αρ.1208, σ.1458-1459.
Λειβαδίτης Τ., Κριτική για τα Ελεγεία σε νάνο, Αυγή, 8/5/1977.
Παπακωνσταντίνου Δημ.Κ., «Γιάννη Γουδέλη: Κύπρος», Νέα Εστία100, ετ.Ν΄, 1η/12/1976, αρ.1186, σ.1595-1596.
Ραυτόπουλος Δημ., «Γιάννη Γουδέλη: Ο γέροντας», Επιθεώρηση ΤέχνηςΚΒ΄, ετ.ΙΑ΄, 9/1965, αρ.128, σ.198-203.
Β.Ε.Σ., «Γουδέλης Γιάννης», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας5. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ.
Εργογραφία
(πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις) Ι.Μελέτες – Δοκίμια
Ανθολογία της σύγχρονης κριτικής. Αθήνα, Δίφρος, 1957.
Ο Νόμπελ και η διαθήκη του 1964.
Από ποιους ο Νίκος Καζαντζάκης ξανασταυρώνεται. Αθήνα, Δίφρος, 1987. ΙΙ.Πεζογραφία
Η γη του φωτός
Ο άντρας.
Η γη του φωτός
Ο γέροντας. Αθήνα, Δίφρος, 1964.
Η γη του φωτός
Ο έφηβος. Αθήνα, 1966.
Ράγια.
Κύπρος· Ταξίδια και λογισμοί. ΙΙΙ.Ποίηση
Προς Βικέντιον. Αθήνα, Δίφρος, 1959.
Ταλετός. 1967.
Ελεγεία σε νάνο.
Γονατάς Επαμεινώνδας Χ.
Γονατάς Επαμεινώνδας Χ.
--------------------------------------------------------------------------------
Bιογραφία-Βιβλιογραφία-Εργογραφία
--------------------------------------------------------------------------------
Τόπος Γέννησης Αθήνα
Ημερομηνία Γέννησης 1924
Ημερομηνία Θανάτου -
Λογοτεχνικές Κατηγορίες Πεζογραφία
Ποίηση
Μετάφραση
Βιογραφικό Σημείωμα
Ε. Χ. ΓΟΝΑΤΑΣ (1924) Ο Επαμεινώνδας Γονατάς γεννήθηκε και ζει στην Αθήνα. Η καταγωγή του είναι από το Αϊβαλί. Σπούδασε στη Νομική Σχολή του πανεπιστημίου Αθηνών και ασκεί τη δικηγορία. Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε το 1944 με τη δημοσίευση του ποιήματος Η μικρή εξοχική μας πόλη στο περιοδικό Παλμός με το ψευδώνυμο Ε.Γόνης. Ακολούθησε το 1945 η έκδοση του αφηγήματος Ο ταξιδιώτης. Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα εξέδωσε την ποιητική συλλογή Η κρύπτη. Ακολούθησαν αφηγηματικά έργα με έντονα ποιητική γλώσσα. Στη γραφή του διακρίνονται καταβολές στο λογοτεχνικό ρεύμα του υπερρεαλισμού αλλά και στοιχεία ρομαντισμού και αισθητισμού με εξαιρετική επιμέλεια στις λεπτομέρειες της αφήγησης και στην ατμόσφαιρα που δημιουργεί ο λόγος. Το 1959 εξέδωσε από κοινού με τον Δημήτρη Παπαδίτσα το περιοδικό Πρώτη Ύλη - Ποιητικά κείμενα. 1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Επαμεινώνδα Γονατά βλ. Αργυρίου Αλεξ., «Επαμεινώνδας Γονατάς», Η ελληνική ποίηση· Η πρώτη μεταπολεμική γενιά, σ.292-293. Αθήνα, Σοκόλης, 1982 και χ.σ., «Γονατάς Επαμεινώνδας», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό3. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
Αργυρίου Αλεξ., «Επαμεινώνδας Γονατάς», Η ελληνική ποίηση· Η πρώτη μεταπολεμική γενιά, σ.292-293. Αθήνα, Σοκόλης, 1982.
Κούρτοβικ Δημοσθένης, «Ε[παμεινώνδας] Χ. Γονατάς», Έλληνες μεταπολεμικοί συγγραφείς· Ένας οδηγός, σ.61-62. Αθήνα, Πατάκης, 1995.
Μενδράκος Τάκης, «Στην Κρύπτη του Ε.Χ. Γονατά», Επίκαιρα, 10/9/1981 (τώρα και στον τόμο Μικρές δοκιμές· Κριτικά σημειώματα & άρθρα, σ.21-23. Αθήνα, Σοκόλης, 1990).
Ντόκος Θανάσης, «Αρτιότητα, παρατήρηση και πρωτοτυπία», Διαβάζω126, 11/9/1985, σ.58-60.
Σινόπουλος Τάκης, Κριτική για την Κρύπτη, Κριτική4-5, 7-10/1959, σ.198-199.
Σινόπουλος Τάκης, «Αυτοεξόριστος και ονειροποιός ποιητής στο εργαστήριό του», Εποχές11, 3/1964, σ.61-62.
Τσακνιάς Σπύρος, «Ε.Χ. Γονατάς, Ο φιλόξενος καρδινάλιος», Η λέξη59-60, 11-12/1986 (τώρα και στον τόμο Επί τα ίχνη, σ.26-30. Αθήνα, Σοκόλης, 1990).
Χατζηβασιλείου Βαγγέλης, Κριτική για την Προετοιμασία, Ελευθεροτυπία, 6/11/1991.
χ.σ., «Γονατάς Επαμεινώνδας», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό3. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985.
Εργογραφία
(πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις) Ι.Ποίηση
Η κρύπτη. 1959.
Το βάραθρο. 1963.
Οι αγελάδες. Αθήνα, Πρώτη Ύλη, 1963. ΙΙ.Πεζογραφία
Ο ταξιδιώτης. Αθήνα, 1945.
Ο φιλόξενος καρδινάλιος. Αθήνα, Στιγμή, 1986.
Η προετοιμασία. Αθήνα, Στιγμή, 1991. ΙΙΙ.Μεταφράσεις
Goll Ivan, Μαλαισιακά τραγούδια· Μεταφραστικό δοκίμιο Ε.Χ.Γονατά. Αθήνα, Πρώτη Ύλη, 1960.
Γκουστάβ Φλωμπέρ, Βιβλιομανία. Αθήνα, Στιγμή, 1985.
Wols, Ποιήματα· Σχέδια – Πίνακες – Φωτογραφίες. Παρουσίαση – μετάφραση Ε.Χ.Γονατά. Αθήνα, Καστανιώτης, 1983.
--------------------------------------------------------------------------------
Bιογραφία-Βιβλιογραφία-Εργογραφία
--------------------------------------------------------------------------------
Τόπος Γέννησης Αθήνα
Ημερομηνία Γέννησης 1924
Ημερομηνία Θανάτου -
Λογοτεχνικές Κατηγορίες Πεζογραφία
Ποίηση
Μετάφραση
Βιογραφικό Σημείωμα
Ε. Χ. ΓΟΝΑΤΑΣ (1924) Ο Επαμεινώνδας Γονατάς γεννήθηκε και ζει στην Αθήνα. Η καταγωγή του είναι από το Αϊβαλί. Σπούδασε στη Νομική Σχολή του πανεπιστημίου Αθηνών και ασκεί τη δικηγορία. Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε το 1944 με τη δημοσίευση του ποιήματος Η μικρή εξοχική μας πόλη στο περιοδικό Παλμός με το ψευδώνυμο Ε.Γόνης. Ακολούθησε το 1945 η έκδοση του αφηγήματος Ο ταξιδιώτης. Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα εξέδωσε την ποιητική συλλογή Η κρύπτη. Ακολούθησαν αφηγηματικά έργα με έντονα ποιητική γλώσσα. Στη γραφή του διακρίνονται καταβολές στο λογοτεχνικό ρεύμα του υπερρεαλισμού αλλά και στοιχεία ρομαντισμού και αισθητισμού με εξαιρετική επιμέλεια στις λεπτομέρειες της αφήγησης και στην ατμόσφαιρα που δημιουργεί ο λόγος. Το 1959 εξέδωσε από κοινού με τον Δημήτρη Παπαδίτσα το περιοδικό Πρώτη Ύλη - Ποιητικά κείμενα. 1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Επαμεινώνδα Γονατά βλ. Αργυρίου Αλεξ., «Επαμεινώνδας Γονατάς», Η ελληνική ποίηση· Η πρώτη μεταπολεμική γενιά, σ.292-293. Αθήνα, Σοκόλης, 1982 και χ.σ., «Γονατάς Επαμεινώνδας», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό3. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
Αργυρίου Αλεξ., «Επαμεινώνδας Γονατάς», Η ελληνική ποίηση· Η πρώτη μεταπολεμική γενιά, σ.292-293. Αθήνα, Σοκόλης, 1982.
Κούρτοβικ Δημοσθένης, «Ε[παμεινώνδας] Χ. Γονατάς», Έλληνες μεταπολεμικοί συγγραφείς· Ένας οδηγός, σ.61-62. Αθήνα, Πατάκης, 1995.
Μενδράκος Τάκης, «Στην Κρύπτη του Ε.Χ. Γονατά», Επίκαιρα, 10/9/1981 (τώρα και στον τόμο Μικρές δοκιμές· Κριτικά σημειώματα & άρθρα, σ.21-23. Αθήνα, Σοκόλης, 1990).
Ντόκος Θανάσης, «Αρτιότητα, παρατήρηση και πρωτοτυπία», Διαβάζω126, 11/9/1985, σ.58-60.
Σινόπουλος Τάκης, Κριτική για την Κρύπτη, Κριτική4-5, 7-10/1959, σ.198-199.
Σινόπουλος Τάκης, «Αυτοεξόριστος και ονειροποιός ποιητής στο εργαστήριό του», Εποχές11, 3/1964, σ.61-62.
Τσακνιάς Σπύρος, «Ε.Χ. Γονατάς, Ο φιλόξενος καρδινάλιος», Η λέξη59-60, 11-12/1986 (τώρα και στον τόμο Επί τα ίχνη, σ.26-30. Αθήνα, Σοκόλης, 1990).
Χατζηβασιλείου Βαγγέλης, Κριτική για την Προετοιμασία, Ελευθεροτυπία, 6/11/1991.
χ.σ., «Γονατάς Επαμεινώνδας», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό3. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985.
Εργογραφία
(πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις) Ι.Ποίηση
Η κρύπτη. 1959.
Το βάραθρο. 1963.
Οι αγελάδες. Αθήνα, Πρώτη Ύλη, 1963. ΙΙ.Πεζογραφία
Ο ταξιδιώτης. Αθήνα, 1945.
Ο φιλόξενος καρδινάλιος. Αθήνα, Στιγμή, 1986.
Η προετοιμασία. Αθήνα, Στιγμή, 1991. ΙΙΙ.Μεταφράσεις
Goll Ivan, Μαλαισιακά τραγούδια· Μεταφραστικό δοκίμιο Ε.Χ.Γονατά. Αθήνα, Πρώτη Ύλη, 1960.
Γκουστάβ Φλωμπέρ, Βιβλιομανία. Αθήνα, Στιγμή, 1985.
Wols, Ποιήματα· Σχέδια – Πίνακες – Φωτογραφίες. Παρουσίαση – μετάφραση Ε.Χ.Γονατά. Αθήνα, Καστανιώτης, 1983.
Γληνός Δημήτρης
--------------------------------------------------------------------------------
Bιογραφία-Βιβλιογραφία-Εργογραφία
--------------------------------------------------------------------------------
Τόπος Γέννησης Σμύρνη
Ημερομηνία Γέννησης 1882
Ημερομηνία Θανάτου 1943
Λογοτεχνικές Κατηγορίες Ποίηση
Δοκίμιο
Μετάφραση
Μελέτη
Βιογραφικό Σημείωμα
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΓΛΗΝΟΣ (1882- 1943) Ο Δημήτρης Γληνός του Αλέξανδρου γεννήθηκε στη Σμύρνη με καταγωγή από τη μεριά του πατέρα του από την Άνδρο. Η μητέρα του ήταν κόρη του Χατζή Παυλίδη από τη Σμύρνη. Αποφοίτησε από την Ευαγγελική Σχολή και το 1899 ήρθε στην Αθήνα και γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου ήταν συμφοιτητής με τον Κώστα Βάρναλη. Για λόγους βιοπορισμού αναγκάστηκε να διακόψει τις σπουδές του για να εργαστεί ως δάσκαλος σε σχολείο του Κασαμπά (Μικρά Ασία). Το 1904 εντάχτηκε στο χώρο του δημοτικισμού (το 1901 είχε πάρει μέρος στα Ευαγγελικά) και έγινε μέλος του συνδέσμου Η Εθνική μας Γλώσσα (των Παλαμά, Δελμούζου και Κωνσταντίνου Χατζόπουλου). Μετά το τέλος των σπουδών του (1905) γύρισε στη γενέτειρά του και διορίστηκε στην Αναξαγόρειο Σχολή στα Βουρλά της Σμύρνης και στη συνέχεια (μετά από παραίτησή του) στο Ελληνογερμανικό Λύκειο. Παράλληλα ξεκίνησε τη δημοτικιστική δράση του με δημοσιεύσεις, ομιλίες και έγινε πρόεδρος του Συνδέσμου Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης Σμύρνης. Την περίοδο εκείνη συνεργάστηκε με το περιοδικό Κόσμος και την εφημερίδα Ημερησία της Σμύρνης, ενώ το 1907 πρωτοεμφανίστηκε στο χώρο της λογοτεχνίας με τη δημοσίευση του ποιήματος Εικόνα στο Νουμά (με το ψευδώνυμο Μήτρος Γληνός), καθώς και μεταφράσεων ποιημάτων του Baudelaire και του de Heredia. Το 1908 παντρεύτηκε την Άννα Χρόνη, με την οποία απέκτησε δύο κόρες, τη Λιλή και τη Νίνα. Λίγο μετά το γάμο του έφυγε με τη σύζυγό του για τη Γερμανία, όπου συνέχισε τις σπουδές του (φιλοσοφία, παιδαγωγική και πειραματική ψυχολογία) στα Πανεπιστήμια της Λειψίας και της Ιένας και με καθηγητές τους R. Eucken και W. Wundt. Στη Γερμανία συνδέθηκε φιλικά με τον Μανόλη Τριανταφυλλίδη και γνωρίστηκε με τον Γεώργιο Σκληρό, ο οποίος τον έφερε σε επαφή με τα σοσιαλιστικά ρεύματα της εποχής. Της επιστροφής του στην Αθήνα (1911) είχε προηγηθεί η ίδρυση του Εκπαιδευτικού Ομίλου (1910), στην οποία είχε πάρει μέρος από τη Γερμανία, και η επανάσταση του 1909, καθώς επίσης η διάλυση του Ανωτέρου Παρθεναγωγείου του Βόλου του Αλέξανδρου Δελμούζου. Το 1912 διορίστηκε διευθυντής στο Διδασκαλείο Μέσης Εκπαίδευσης και ένα χρόνο αργότερα συνέταξε εισηγητική έκθεση για τα εκπαιδευτικά νομοσχέδια, μετά από ανάθεση του Υπουργού Παιδείας της κυβέρνησης Βενιζέλου, Ιωάννη Τσιριμώκου και ανέλαβε τη διεύθυνση σύνταξης του Δελτίου του Εκπαιδευτικού Ομίλου. Δύο χρόνια αργότερα ξεκίνησε σε συνεργασία με τον Δελμούζο και τον Τριανταφυλλίδη και στα πλαίσια της Εκπαιδευτικής Επιτροπής η συγγραφή σχολικών βιβλίων στη δημοτική. Μετά το κίνημα της Θεσσαλονίκης, φυλακίστηκε από τους παλαιοκομματικούς και μετά την αποφυλάκισή του (1917) διορίστηκε από τον Βενιζέλο πρόεδρος της τριμελούς Εκπαιδευτικής Επιτροπής στη Θεσσαλονίκη. Μετά την κάθοδο της κυβέρνησης Βενιζέλου στην Αθήνα, διορίστηκε Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Παιδείας, θέση από την οποία παραιτήθηκε μετά από διαφωνίες με τον Βενιζέλο, που τήρησε μια στάση αναδίπλωσης. Μετά τη μικρασιατική καταστροφή διετέλεσε εκπαιδευτικός σύμβουλος και το 1924 οργάνωσε την Παιδαγωγική Ακαδημία, η οποία διαλύθηκε από το δικτατορικό καθεστώς του Πάγκαλου. Από το 1925 και για τρία χρόνια ο Γληνός διηύθυνε το πρωτοποριακό για την εποχή περιοδικό Αναγέννηση. Το 1928 αναγκάστηκε να διακόψει την κυκλοφορία του, καθώς διώχτηκε ξανά με αφορμή την ομιλία του για την άφιξη του Παναϊτ Ιστράτι στην Αθήνα (για τον ίδιο λόγο διώχτηκε και ο Νίκος Καζαντζάκης). Μετά την αθώωσή του εξέδωσε το περιοδικό Νέος Δρόμος και μετά τη διάλυση του Εκπαιδευτικού Ομίλου (1929) εργάστηκε στους εκδοτικούς οίκους Ελευθερουδάκη και Δημητράκου. Παράλληλα πραγματοποίησε πανεπιστημιακές διαλέξεις και εξέδωσε το περιοδικό Νέοι Πρωτοπόροι. Το 1936 εκλέχτηκε βουλευτής του Παλλαϊκού Μετώπου και μετά την επιβολή της δικτατορίας του Μεταξά συνελήφθη και εξορίστηκε στην Ανάφη, την Ακροναυπλία και τη Σαντορίνη ως το 1940 που μεταφέρθηκε στην Αθήνα με όρους κατ’ οίκον περιορισμού. Στη διάρκεια της Κατοχής πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση μέσω του Ε.Α.Μ. και δραστηριοποιήθηκε στο χώρο του Κ.Κ.Ε. Πέθανε σε νοσοκομείο της Αθήνας τα Χριστούγεννα του 1943. 1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Δημητρίου Γληνού βλ. Βανδώρος Β.Γ., «Χρονογραφία Δημήτρη Γληνού», Σύγχρονοι Καιροί1, 9-10/1982, σ.14, Σιάκαρης Κωνσταντίνος, «Δημήτρης Γληνός: Η ζωή και το έργο του», Διαβάζω61, 26/1/1983, σ.22-31, Φραγκουδάκη Άννα – Δημαράς Αλέξης, «Γληνός Δημήτρης», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό3. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985, χ.σ., «Γληνός Δημήτριος», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας5. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ. και χ.σ., «Αφιέρωμα στον Γληνό. Σύντομη Χρονογραφία», Επιθεώρηση Τέχνης20, ετ.Ι΄, 11-12/1964, αρ.119-120, σ.387-388.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
Αλεξίου Έλλη, «Δημήτρης Γληνός (εκατό χρόνια από τη γέννησή του), Νέα Εστία112, ετ.ΝΣΤ΄, 1η/10/1982, αρ.1326, σ.1256-1260.
Γεωργούλης Κ.Δ., «Δημήτρης Γληνός», Νέα Εστία35, ετ.ΙΗ΄, 1η/1/1944, αρ.398, σ.106-111.
Ζαφειρόπουλος Γιάννης Γ., «Ο Δημήτρης Γληνός ανάμεσα στην κομματικότητα και την πνευματική ανεξαρτησία», Τομές7, 12/1976, σ.14-16.
Ηλιού Φίλιππος (εκδοτική φροντίδα, εισαγωγή, σημειώσεις), Δημήτρης Γληνός, ΆπανταΑ΄
1898-1910. Αθήνα, Θεμέλιο, 1983.
Ιμβριώτη Ρόζα, «Δημήτρης Γληνός», Τομές7, 12/1976, σ.5-6.
Ιμβριώτης Γιάννης, «Η ιδεολογική πορεία του Δημήτρη Γληνού», Τομές7, 12/1976, σ.7-13.
Σακκάς Δ.Ν., «Δημήτρης Γληνός», Σύγχρονα Θέματα1, 9-10/1982, σ.11-14.
Στη μνήμη του Δημήτρη Α.Γληνού. Αθήνα, 1946.
Φραγκουδάκη Άννα – Δημαράς Αλέξης, «Γληνός Δημήτρης», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό3. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985.
χ.σ., «Γληνός Δημήτριος», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας5. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ. Αφιερώματα περιοδικών
Ελεύθερα Γράμματα32-33, 21/12/1945.
Επιθεώρηση ΤέχνηςΚ΄, ετ.Ι΄, 11-12/1964, αρ.119-120.
Διαβάζω61, 26/1/1983.
Εργογραφία
(πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις)
ΆπανταΑ΄
1898 – 1910. Εκδοτική φροντίδα εισαγωγή, σημειώσεις Φίλιππος Ηλιού. Αθήνα, Θεμέλιο, 1983
--------------------------------------------------------------------------------
Bιογραφία-Βιβλιογραφία-Εργογραφία
--------------------------------------------------------------------------------
Τόπος Γέννησης Σμύρνη
Ημερομηνία Γέννησης 1882
Ημερομηνία Θανάτου 1943
Λογοτεχνικές Κατηγορίες Ποίηση
Δοκίμιο
Μετάφραση
Μελέτη
Βιογραφικό Σημείωμα
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΓΛΗΝΟΣ (1882- 1943) Ο Δημήτρης Γληνός του Αλέξανδρου γεννήθηκε στη Σμύρνη με καταγωγή από τη μεριά του πατέρα του από την Άνδρο. Η μητέρα του ήταν κόρη του Χατζή Παυλίδη από τη Σμύρνη. Αποφοίτησε από την Ευαγγελική Σχολή και το 1899 ήρθε στην Αθήνα και γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου ήταν συμφοιτητής με τον Κώστα Βάρναλη. Για λόγους βιοπορισμού αναγκάστηκε να διακόψει τις σπουδές του για να εργαστεί ως δάσκαλος σε σχολείο του Κασαμπά (Μικρά Ασία). Το 1904 εντάχτηκε στο χώρο του δημοτικισμού (το 1901 είχε πάρει μέρος στα Ευαγγελικά) και έγινε μέλος του συνδέσμου Η Εθνική μας Γλώσσα (των Παλαμά, Δελμούζου και Κωνσταντίνου Χατζόπουλου). Μετά το τέλος των σπουδών του (1905) γύρισε στη γενέτειρά του και διορίστηκε στην Αναξαγόρειο Σχολή στα Βουρλά της Σμύρνης και στη συνέχεια (μετά από παραίτησή του) στο Ελληνογερμανικό Λύκειο. Παράλληλα ξεκίνησε τη δημοτικιστική δράση του με δημοσιεύσεις, ομιλίες και έγινε πρόεδρος του Συνδέσμου Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης Σμύρνης. Την περίοδο εκείνη συνεργάστηκε με το περιοδικό Κόσμος και την εφημερίδα Ημερησία της Σμύρνης, ενώ το 1907 πρωτοεμφανίστηκε στο χώρο της λογοτεχνίας με τη δημοσίευση του ποιήματος Εικόνα στο Νουμά (με το ψευδώνυμο Μήτρος Γληνός), καθώς και μεταφράσεων ποιημάτων του Baudelaire και του de Heredia. Το 1908 παντρεύτηκε την Άννα Χρόνη, με την οποία απέκτησε δύο κόρες, τη Λιλή και τη Νίνα. Λίγο μετά το γάμο του έφυγε με τη σύζυγό του για τη Γερμανία, όπου συνέχισε τις σπουδές του (φιλοσοφία, παιδαγωγική και πειραματική ψυχολογία) στα Πανεπιστήμια της Λειψίας και της Ιένας και με καθηγητές τους R. Eucken και W. Wundt. Στη Γερμανία συνδέθηκε φιλικά με τον Μανόλη Τριανταφυλλίδη και γνωρίστηκε με τον Γεώργιο Σκληρό, ο οποίος τον έφερε σε επαφή με τα σοσιαλιστικά ρεύματα της εποχής. Της επιστροφής του στην Αθήνα (1911) είχε προηγηθεί η ίδρυση του Εκπαιδευτικού Ομίλου (1910), στην οποία είχε πάρει μέρος από τη Γερμανία, και η επανάσταση του 1909, καθώς επίσης η διάλυση του Ανωτέρου Παρθεναγωγείου του Βόλου του Αλέξανδρου Δελμούζου. Το 1912 διορίστηκε διευθυντής στο Διδασκαλείο Μέσης Εκπαίδευσης και ένα χρόνο αργότερα συνέταξε εισηγητική έκθεση για τα εκπαιδευτικά νομοσχέδια, μετά από ανάθεση του Υπουργού Παιδείας της κυβέρνησης Βενιζέλου, Ιωάννη Τσιριμώκου και ανέλαβε τη διεύθυνση σύνταξης του Δελτίου του Εκπαιδευτικού Ομίλου. Δύο χρόνια αργότερα ξεκίνησε σε συνεργασία με τον Δελμούζο και τον Τριανταφυλλίδη και στα πλαίσια της Εκπαιδευτικής Επιτροπής η συγγραφή σχολικών βιβλίων στη δημοτική. Μετά το κίνημα της Θεσσαλονίκης, φυλακίστηκε από τους παλαιοκομματικούς και μετά την αποφυλάκισή του (1917) διορίστηκε από τον Βενιζέλο πρόεδρος της τριμελούς Εκπαιδευτικής Επιτροπής στη Θεσσαλονίκη. Μετά την κάθοδο της κυβέρνησης Βενιζέλου στην Αθήνα, διορίστηκε Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Παιδείας, θέση από την οποία παραιτήθηκε μετά από διαφωνίες με τον Βενιζέλο, που τήρησε μια στάση αναδίπλωσης. Μετά τη μικρασιατική καταστροφή διετέλεσε εκπαιδευτικός σύμβουλος και το 1924 οργάνωσε την Παιδαγωγική Ακαδημία, η οποία διαλύθηκε από το δικτατορικό καθεστώς του Πάγκαλου. Από το 1925 και για τρία χρόνια ο Γληνός διηύθυνε το πρωτοποριακό για την εποχή περιοδικό Αναγέννηση. Το 1928 αναγκάστηκε να διακόψει την κυκλοφορία του, καθώς διώχτηκε ξανά με αφορμή την ομιλία του για την άφιξη του Παναϊτ Ιστράτι στην Αθήνα (για τον ίδιο λόγο διώχτηκε και ο Νίκος Καζαντζάκης). Μετά την αθώωσή του εξέδωσε το περιοδικό Νέος Δρόμος και μετά τη διάλυση του Εκπαιδευτικού Ομίλου (1929) εργάστηκε στους εκδοτικούς οίκους Ελευθερουδάκη και Δημητράκου. Παράλληλα πραγματοποίησε πανεπιστημιακές διαλέξεις και εξέδωσε το περιοδικό Νέοι Πρωτοπόροι. Το 1936 εκλέχτηκε βουλευτής του Παλλαϊκού Μετώπου και μετά την επιβολή της δικτατορίας του Μεταξά συνελήφθη και εξορίστηκε στην Ανάφη, την Ακροναυπλία και τη Σαντορίνη ως το 1940 που μεταφέρθηκε στην Αθήνα με όρους κατ’ οίκον περιορισμού. Στη διάρκεια της Κατοχής πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση μέσω του Ε.Α.Μ. και δραστηριοποιήθηκε στο χώρο του Κ.Κ.Ε. Πέθανε σε νοσοκομείο της Αθήνας τα Χριστούγεννα του 1943. 1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Δημητρίου Γληνού βλ. Βανδώρος Β.Γ., «Χρονογραφία Δημήτρη Γληνού», Σύγχρονοι Καιροί1, 9-10/1982, σ.14, Σιάκαρης Κωνσταντίνος, «Δημήτρης Γληνός: Η ζωή και το έργο του», Διαβάζω61, 26/1/1983, σ.22-31, Φραγκουδάκη Άννα – Δημαράς Αλέξης, «Γληνός Δημήτρης», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό3. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985, χ.σ., «Γληνός Δημήτριος», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας5. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ. και χ.σ., «Αφιέρωμα στον Γληνό. Σύντομη Χρονογραφία», Επιθεώρηση Τέχνης20, ετ.Ι΄, 11-12/1964, αρ.119-120, σ.387-388.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
Αλεξίου Έλλη, «Δημήτρης Γληνός (εκατό χρόνια από τη γέννησή του), Νέα Εστία112, ετ.ΝΣΤ΄, 1η/10/1982, αρ.1326, σ.1256-1260.
Γεωργούλης Κ.Δ., «Δημήτρης Γληνός», Νέα Εστία35, ετ.ΙΗ΄, 1η/1/1944, αρ.398, σ.106-111.
Ζαφειρόπουλος Γιάννης Γ., «Ο Δημήτρης Γληνός ανάμεσα στην κομματικότητα και την πνευματική ανεξαρτησία», Τομές7, 12/1976, σ.14-16.
Ηλιού Φίλιππος (εκδοτική φροντίδα, εισαγωγή, σημειώσεις), Δημήτρης Γληνός, ΆπανταΑ΄
1898-1910. Αθήνα, Θεμέλιο, 1983.
Ιμβριώτη Ρόζα, «Δημήτρης Γληνός», Τομές7, 12/1976, σ.5-6.
Ιμβριώτης Γιάννης, «Η ιδεολογική πορεία του Δημήτρη Γληνού», Τομές7, 12/1976, σ.7-13.
Σακκάς Δ.Ν., «Δημήτρης Γληνός», Σύγχρονα Θέματα1, 9-10/1982, σ.11-14.
Στη μνήμη του Δημήτρη Α.Γληνού. Αθήνα, 1946.
Φραγκουδάκη Άννα – Δημαράς Αλέξης, «Γληνός Δημήτρης», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό3. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985.
χ.σ., «Γληνός Δημήτριος», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας5. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ. Αφιερώματα περιοδικών
Ελεύθερα Γράμματα32-33, 21/12/1945.
Επιθεώρηση ΤέχνηςΚ΄, ετ.Ι΄, 11-12/1964, αρ.119-120.
Διαβάζω61, 26/1/1983.
Εργογραφία
(πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις)
ΆπανταΑ΄
1898 – 1910. Εκδοτική φροντίδα εισαγωγή, σημειώσεις Φίλιππος Ηλιού. Αθήνα, Θεμέλιο, 1983
Γκάτσος Νίκος
Γκάτσος Νίκος
--------------------------------------------------------------------------------
Bιογραφία-Βιβλιογραφία-Εργογραφία
--------------------------------------------------------------------------------
Τόπος Γέννησης Χάνια Φραγκόβρυσης
Ημερομηνία Γέννησης 1911
Ημερομηνία Θανάτου 1992
Λογοτεχνικές Κατηγορίες Ποίηση
Μετάφραση
Βιογραφικό Σημείωμα
ΝΙΚΟΣ ΓΚΑΤΣΟΣ (1911 ή 1914-1992) Ο Νίκος Γκάτσος γεννήθηκε στα Χάνια Φραγκόβρυσης της Αρκαδίας. Το 1906 ορφάνεψε από πατέρα. Τέλειωσε το Γυμνάσιο στην Τρίπολη και στη συνέχεια εγκαταστάθηκε με τη μητέρα και την αδελφή του στην Αθήνα, όπου σπούδασε στο τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου. Την περίοδο 1935-1936 ταξίδεψε στη Νότιο Γαλλία και το Παρίσι. Την πρώτη του εμφάνιση στη λογοτεχνία έκανε το 1931 με τη δημοσίευση του ποιήματος Της μοναξιάς στο περιοδικό Νέα Εστία, ενώ την ίδια περίοδο μπήκε στον κύκλο του περιοδικού Νέα Γράμματα με το οποίο συνεργάστηκε και ως κριτικός λογοτεχνίας, δραστηριότητα που ανέπτυξε και σε άλλα λογοτεχνικά περιοδικά της Αθήνας. Το 1943 εξέδωσε την Αμοργό, ποιητική συλλογή που θεωρήθηκε ως ορόσημο στην ιστορία της ελληνικής υπερρεαλιστικής ποίησης και επηρέασε σύγχρονους και μεταγενέστερούς του ποιητές. Μετά την Αμοργό ωστόσο δε δημοσίευσε παρά τρία ποιήματα στον περιοδικό Τύπο. Στη μεταπολεμική περίοδο συνεργάστηκε με το περιοδικό το Κ.Γ. Κατσίμπαλη Αγγλοελληνική Επιθεώρηση και με το Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας. Ασχολήθηκε επίσης με τη θεατρική μετάφραση (Λόρκα, Στρίντμπεργκ, Ο’Νηλ, Λόπε ντε Βέγκα, Τενεσσή Ουΐλλιαμς κ.α.) σε παραστάσεις του Εθνικού Θεάτρου, του Θεάτρου Τέχνης και άλλων αθηναϊκών θιάσων και από τη δεκαετία του ’50 με τη στιχουργική. Στίχοι του μελοποιήθηκαν από το Μάνο Χατζιδάκι, το Μίκη Θεοδωράκη, το Σταύρο Ξαρχάκο και άλλους έλληνες συνθέτες. Τιμήθηκε με το Βραβείο του Δήμου Αθηναίων για το σύνολο του έργου του (1987) και εκλέχτηκε αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας της Βαρκελώνης για τη συμβολή του (μέσω των μεταφράσεών του) στην προώθηση της ισπανικής λογοτεχνίας (1991). Πέθανε στην Αθήνα. Το 1995 κυκλοφόρησε στην Κωνσταντινούπολη τουρκική μετάφραση του ποιητικού έργου του από τον Η.Μήλλα. 1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Νίκου Γκάτσου βλ. χ.σ., «Γκάτσος Νίκος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό3. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985, Κούρτοβικ Δημοσθένης, «Νίκος Γκάτσος», Έλληνες μεταπολεμικοί συγγραφείς· Ένας οδηγός, σ.55-56. Αθήνα, Πατάκης, 1995 και Μανδηλαράς Φίλιππος- Πασσιά Αγγελική, «Νίκος Γκάτσος: Εργογραφία», Ελίτροχος11, Χειμώνας 1996-1997, σ.8-13
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
Αργυρίου Αλεξ., «Αλέξανδρος Μάτσας», Η ελληνική ποίηση · Νεωτερικοί ποιητές του Μεσοπολέμου, σ.220-224 (της εισαγωγής) και 386-387. Αθήνα, Σοκόλης, 1979.
Αργυρίου Αλεξ., «Νίκου Γκάτσου: Αμοργός», Ο Ταχυδρόμος, 1/1/1965 (τώρα και στον τόμο Διαδοχικές αναγνώσεις Ελλήνων υπερρεαλιστών, σ.175-181. Αθήνα, Γνώση, 1983).
Δασκαλόπουλος Δημήτρης, Νίκος Γκάτσος· Ένας αφοσιωμένος. Αθήνα, Μπιλλιέτο, 1998 (τώρα και στον τόμο Συμπαθητική μελάνη
Θέματα, Συγγραφείς, Έργα νεοελληνικής λογοτεχνίας, σ.81-84. Αθήνα, Ερμής, 1999).
Δεσποτόπουλος Αλέξανδρος Ι., «Η Αμοργός του Νίκου Γκάτσου», Νέα Εστία145, ετ.73, Ιανουάριος 1999, αρ.1708, σ.50-65.
Θέμελης Γιώργος, «Νίκος Γκάτσος», Η νεώτερη ποίησή μας, σ.76-79. Αθήνα, Φέξης, 1963.
Κούρτοβικ Δημοσθένης, «Νίκος Γκάτσος», Έλληνες μεταπολεμικοί συγγραφείς· Ένας οδηγός, σ.55-56. Αθήνα, Πατάκης, 1995.
Λαρδάς Κώστας, Amorgos
Studies of a poem by Nikos Gatsos. (διδακτορική διατριβή, 1966, ανέκδοτη).
Λιγνάδης Τάσος, Διπλή επίσκεψη σε μια ηλικία και σ’ έναν ποιητή
Ένα βιβλίο για το Νίκο Γκάτσο. Αθήνα, Γνώση, 1983.
Μόσχος Ε.Ν., «Νίκος Γκάτσος», Νέα Εστία131, ετ.ΞΣΤ΄, 1/6/1992, αρ.1558, σ.707-708.
Τριβιζάς Σωτήρης, «Φιλολογικά δικαστήρια: Η υποδοχή της Αμοργού του Νίκου Γκάτσου», Πόρφυρας86 (Κέρκυρα), 4-6/1998, σ.661-664.
Χατζιδάκις Μάνος, «Ο Νίκος Γκάτσος- Ένας πολύ αυστηρός φίλος», Ο Καθρέφτης και το Μαχαίρι. Αθήνα, Ίκαρος, 1994.
χ.σ., «Γκάτσος Νίκος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό3. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985. Αφιερώματα περιοδικών
Ελίτροχος11, Χειμώνας 1996-1997, σ.5-44.
Η λέξη52, 2/1986.
Οδός Πανός66, 3-4/1993.
The Charioteer36, 1995-1996.
Εργογραφία
(πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις) 1 Ι.Ποίηση
Αμοργός. Αθήνα, Αετός, 1943. ΙΙ.Μεταφράσεις
Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, Ματωμένος γάμος. Αθήνα, Ίκαρος, 1945.
Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, Περλιμπλίν και Μπελίσα. Αθήνα, Ίκαρος, 1960.
Ευγένιος Ο’ Νηλ, Ταξίδι μακριάς μέρας μέσα στη νύχτα. Αθήνα, 1965.
Στρίντμπεργκ Α., Ο πατέρας. Αθήνα, Ίκαρος, 1996. ΙΙΙ.Συγκεντρωτικές εκδόσεις
Λόρκα, Ποίηση και θέατρο · Μετάφραση Νίκου Γκάτσου. Αθήνα, Ίκαρος, 1990.
Φύσα αεράκι φύσα με, μη χαμηλώνεις ίσαμε… Αθήνα, Ίκαρος, 1992.
Δάνεισε τα μετάξια στον άνεμο. Αθήνα, Ίκαρος, 1994. 1. Για αναλυτικότερα εργογραφικά στοιχεία για το Νίκο Γκάτσο βλ. Μανδηλαράς Φίλιππος- Πασσιά Αγγλεική, «Νίκος Γκάτσος: », Ελίτροχος11, Χειμώνας 1996-1997, σ.8-13 και Μπουρναζάκης Κώστας, «Για τον Νίκο Γκάτσο», Ελίτροχος13, Φθινόπωρο 1997, σ.73-75.
--------------------------------------------------------------------------------
Bιογραφία-Βιβλιογραφία-Εργογραφία
--------------------------------------------------------------------------------
Τόπος Γέννησης Χάνια Φραγκόβρυσης
Ημερομηνία Γέννησης 1911
Ημερομηνία Θανάτου 1992
Λογοτεχνικές Κατηγορίες Ποίηση
Μετάφραση
Βιογραφικό Σημείωμα
ΝΙΚΟΣ ΓΚΑΤΣΟΣ (1911 ή 1914-1992) Ο Νίκος Γκάτσος γεννήθηκε στα Χάνια Φραγκόβρυσης της Αρκαδίας. Το 1906 ορφάνεψε από πατέρα. Τέλειωσε το Γυμνάσιο στην Τρίπολη και στη συνέχεια εγκαταστάθηκε με τη μητέρα και την αδελφή του στην Αθήνα, όπου σπούδασε στο τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου. Την περίοδο 1935-1936 ταξίδεψε στη Νότιο Γαλλία και το Παρίσι. Την πρώτη του εμφάνιση στη λογοτεχνία έκανε το 1931 με τη δημοσίευση του ποιήματος Της μοναξιάς στο περιοδικό Νέα Εστία, ενώ την ίδια περίοδο μπήκε στον κύκλο του περιοδικού Νέα Γράμματα με το οποίο συνεργάστηκε και ως κριτικός λογοτεχνίας, δραστηριότητα που ανέπτυξε και σε άλλα λογοτεχνικά περιοδικά της Αθήνας. Το 1943 εξέδωσε την Αμοργό, ποιητική συλλογή που θεωρήθηκε ως ορόσημο στην ιστορία της ελληνικής υπερρεαλιστικής ποίησης και επηρέασε σύγχρονους και μεταγενέστερούς του ποιητές. Μετά την Αμοργό ωστόσο δε δημοσίευσε παρά τρία ποιήματα στον περιοδικό Τύπο. Στη μεταπολεμική περίοδο συνεργάστηκε με το περιοδικό το Κ.Γ. Κατσίμπαλη Αγγλοελληνική Επιθεώρηση και με το Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας. Ασχολήθηκε επίσης με τη θεατρική μετάφραση (Λόρκα, Στρίντμπεργκ, Ο’Νηλ, Λόπε ντε Βέγκα, Τενεσσή Ουΐλλιαμς κ.α.) σε παραστάσεις του Εθνικού Θεάτρου, του Θεάτρου Τέχνης και άλλων αθηναϊκών θιάσων και από τη δεκαετία του ’50 με τη στιχουργική. Στίχοι του μελοποιήθηκαν από το Μάνο Χατζιδάκι, το Μίκη Θεοδωράκη, το Σταύρο Ξαρχάκο και άλλους έλληνες συνθέτες. Τιμήθηκε με το Βραβείο του Δήμου Αθηναίων για το σύνολο του έργου του (1987) και εκλέχτηκε αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας της Βαρκελώνης για τη συμβολή του (μέσω των μεταφράσεών του) στην προώθηση της ισπανικής λογοτεχνίας (1991). Πέθανε στην Αθήνα. Το 1995 κυκλοφόρησε στην Κωνσταντινούπολη τουρκική μετάφραση του ποιητικού έργου του από τον Η.Μήλλα. 1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Νίκου Γκάτσου βλ. χ.σ., «Γκάτσος Νίκος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό3. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985, Κούρτοβικ Δημοσθένης, «Νίκος Γκάτσος», Έλληνες μεταπολεμικοί συγγραφείς· Ένας οδηγός, σ.55-56. Αθήνα, Πατάκης, 1995 και Μανδηλαράς Φίλιππος- Πασσιά Αγγελική, «Νίκος Γκάτσος: Εργογραφία», Ελίτροχος11, Χειμώνας 1996-1997, σ.8-13
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
Αργυρίου Αλεξ., «Αλέξανδρος Μάτσας», Η ελληνική ποίηση · Νεωτερικοί ποιητές του Μεσοπολέμου, σ.220-224 (της εισαγωγής) και 386-387. Αθήνα, Σοκόλης, 1979.
Αργυρίου Αλεξ., «Νίκου Γκάτσου: Αμοργός», Ο Ταχυδρόμος, 1/1/1965 (τώρα και στον τόμο Διαδοχικές αναγνώσεις Ελλήνων υπερρεαλιστών, σ.175-181. Αθήνα, Γνώση, 1983).
Δασκαλόπουλος Δημήτρης, Νίκος Γκάτσος· Ένας αφοσιωμένος. Αθήνα, Μπιλλιέτο, 1998 (τώρα και στον τόμο Συμπαθητική μελάνη
Θέματα, Συγγραφείς, Έργα νεοελληνικής λογοτεχνίας, σ.81-84. Αθήνα, Ερμής, 1999).
Δεσποτόπουλος Αλέξανδρος Ι., «Η Αμοργός του Νίκου Γκάτσου», Νέα Εστία145, ετ.73, Ιανουάριος 1999, αρ.1708, σ.50-65.
Θέμελης Γιώργος, «Νίκος Γκάτσος», Η νεώτερη ποίησή μας, σ.76-79. Αθήνα, Φέξης, 1963.
Κούρτοβικ Δημοσθένης, «Νίκος Γκάτσος», Έλληνες μεταπολεμικοί συγγραφείς· Ένας οδηγός, σ.55-56. Αθήνα, Πατάκης, 1995.
Λαρδάς Κώστας, Amorgos
Studies of a poem by Nikos Gatsos. (διδακτορική διατριβή, 1966, ανέκδοτη).
Λιγνάδης Τάσος, Διπλή επίσκεψη σε μια ηλικία και σ’ έναν ποιητή
Ένα βιβλίο για το Νίκο Γκάτσο. Αθήνα, Γνώση, 1983.
Μόσχος Ε.Ν., «Νίκος Γκάτσος», Νέα Εστία131, ετ.ΞΣΤ΄, 1/6/1992, αρ.1558, σ.707-708.
Τριβιζάς Σωτήρης, «Φιλολογικά δικαστήρια: Η υποδοχή της Αμοργού του Νίκου Γκάτσου», Πόρφυρας86 (Κέρκυρα), 4-6/1998, σ.661-664.
Χατζιδάκις Μάνος, «Ο Νίκος Γκάτσος- Ένας πολύ αυστηρός φίλος», Ο Καθρέφτης και το Μαχαίρι. Αθήνα, Ίκαρος, 1994.
χ.σ., «Γκάτσος Νίκος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό3. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985. Αφιερώματα περιοδικών
Ελίτροχος11, Χειμώνας 1996-1997, σ.5-44.
Η λέξη52, 2/1986.
Οδός Πανός66, 3-4/1993.
The Charioteer36, 1995-1996.
Εργογραφία
(πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις) 1 Ι.Ποίηση
Αμοργός. Αθήνα, Αετός, 1943. ΙΙ.Μεταφράσεις
Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, Ματωμένος γάμος. Αθήνα, Ίκαρος, 1945.
Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, Περλιμπλίν και Μπελίσα. Αθήνα, Ίκαρος, 1960.
Ευγένιος Ο’ Νηλ, Ταξίδι μακριάς μέρας μέσα στη νύχτα. Αθήνα, 1965.
Στρίντμπεργκ Α., Ο πατέρας. Αθήνα, Ίκαρος, 1996. ΙΙΙ.Συγκεντρωτικές εκδόσεις
Λόρκα, Ποίηση και θέατρο · Μετάφραση Νίκου Γκάτσου. Αθήνα, Ίκαρος, 1990.
Φύσα αεράκι φύσα με, μη χαμηλώνεις ίσαμε… Αθήνα, Ίκαρος, 1992.
Δάνεισε τα μετάξια στον άνεμο. Αθήνα, Ίκαρος, 1994. 1. Για αναλυτικότερα εργογραφικά στοιχεία για το Νίκο Γκάτσο βλ. Μανδηλαράς Φίλιππος- Πασσιά Αγγλεική, «Νίκος Γκάτσος: », Ελίτροχος11, Χειμώνας 1996-1997, σ.8-13 και Μπουρναζάκης Κώστας, «Για τον Νίκο Γκάτσο», Ελίτροχος13, Φθινόπωρο 1997, σ.73-75.
Γιαννόπουλος Περικλής
Γιαννόπουλος Περικλής
--------------------------------------------------------------------------------
Bιογραφία-Βιβλιογραφία-Εργογραφία
--------------------------------------------------------------------------------
Τόπος Γέννησης Πάτρα
Ημερομηνία Γέννησης 1869
Ημερομηνία Θανάτου 1910
Λογοτεχνικές Κατηγορίες Πεζογραφία
Ποίηση
Δοκίμιο
Μετάφραση
Βιογραφικό Σημείωμα
ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ (1869-1910) Ο Περικλής Γιαννόπουλος γεννήθηκε στην Πάτρα γύρω το 1869. Γιος γιατρού, φοίτησε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και του Πανεπιστημίου του Παρισιού. Τις σπουδές του ανέκοψε ο θάνατος του πατέρα του. Ο Γιαννόπουλος εγκατέλειψε το Παρίσι και έφυγε για το Λονδίνο, όπου έζησε μαζί με τον αδερφό του για οκτώ μήνες. Μετά την επιστροφή του στην Αθήνα γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, γρήγορα όμως εγκατέλειψε και τις νομικές σπουδές για να ασχοληθεί με τη δημοσιογραφία. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην Ευρώπη είχε έρθει σε επαφή με τα εκεί πνευματικά και καλλιτεχνικά ρεύματα του συμβολισμού και του αισθητισμού. Στα γράμματα πρωτοεμφανίστηκε με δημοσιεύσεις μεταφράσεων (έργων των Ντίκενς, Μπωντλαίρ, Ουάιλντ, Πόε και άλλων) και πεζών ποιημάτων σε εφημερίδες και περιοδικά. Στο χώρο της γλώσσας προτίμησε αρχικά τη δημοτική και στη συνέχεια στράφηκε προς μια λογιότερη γλώσσα, με έντονη προσωπική σφραγίδα. Ιδεολογικά κινήθηκε στο χώρο του αισθητισμού, της φυσιολατρίας και του ελληνοκεντρισμού. Έγραψε επίσης κριτικά άρθρα και δοκίμια πολιτικού και κοινωνικού προβληματισμού, κυρίως μετά το τέλος του ελληνοτουρκικού πολέμου του 1897 και στην πρώτη δεκαετία του εικοστού αιώνα. Ειδικότερα μετά το 1899 παρατηρείται συχνή παρουσία του από τις σελίδες εφημερίδων όπως η Ακρόπολις, το Άστυ και η Εστία και περιοδικά όπως ο Νουμάς και τα Παναθήναια. Συνεργάτης του Βλάση Γαβριηλίδη, υποστήριξε με πάθος την ελληνοκεντρική ιδεαλιστική ιδεολογία, συνδυάζοντας στοιχεία από τα ιδεολογικά ρεύματα του αρχαϊσμού αλλά και του ελληνοχριστιανισμού. Σταθερή παρέμεινε στη γραφή του η κυριαρχία του αισθητιστικού στοιχείου, όχι μόνο στο χώρο της λογοτεχνίας αλλά και στο χώρο του δοκιμίου. 1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Περικλή Γιαννόπουλου βλ. Αθανασιάδης Τάσος, «Γιαννόπουλος Περικλής», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας5. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ., Κεχαγιόγλου Γιώργος, «Γιαννόπουλος Περικλής», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό3. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985 και Χορν Παντελής, «Γιαννόπουλος Περικλής», Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια8. Αθήνα, Πυρσός, 1929.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
Αθανασιάδης Τάσος, «Περικλής Γιαννόπουλος: Ο απροσάρμοστος του 20ου αιώνα», Περικλής Γιαννόπουλος, Άπαντα· Τόμος Α΄, σ. 268-284. Αθήνα, 1963.
Αθανασιάδης Τάσος, «Γιαννόπουλος Περικλής», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας5. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ.
Βαρίκας Βάσος, «Το τέλος του λογιοτατισμού. Π.Γιαννόπουλου: Άπαντα», Συγγραφείς και κείμεναΑ΄(1961-1965), σ.203-205. Αθήνα, Ερμής, 1975 (πρώτη δημοσίευση στην εφημερίδα Το Βήμα, 31/3/1964).
Βεζάνης Δημ., «Το μέγα μήνυμα του Περικλέους Γιαννόπουλου», Αθήναι, 1951.
Γαβριηλίδης Βλάσης, «Εκείνος», Ακρόπολις, 12/4/1910.
Καραντώνης Ανδρέας, «Περικλής Γιαννόπουλος», Φυσιογνωμίες· Τόμος δεύτερος, σ.602-610. Αθήνα, Παπαδήμας, 1977.
Κατσίμπαλης Γ., Βιβλιογραφία Π. Γιαννόπουλου. Αθήνα, 1960 (έκδοση β΄).
Κεχαγιόγλου Γεώργιος, «Γιαννόπουλος Περικλής», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό3. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1987.
Λαζογιώργος- Ελληνικός Δημ., «Περικλής Γιαννόπουλος: Ένας προφήτης του ελληνισμού», Περικλής Γιαννόπουλος Άπαντα· Τόμος Α΄, σ. ιθ΄- ν΄. Αθήνα, 1963.
Μποσινάκης Δημ.Χρ., «Η ελληνολατρία του Περικλή Γιαννόπουλου», Νέα Εστία135, 1/2/1994, ετ.ΞΗ΄, αρ.1598, σ.158-160.
Νιρβάνας Παύλος, «…Ούτε με τον θάνατόν του», Αθήναι, 15/4/1910.
Ξενόπουλος Γρηγόριος, «Το έργον του Γιαννόπουλου», Αθήναι, 15/4/1910.
Παπαϊωάννου Μ.Μ., Φιλολογικές μελέτες· Ο Περικλής Γιαννόπουλος πρόδρομος του ελλην. Φορμαλισμού – Ζωντανό και πλαστό ιδανικό στην τέχνη. Αθήνα, 1952.
Σαρδελής Κώστας, «Περικλής Γιαννόπουλος – Ίων Δραγούμης· Ελληνοκεντρισμός και ελληνορθόδοξη παράδοση»Νέα Εστία129, ετ.ΞΕ΄, 1/6/1991, αρ.1534, σ.758-763.
Σαχίνης Απόστολος, Η πεζογραφία του αισθητισμού. Αθήνα, 1981.
Χατζηφώτης Ιωάννης Μ., Περικλής Γιαννόπουλος· Ο παρεξηγημένος άγνωστος· Φιλολογική μελέτη. Αθήνα, 1968.
Χορν Παντελής, «Γιαννόπουλος Περικλής», Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια8. Αθήνα, Πυρσός, 1929. Αφιερώματα περιοδικών
Ο Καλλιτέχνης1, 5/1910, αρ.2.
Τα Νέα ΓράμματαΔ΄, 1-3/1938, αρ.1-3.
Νεοελληνικά Γράμματα77, 21/5/1938.
Ελληνική Δημιουργία12, 1η/10/1953, αρ.136.
Εργογραφία
(πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις) Ι.Δοκίμια
Νέον Πνεύμα. Αθήνα, τυπ. Π.Δ.Σακελλαρίου, 1906.
Εκκλησις προς το πανελλήνιον κοινόν. Αθήνα, Ι.Δ.Κολλάρος, 1907.
Η ελληνική γραμμή και το ελληνικόν χρώμα. Αθήνα, έκδοση του περ. Νέα Γράμματα, 1938 (και νεώτερη αναθεωρημένη έκδοση, Αθήνα, Γαλαξίας, 1961). ΙΙ.Συγκεντρωτικές εκδόσεις
Έργα Περικλή Γιαννόπουλου. Ειδικό τεύχος του περιοδικού Τα Νέα ΓράμματαΔ΄, αρ.1-3, 1-3/1938.
Το μέγα μήνυμα· Υπό Περικλέους Γιαννόπουλου· με πρόλογον Βλ.Γαβριηλίδη – Δημ.Βεζάνη. Αθήνα, 1951 (στη σειρά του Εθνικιστικού Συνδέσμου, αρ.10)
Άπαντα· Τόμος Α΄· Επιμέλεια: Δημ.Λαζογιώργου- Ελληνικού. Αθήνα, 1963.
--------------------------------------------------------------------------------
Bιογραφία-Βιβλιογραφία-Εργογραφία
--------------------------------------------------------------------------------
Τόπος Γέννησης Πάτρα
Ημερομηνία Γέννησης 1869
Ημερομηνία Θανάτου 1910
Λογοτεχνικές Κατηγορίες Πεζογραφία
Ποίηση
Δοκίμιο
Μετάφραση
Βιογραφικό Σημείωμα
ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ (1869-1910) Ο Περικλής Γιαννόπουλος γεννήθηκε στην Πάτρα γύρω το 1869. Γιος γιατρού, φοίτησε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και του Πανεπιστημίου του Παρισιού. Τις σπουδές του ανέκοψε ο θάνατος του πατέρα του. Ο Γιαννόπουλος εγκατέλειψε το Παρίσι και έφυγε για το Λονδίνο, όπου έζησε μαζί με τον αδερφό του για οκτώ μήνες. Μετά την επιστροφή του στην Αθήνα γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, γρήγορα όμως εγκατέλειψε και τις νομικές σπουδές για να ασχοληθεί με τη δημοσιογραφία. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην Ευρώπη είχε έρθει σε επαφή με τα εκεί πνευματικά και καλλιτεχνικά ρεύματα του συμβολισμού και του αισθητισμού. Στα γράμματα πρωτοεμφανίστηκε με δημοσιεύσεις μεταφράσεων (έργων των Ντίκενς, Μπωντλαίρ, Ουάιλντ, Πόε και άλλων) και πεζών ποιημάτων σε εφημερίδες και περιοδικά. Στο χώρο της γλώσσας προτίμησε αρχικά τη δημοτική και στη συνέχεια στράφηκε προς μια λογιότερη γλώσσα, με έντονη προσωπική σφραγίδα. Ιδεολογικά κινήθηκε στο χώρο του αισθητισμού, της φυσιολατρίας και του ελληνοκεντρισμού. Έγραψε επίσης κριτικά άρθρα και δοκίμια πολιτικού και κοινωνικού προβληματισμού, κυρίως μετά το τέλος του ελληνοτουρκικού πολέμου του 1897 και στην πρώτη δεκαετία του εικοστού αιώνα. Ειδικότερα μετά το 1899 παρατηρείται συχνή παρουσία του από τις σελίδες εφημερίδων όπως η Ακρόπολις, το Άστυ και η Εστία και περιοδικά όπως ο Νουμάς και τα Παναθήναια. Συνεργάτης του Βλάση Γαβριηλίδη, υποστήριξε με πάθος την ελληνοκεντρική ιδεαλιστική ιδεολογία, συνδυάζοντας στοιχεία από τα ιδεολογικά ρεύματα του αρχαϊσμού αλλά και του ελληνοχριστιανισμού. Σταθερή παρέμεινε στη γραφή του η κυριαρχία του αισθητιστικού στοιχείου, όχι μόνο στο χώρο της λογοτεχνίας αλλά και στο χώρο του δοκιμίου. 1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Περικλή Γιαννόπουλου βλ. Αθανασιάδης Τάσος, «Γιαννόπουλος Περικλής», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας5. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ., Κεχαγιόγλου Γιώργος, «Γιαννόπουλος Περικλής», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό3. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985 και Χορν Παντελής, «Γιαννόπουλος Περικλής», Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια8. Αθήνα, Πυρσός, 1929.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
Αθανασιάδης Τάσος, «Περικλής Γιαννόπουλος: Ο απροσάρμοστος του 20ου αιώνα», Περικλής Γιαννόπουλος, Άπαντα· Τόμος Α΄, σ. 268-284. Αθήνα, 1963.
Αθανασιάδης Τάσος, «Γιαννόπουλος Περικλής», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας5. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ.
Βαρίκας Βάσος, «Το τέλος του λογιοτατισμού. Π.Γιαννόπουλου: Άπαντα», Συγγραφείς και κείμεναΑ΄(1961-1965), σ.203-205. Αθήνα, Ερμής, 1975 (πρώτη δημοσίευση στην εφημερίδα Το Βήμα, 31/3/1964).
Βεζάνης Δημ., «Το μέγα μήνυμα του Περικλέους Γιαννόπουλου», Αθήναι, 1951.
Γαβριηλίδης Βλάσης, «Εκείνος», Ακρόπολις, 12/4/1910.
Καραντώνης Ανδρέας, «Περικλής Γιαννόπουλος», Φυσιογνωμίες· Τόμος δεύτερος, σ.602-610. Αθήνα, Παπαδήμας, 1977.
Κατσίμπαλης Γ., Βιβλιογραφία Π. Γιαννόπουλου. Αθήνα, 1960 (έκδοση β΄).
Κεχαγιόγλου Γεώργιος, «Γιαννόπουλος Περικλής», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό3. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1987.
Λαζογιώργος- Ελληνικός Δημ., «Περικλής Γιαννόπουλος: Ένας προφήτης του ελληνισμού», Περικλής Γιαννόπουλος Άπαντα· Τόμος Α΄, σ. ιθ΄- ν΄. Αθήνα, 1963.
Μποσινάκης Δημ.Χρ., «Η ελληνολατρία του Περικλή Γιαννόπουλου», Νέα Εστία135, 1/2/1994, ετ.ΞΗ΄, αρ.1598, σ.158-160.
Νιρβάνας Παύλος, «…Ούτε με τον θάνατόν του», Αθήναι, 15/4/1910.
Ξενόπουλος Γρηγόριος, «Το έργον του Γιαννόπουλου», Αθήναι, 15/4/1910.
Παπαϊωάννου Μ.Μ., Φιλολογικές μελέτες· Ο Περικλής Γιαννόπουλος πρόδρομος του ελλην. Φορμαλισμού – Ζωντανό και πλαστό ιδανικό στην τέχνη. Αθήνα, 1952.
Σαρδελής Κώστας, «Περικλής Γιαννόπουλος – Ίων Δραγούμης· Ελληνοκεντρισμός και ελληνορθόδοξη παράδοση»Νέα Εστία129, ετ.ΞΕ΄, 1/6/1991, αρ.1534, σ.758-763.
Σαχίνης Απόστολος, Η πεζογραφία του αισθητισμού. Αθήνα, 1981.
Χατζηφώτης Ιωάννης Μ., Περικλής Γιαννόπουλος· Ο παρεξηγημένος άγνωστος· Φιλολογική μελέτη. Αθήνα, 1968.
Χορν Παντελής, «Γιαννόπουλος Περικλής», Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια8. Αθήνα, Πυρσός, 1929. Αφιερώματα περιοδικών
Ο Καλλιτέχνης1, 5/1910, αρ.2.
Τα Νέα ΓράμματαΔ΄, 1-3/1938, αρ.1-3.
Νεοελληνικά Γράμματα77, 21/5/1938.
Ελληνική Δημιουργία12, 1η/10/1953, αρ.136.
Εργογραφία
(πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις) Ι.Δοκίμια
Νέον Πνεύμα. Αθήνα, τυπ. Π.Δ.Σακελλαρίου, 1906.
Εκκλησις προς το πανελλήνιον κοινόν. Αθήνα, Ι.Δ.Κολλάρος, 1907.
Η ελληνική γραμμή και το ελληνικόν χρώμα. Αθήνα, έκδοση του περ. Νέα Γράμματα, 1938 (και νεώτερη αναθεωρημένη έκδοση, Αθήνα, Γαλαξίας, 1961). ΙΙ.Συγκεντρωτικές εκδόσεις
Έργα Περικλή Γιαννόπουλου. Ειδικό τεύχος του περιοδικού Τα Νέα ΓράμματαΔ΄, αρ.1-3, 1-3/1938.
Το μέγα μήνυμα· Υπό Περικλέους Γιαννόπουλου· με πρόλογον Βλ.Γαβριηλίδη – Δημ.Βεζάνη. Αθήνα, 1951 (στη σειρά του Εθνικιστικού Συνδέσμου, αρ.10)
Άπαντα· Τόμος Α΄· Επιμέλεια: Δημ.Λαζογιώργου- Ελληνικού. Αθήνα, 1963.
Γιαννόπουλος Αλκιβιάδης
Γιαννόπουλος Αλκιβιάδης
--------------------------------------------------------------------------------
Bιογραφία-Βιβλιογραφία-Εργογραφία
--------------------------------------------------------------------------------
Τόπος Γέννησης Αθήνα
Ημερομηνία Γέννησης 1896
Ημερομηνία Θανάτου 1981
Λογοτεχνικές Κατηγορίες Πεζογραφία
Ποίηση
Θέατρο - Σενάριο
Δοκίμιο
Μετάφραση
Βιογραφικό Σημείωμα
ΑΛΚΙΒΙΑΔΗΣ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ (1896-1981) Ο Αλκιβιάδης Γιαννόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα, γιος του Αγησίλαου Γιαννόπουλου από την Ήπειρο και της Μαρίας - Ευρυδίκης το γένος Σπηλιάδη. Ο πατέρας του ήταν οικονομολόγος και διευθυντής της εφημερίδας του Δημητρίου Κορομηλά Εφημερίς. Στο χώρο των γραμμάτων ήταν γνωστός κυρίως για την εισαγωγή – μανιφέστο του νατουραλισμού, που έγραψε για την πρώτη ελληνική μετάφραση της Νανά του Ζολά (από τον Καμπούρογλου). Μετά το θάνατο του πατέρα του ο Αλκιβιάδης με τη μητέρα του και τα έξι αδέρφια του έφυγαν αρχικά για τη Μασσαλία και στη συνέχεια για το Μιλάνο. Εκεί τέλειωσε ιταλικό σχολείο και κράτησε επαφή με τα ελληνικά χάρη στην αδερφή του Ιωάννα. Το 1915 γράφτηκε στο φυσικομαθηματικό τμήμα του Πολυτεχνείου στο Μιλάνο και ήρθε σε επαφή με το ρεύμα του φουτουρισμού, από το οποίο ήταν επηρεασμένα τα πρώτα πεζογραφήματά του στα ιταλικά. Διατήρησε αλληλογραφία με τον Marinetti και υπήρξε συνιδρυτής του περιοδικού Frecia Futurista. Στην Ελλάδα επέστρεψε το 1917 για να υπηρετήσει στο στρατό, και εγκαταστάθηκε οριστικά το 1920 μετά το θάνατο της μητέρας του και δυο αδελφών του (μεσολάβησε επιστροφή του στο Μιλάνο το 1919, οπότε διέκοψε τις σπουδές του και εργάστηκε στην τράπεζα Credito Italiano. Τότε ξεκίνησε η συνεργασία του στην έκδοση του βραχύβιου περιοδικού Zibaldone). Προσλήφθηκε στην Τράπεζα της Ελλάδος και ζήτησε να εργαστεί στο παράρτημα της Θεσσαλονίκης. Συνεργάστηκε με το περιοδικό Μακεδονικές Ημέρες, όπου δημοσίευσε το ποίημα Σονέττο με απώτερο σκοπό και το πρώτο του ελληνόφωνο πεζό με τίτλο Κεφάλια στη σειρά (1932). Η λογοτεχνική του παραγωγή της περιόδου της Θεσσαλονίκης έγινε δεκτή με θετικά σχόλια από την κριτική. Το 1938 μετατέθηκε στον Πειραιά, όπου βίωσε τον πόνο του θανάτου της αδερφής του Ιωάννας, με την οποία ζούσε. Το 1942 παντρεύτηκε τη ζωγράφο Γεωργία Τερλίδου. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής πήρε μέρος μαζί με τη σύζυγό του στην Εθνική Αντίσταση και αγωνίστηκε επίσης μέσα από τα γραπτά του. Το 1953 παραιτήθηκε από τη θέση του στην Τράπεζα και στη συνέχεια εργάστηκε στη Διεύθυνση Μελετών του Υφυπουργείου Τύπου, όπου ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τη σύνταξη Ελληνικής Βιβλιογραφίας (1958-1968) σε τρεις γλώσσες. Από τη θέση αυτή απολύθηκε από το δικτατορικό καθεστώς του Παπαδόπουλου. Τιμήθηκε με το Α΄ Κρατικό Βραβείο Διηγήματος (1963 για τη συλλογή Η τυφλόμυγα και 1974 για τα Επτά αστάθμητα διηγήματα). Υπήρξε μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών (από το 1948) και πρόεδρός της (1976 ως το θάνατό του). Πέθανε σε ηλικία ογδονταπέντε χρόνων στην Αθήνα. Η πρώτη επίσημη εμφάνιση του Αλκιβιάδη Γιαννόπουλου στο χώρο της νεοελληνικής λογοτεχνίας πραγματοποιήθηκε το 1932 με την πρώτη δημοσίευση του διηγήματός του Κεφάλια στη σειρά στο περιοδικό Μακεδονικά Γράμματα. Πρέπει ωστόσο να σημειωθεί πως με το διήγημα αυτό ξεκινά στην ουσία η δεύτερη περίοδος της λογοτεχνικής του πορείας, καθώς είχε προηγηθεί η ιταλόφωνη παραγωγή του, από την οποία διατήρησε πολλά στοιχεία. Το έργο του εντάσσεται στο χώρο της νεωτερικής λογοτεχνίας της γενιάς του Τριάντα και χαρακτηρίζεται κυρίως από αντιρεαλιστική γραφή, ανατροπή της πλοκής, διάκριση φυσικού και ψυχολογικού χρόνου, ονειρικό στοιχείο, η υπαρξιστική αγωνία. Σημειώνουμε ενδεικτικά το Δάσος με τους πιθήκους και το μοναδικό του μυθιστόρημα με τίτλο Η σαλαμάντρα. Ασχολήθηκε επίσης με τη θεατρική γραφή, την κριτική, τη μελέτη, το δοκίμιο, τη λογοτεχνική μετάφραση. 1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Αλκιβιάδη Γιαννόπουλου βλ. Γιαλουράκης Μανώλης, «Γιαννόπουλος Αλκιβιάδης», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας5. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ., Κεχαγιά – Λυπουρλή Α., «Γιαννόπουλος Αλκιβιάδης», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό3. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985 και Κεχαγιά - Λυπουρλή Αγλαϊα, «Αλκιβιάδης Γιαννόπουλος», Η μεσοπολεμική πεζογραφία · Από τον πρώτο ως τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο (1914-1939)Γ΄, σ.92-159. Αθήνα, Σοκόλης, 1992.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
Άγρας Τέλλος, «Μια ματιά στη λογοτεχνική Θεσσαλονίκη», Ελληνικά Φύλλα, 7/1935, σ.146.
Αλαβέρας Τηλέμαχος, Διηγηματογράφοι της Θεσσαλονίκης, σ.148-150. Θεσσαλονίκη, Κωνσταντινίδης, 1970.
Βαρίκας Βάσος, «Νέα πεζογραφήματα. Αλκ.Γιαννόπουλος: Τυφλόμυγα (διηγήματα) – Ζερμαίν Μαμαλάκη: Το χρυσό λιοντάρι», Συγγραφείς και κείμεναΑ΄ (1961-1965), σ.146-148. Αθήνα, Ερμής, 1975 (πρώτη δημοσίευση στην εφημερίδα Το Βήμα, 21/4/1963).
Γιαλουράκης Μανώλης, «Γιαλουράκης Μανώλης», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας5. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ.
Καζαντζής Τόλης, Η πεζογραφία της Θεσσαλονίκης 1912-1983. Θεσσαλονίκη, Βάνιας, 1991.
Καραντώνης Ανδρέας, «Τελευταίο δείγμα μιας ιδιότυπης πεζογραφίας», Διαβάζω46, 9-10/1981, σ.99-102.
Καραντώνης Ανδρέας, «Άλκης Γιαννόπουλος», Πεζογράφοι και πεζογραφήματα της γενιάς του ’30, σ.261-281 και 289-295. Αθήνα, Παπαδήμας, 1977.
Κεχαγιά - Λυπουρλή Αγλαΐα, Βιβλιογραφία Αλκιβιάδη Γιαννόπουλου (1932-1976). Θεσσαλονίκη, 1976.
Κεχαγιά - Λυπουρλή Αγλαΐα, «Γράμματα του Marinetti στον Αλκ.Γιαννόπουλο (1916-1920;)», Επετηρίδα Φιλοσ.Σχολής Πανεπιστημίου ΘεσσαλονίκηςΙΗ΄ (1979), σ.127-161.
Κεχαγιά - Λυπουρλή Αγλαΐα, «Ένα ανέκδοτο θεατρικό έργο του Αλκιβιάδη Γιαννόπουλου», Μνήμη Πολίτη, Επιστημονική Επετηρίδα Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, σ.305-316.
Κεχαγιά - Λυπουρλή Αγλαΐα, «Αλκιβιάδης Γιαννόπουλος», Η μεσοπολεμική πεζογραφία · Από τον πρώτο ως τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο (1914-1939)Γ΄, σ.92-159. Αθήνα, Σοκόλης, 1992.
Παναγιωτόπουλος Ι.Μ., Τα πρόσωπα και τα κείμεναΒ΄ · Ανήσυχα χρόνια. Αθήνα, Αετός, 1943.
Πλατής Ε.Ν., «Η Σαλαμάντρα του Αλκιβιάδη Γιαννόπουλου», Κριτικοί προβληματισμοίΑ΄· Πεζογραφήματα, σ.17-30. Αθήνα, Οι εκδόσεις των Φίλων, 1983.
Ραυτόπουλος Δημ., «Αλκιβιάδη Γιαννόπουλου: Η Σαλαμάντρα», Επιθεώρηση ΤέχνηςΗ΄, ετ.Δ΄, 7/1958, αρ.43, σ.68-70.
Σαχίνης Απόστολος, «Αλκ.Γιαννόπουλου, Το δάσος με τους πιθήκους – 1944», Η πεζογραφία της κατοχής, σ.139-143. Αθήνα, Ίκαρος, 1948.
Σαχίνης Απόστολος, Νέοι πεζογράφοι · Είκοσι χρόνια νεοελληνικής πεζογραφίας 1945-1965, σ.23-40. Αθήνα, Εστία, 1965.
Χατζίνης Γιάννης, «Αλκ.Γιαννόπουλου: Ο πίθος των Δαναϊδων», Νέα Εστία47, ετ.ΚΔ΄, 15/4/1950, αρ.547, σ.549-550.
Χατζίνης Γιάννης, «Αλκιβιάδη Γιαννόπουλου: Επτά αστάθμητα διηγήματα», Νέα Εστία97, ετ.ΜΘ΄, 1/4/1975, αρ.1146, σ.486.
Vitti Mario, Η γενιά του Τριάντα. Αθήνα, Ερμής, 1977. Αφιερώματα περιοδικών
Η λέξη94, 5/1990.
Εργογραφία
(πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις) Ι.Διηγήματα
Κεφάλια στη σειρά· Έντεκα διηγήματα. Θεσσαλονίκη, έκδοση του περ. Μακεδονικές Ημέρες, 1934.
Η ηρωική περιπέτεια. Θεσσαλονίκη, 1938.
Το δάσος με τους πιθήκους. Αθήνα, Ο Γλάρος, 1944.
Ο πίθος των Δαναΐδων. Αθήνα, Μαυρίδης, 1950.
Η τυφλόμυγα. Αθήνα, δίφρος, 1962.
Επτά αστάθμητα διηγήματα. Αθήνα, Ίκαρος, 1974.
Η συνέλευση · επτά παράδοξα διηγήματα. Αθήνα, Εστία, 1981. ΙΙ.Μυθιστορήματα
Η σαλαμάντρα· Μυθιστορήματα. Αθήνα, Δίφρος, 1957. ΙΙΙ.Δοκίμια
Η νεοελληνική γραμματεία · Το πώς και το τι. Θεσσαλονίκη, έκδοση του περ. Νέα Πορεία, 1981. ΙV. Ποίηση
Τα ποιήματα. Αθήνα, Οι εκδόσεις των Φίλων, 1978. V. Θέατρο
Νεανική ιστορία· Σε τρεις θεατρικές πράξεις. Αθήνα, Εστία, 1964. VΙ. Μεταφράσεις
Ρόσσο ντι σαν Σεκόντο, Η όμορφη αποκοιμισμένη. Αθήνα, ανάτυπο από τη Νέα Εστία1/9, 15/9 και 1/10, 1971.
Λουίτζι Πιραντέλλο, Οι γίγαντες του βουνού. Αθήνα, ανάτυπο από το περ. Θεατρικά, 1972.
--------------------------------------------------------------------------------
Bιογραφία-Βιβλιογραφία-Εργογραφία
--------------------------------------------------------------------------------
Τόπος Γέννησης Αθήνα
Ημερομηνία Γέννησης 1896
Ημερομηνία Θανάτου 1981
Λογοτεχνικές Κατηγορίες Πεζογραφία
Ποίηση
Θέατρο - Σενάριο
Δοκίμιο
Μετάφραση
Βιογραφικό Σημείωμα
ΑΛΚΙΒΙΑΔΗΣ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ (1896-1981) Ο Αλκιβιάδης Γιαννόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα, γιος του Αγησίλαου Γιαννόπουλου από την Ήπειρο και της Μαρίας - Ευρυδίκης το γένος Σπηλιάδη. Ο πατέρας του ήταν οικονομολόγος και διευθυντής της εφημερίδας του Δημητρίου Κορομηλά Εφημερίς. Στο χώρο των γραμμάτων ήταν γνωστός κυρίως για την εισαγωγή – μανιφέστο του νατουραλισμού, που έγραψε για την πρώτη ελληνική μετάφραση της Νανά του Ζολά (από τον Καμπούρογλου). Μετά το θάνατο του πατέρα του ο Αλκιβιάδης με τη μητέρα του και τα έξι αδέρφια του έφυγαν αρχικά για τη Μασσαλία και στη συνέχεια για το Μιλάνο. Εκεί τέλειωσε ιταλικό σχολείο και κράτησε επαφή με τα ελληνικά χάρη στην αδερφή του Ιωάννα. Το 1915 γράφτηκε στο φυσικομαθηματικό τμήμα του Πολυτεχνείου στο Μιλάνο και ήρθε σε επαφή με το ρεύμα του φουτουρισμού, από το οποίο ήταν επηρεασμένα τα πρώτα πεζογραφήματά του στα ιταλικά. Διατήρησε αλληλογραφία με τον Marinetti και υπήρξε συνιδρυτής του περιοδικού Frecia Futurista. Στην Ελλάδα επέστρεψε το 1917 για να υπηρετήσει στο στρατό, και εγκαταστάθηκε οριστικά το 1920 μετά το θάνατο της μητέρας του και δυο αδελφών του (μεσολάβησε επιστροφή του στο Μιλάνο το 1919, οπότε διέκοψε τις σπουδές του και εργάστηκε στην τράπεζα Credito Italiano. Τότε ξεκίνησε η συνεργασία του στην έκδοση του βραχύβιου περιοδικού Zibaldone). Προσλήφθηκε στην Τράπεζα της Ελλάδος και ζήτησε να εργαστεί στο παράρτημα της Θεσσαλονίκης. Συνεργάστηκε με το περιοδικό Μακεδονικές Ημέρες, όπου δημοσίευσε το ποίημα Σονέττο με απώτερο σκοπό και το πρώτο του ελληνόφωνο πεζό με τίτλο Κεφάλια στη σειρά (1932). Η λογοτεχνική του παραγωγή της περιόδου της Θεσσαλονίκης έγινε δεκτή με θετικά σχόλια από την κριτική. Το 1938 μετατέθηκε στον Πειραιά, όπου βίωσε τον πόνο του θανάτου της αδερφής του Ιωάννας, με την οποία ζούσε. Το 1942 παντρεύτηκε τη ζωγράφο Γεωργία Τερλίδου. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής πήρε μέρος μαζί με τη σύζυγό του στην Εθνική Αντίσταση και αγωνίστηκε επίσης μέσα από τα γραπτά του. Το 1953 παραιτήθηκε από τη θέση του στην Τράπεζα και στη συνέχεια εργάστηκε στη Διεύθυνση Μελετών του Υφυπουργείου Τύπου, όπου ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τη σύνταξη Ελληνικής Βιβλιογραφίας (1958-1968) σε τρεις γλώσσες. Από τη θέση αυτή απολύθηκε από το δικτατορικό καθεστώς του Παπαδόπουλου. Τιμήθηκε με το Α΄ Κρατικό Βραβείο Διηγήματος (1963 για τη συλλογή Η τυφλόμυγα και 1974 για τα Επτά αστάθμητα διηγήματα). Υπήρξε μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών (από το 1948) και πρόεδρός της (1976 ως το θάνατό του). Πέθανε σε ηλικία ογδονταπέντε χρόνων στην Αθήνα. Η πρώτη επίσημη εμφάνιση του Αλκιβιάδη Γιαννόπουλου στο χώρο της νεοελληνικής λογοτεχνίας πραγματοποιήθηκε το 1932 με την πρώτη δημοσίευση του διηγήματός του Κεφάλια στη σειρά στο περιοδικό Μακεδονικά Γράμματα. Πρέπει ωστόσο να σημειωθεί πως με το διήγημα αυτό ξεκινά στην ουσία η δεύτερη περίοδος της λογοτεχνικής του πορείας, καθώς είχε προηγηθεί η ιταλόφωνη παραγωγή του, από την οποία διατήρησε πολλά στοιχεία. Το έργο του εντάσσεται στο χώρο της νεωτερικής λογοτεχνίας της γενιάς του Τριάντα και χαρακτηρίζεται κυρίως από αντιρεαλιστική γραφή, ανατροπή της πλοκής, διάκριση φυσικού και ψυχολογικού χρόνου, ονειρικό στοιχείο, η υπαρξιστική αγωνία. Σημειώνουμε ενδεικτικά το Δάσος με τους πιθήκους και το μοναδικό του μυθιστόρημα με τίτλο Η σαλαμάντρα. Ασχολήθηκε επίσης με τη θεατρική γραφή, την κριτική, τη μελέτη, το δοκίμιο, τη λογοτεχνική μετάφραση. 1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Αλκιβιάδη Γιαννόπουλου βλ. Γιαλουράκης Μανώλης, «Γιαννόπουλος Αλκιβιάδης», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας5. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ., Κεχαγιά – Λυπουρλή Α., «Γιαννόπουλος Αλκιβιάδης», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό3. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985 και Κεχαγιά - Λυπουρλή Αγλαϊα, «Αλκιβιάδης Γιαννόπουλος», Η μεσοπολεμική πεζογραφία · Από τον πρώτο ως τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο (1914-1939)Γ΄, σ.92-159. Αθήνα, Σοκόλης, 1992.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
Άγρας Τέλλος, «Μια ματιά στη λογοτεχνική Θεσσαλονίκη», Ελληνικά Φύλλα, 7/1935, σ.146.
Αλαβέρας Τηλέμαχος, Διηγηματογράφοι της Θεσσαλονίκης, σ.148-150. Θεσσαλονίκη, Κωνσταντινίδης, 1970.
Βαρίκας Βάσος, «Νέα πεζογραφήματα. Αλκ.Γιαννόπουλος: Τυφλόμυγα (διηγήματα) – Ζερμαίν Μαμαλάκη: Το χρυσό λιοντάρι», Συγγραφείς και κείμεναΑ΄ (1961-1965), σ.146-148. Αθήνα, Ερμής, 1975 (πρώτη δημοσίευση στην εφημερίδα Το Βήμα, 21/4/1963).
Γιαλουράκης Μανώλης, «Γιαλουράκης Μανώλης», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας5. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ.
Καζαντζής Τόλης, Η πεζογραφία της Θεσσαλονίκης 1912-1983. Θεσσαλονίκη, Βάνιας, 1991.
Καραντώνης Ανδρέας, «Τελευταίο δείγμα μιας ιδιότυπης πεζογραφίας», Διαβάζω46, 9-10/1981, σ.99-102.
Καραντώνης Ανδρέας, «Άλκης Γιαννόπουλος», Πεζογράφοι και πεζογραφήματα της γενιάς του ’30, σ.261-281 και 289-295. Αθήνα, Παπαδήμας, 1977.
Κεχαγιά - Λυπουρλή Αγλαΐα, Βιβλιογραφία Αλκιβιάδη Γιαννόπουλου (1932-1976). Θεσσαλονίκη, 1976.
Κεχαγιά - Λυπουρλή Αγλαΐα, «Γράμματα του Marinetti στον Αλκ.Γιαννόπουλο (1916-1920;)», Επετηρίδα Φιλοσ.Σχολής Πανεπιστημίου ΘεσσαλονίκηςΙΗ΄ (1979), σ.127-161.
Κεχαγιά - Λυπουρλή Αγλαΐα, «Ένα ανέκδοτο θεατρικό έργο του Αλκιβιάδη Γιαννόπουλου», Μνήμη Πολίτη, Επιστημονική Επετηρίδα Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, σ.305-316.
Κεχαγιά - Λυπουρλή Αγλαΐα, «Αλκιβιάδης Γιαννόπουλος», Η μεσοπολεμική πεζογραφία · Από τον πρώτο ως τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο (1914-1939)Γ΄, σ.92-159. Αθήνα, Σοκόλης, 1992.
Παναγιωτόπουλος Ι.Μ., Τα πρόσωπα και τα κείμεναΒ΄ · Ανήσυχα χρόνια. Αθήνα, Αετός, 1943.
Πλατής Ε.Ν., «Η Σαλαμάντρα του Αλκιβιάδη Γιαννόπουλου», Κριτικοί προβληματισμοίΑ΄· Πεζογραφήματα, σ.17-30. Αθήνα, Οι εκδόσεις των Φίλων, 1983.
Ραυτόπουλος Δημ., «Αλκιβιάδη Γιαννόπουλου: Η Σαλαμάντρα», Επιθεώρηση ΤέχνηςΗ΄, ετ.Δ΄, 7/1958, αρ.43, σ.68-70.
Σαχίνης Απόστολος, «Αλκ.Γιαννόπουλου, Το δάσος με τους πιθήκους – 1944», Η πεζογραφία της κατοχής, σ.139-143. Αθήνα, Ίκαρος, 1948.
Σαχίνης Απόστολος, Νέοι πεζογράφοι · Είκοσι χρόνια νεοελληνικής πεζογραφίας 1945-1965, σ.23-40. Αθήνα, Εστία, 1965.
Χατζίνης Γιάννης, «Αλκ.Γιαννόπουλου: Ο πίθος των Δαναϊδων», Νέα Εστία47, ετ.ΚΔ΄, 15/4/1950, αρ.547, σ.549-550.
Χατζίνης Γιάννης, «Αλκιβιάδη Γιαννόπουλου: Επτά αστάθμητα διηγήματα», Νέα Εστία97, ετ.ΜΘ΄, 1/4/1975, αρ.1146, σ.486.
Vitti Mario, Η γενιά του Τριάντα. Αθήνα, Ερμής, 1977. Αφιερώματα περιοδικών
Η λέξη94, 5/1990.
Εργογραφία
(πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις) Ι.Διηγήματα
Κεφάλια στη σειρά· Έντεκα διηγήματα. Θεσσαλονίκη, έκδοση του περ. Μακεδονικές Ημέρες, 1934.
Η ηρωική περιπέτεια. Θεσσαλονίκη, 1938.
Το δάσος με τους πιθήκους. Αθήνα, Ο Γλάρος, 1944.
Ο πίθος των Δαναΐδων. Αθήνα, Μαυρίδης, 1950.
Η τυφλόμυγα. Αθήνα, δίφρος, 1962.
Επτά αστάθμητα διηγήματα. Αθήνα, Ίκαρος, 1974.
Η συνέλευση · επτά παράδοξα διηγήματα. Αθήνα, Εστία, 1981. ΙΙ.Μυθιστορήματα
Η σαλαμάντρα· Μυθιστορήματα. Αθήνα, Δίφρος, 1957. ΙΙΙ.Δοκίμια
Η νεοελληνική γραμματεία · Το πώς και το τι. Θεσσαλονίκη, έκδοση του περ. Νέα Πορεία, 1981. ΙV. Ποίηση
Τα ποιήματα. Αθήνα, Οι εκδόσεις των Φίλων, 1978. V. Θέατρο
Νεανική ιστορία· Σε τρεις θεατρικές πράξεις. Αθήνα, Εστία, 1964. VΙ. Μεταφράσεις
Ρόσσο ντι σαν Σεκόντο, Η όμορφη αποκοιμισμένη. Αθήνα, ανάτυπο από τη Νέα Εστία1/9, 15/9 και 1/10, 1971.
Λουίτζι Πιραντέλλο, Οι γίγαντες του βουνού. Αθήνα, ανάτυπο από το περ. Θεατρικά, 1972.
Γεραλής Γιώργος
Γεραλής Γιώργος
--------------------------------------------------------------------------------
Bιογραφία-Βιβλιογραφία-Εργογραφία
--------------------------------------------------------------------------------
Τόπος Γέννησης Σμύρνη
Ημερομηνία Γέννησης 1917
Ημερομηνία Θανάτου 1996
Λογοτεχνικές Κατηγορίες Ποίηση
Μετάφραση
Μελέτη
Παιδική λογοτεχνία
Βιογραφικό Σημείωμα
ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΕΡΑΛΗΣ (1917 - 1996) Ο Γιώργος Γεραλής γεννήθηκε στη Σμύρνη. Μετά την καταστροφή του 1922 εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στην Αθήνα. Σπούδασε στη Νομική και τη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και εργάστηκε ως σύμβουλος σε οργανισμούς δημοσίου δικαίου (Οργανισμός Σιδηροδρόμων) αλλά και σε εκδοτικούς οίκους ως υπεύθυνος εκδόσεων. Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε το 1936 με δημοσιεύματα στη Νέα Εστία και το 1939 εκδόθηκε η ποιητική συλλογή του Κύκνοι στο Λυκόφως, η οποία έγινε ευνοϊκώς δεκτή από την κριτική. Ακολούθησε η συλλογή Λυρικά τοπία (1950), ενώ στο ενδιάμεσο διάστημα ασχολήθηκε επίσης με την παιδική λογοτεχνία, τη λεξικογραφία (ως συνεργάτης στην έκδοση του Μεγάλου Λεξικού της Ελληνικής Γλώσσης των εκδόσεων Δημητράκου) και μεταφράσεις από την αρχαία ελληνική και τη σύγχρονή του ευρωπαϊκή ποιητική παραγωγή. Ως σημαντικότερη προσφορά του στο χώρο της λογοτεχνίας θεωρείται η τρίτη του ποιητική συλλογή, που έχει τίτλο Αίθουσα αναμονής (1957). Συνεργάστηκε με έντυπα όπως τα Καλλιτεχνικά Νέα, η Νέα Εστία, τα Πειραϊκά Γράμματα, ο Κύκλος, τα Νέα Ελληνικά κ.α. Τιμήθηκε με το βραβείο της Ομάδας των Δώδεκα (1958), το δεύτερο και το πρώτο Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1958 και 1976 αντίστοιχα), ενώ έργα του μεταφράστηκαν στα γερμανικά, αγγλικά, γαλλικά και ιταλικά. Ξεκινώντας από το χώρο της παραδοσιακής ποίησης με εμφανείς καταβολές στο χώρο του συμβολισμού, ο Γεραλής υιοθέτησε στην πορεία της δημιουργίας του στοιχεία από τη λεγόμενη μοντερνιστική ποιητική γραφή με βασικό αντικείμενο του προβληματισμού του την ανθρώπινη οδύνη και σκέψη αντλημένη από τη βιωμένη εμπειρία του. Ασχολήθηκε επίσης με τη μετάφραση έργων αρχαίων ελλήνων και λατίνων, καθώς και συγχρόνων του ευρωπαίων ποιητών. Η συλλογή του Νέα Ποιήματα τιμήθηκε από την Ακαδημία Αθηνών. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του έζησε απομονωμένος στην τελευταία του κατοικία στην περιοχή Γκύζη. 1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Γιώργου Γεραλή βλ. Αργυρίου Αλεξ., «Γιώργος Γεραλής», Η ελληνική ποίηση· Η πρώτη μεταπολεμική γενιά, σ.298-299. Αθήνα, Σοκόλης, 1982, Γεράνης Στέλιος, «Γεραλής Γιώργος», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας5. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ. και Παπαγεωργίου Κώστας Γ., «Γεραλής Γιώργος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό2. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1984.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
Αργυρίου Αλεξ., «Γιώργος Γεραλής», Η ελληνική ποίηση· Η πρώτη μεταπολεμική γενιά, σ.298-299. Αθήνα, Σοκόλης, 1982.
Βαρβιτσιώτης Τάκης, «Γιώργος Γεραλής», Νέα Εστία141, 15/1/1997, ετ.ΟΑ΄, αρ.1669, σ.126-127.
Βαρίκας Βάσος, «Αληθινή ποίηση. Γιώργου Γεραλή: Τα μάτια της Κίρκης» και «Ώριμος λόγος. Γιώργου Γεραλή: Είδωλα», Συγγραφείς και κείμεναΑ΄· 1961-1965, σ.60-62 και 293-296. Αθήνα, Ερμής, 1975 (πρώτη δημοσίευση στην εφημερίδα Το Βήμα, 31/12/1961 και 25/7/1965).
Βογιατζόγλου Βάσος Η., «Γιώργος Γεραλής», Ίων λόγος, σ.44-57. Νέα Ιωνία, Έκδοση Πνευματικού Κέντρου Δήμου Νέας Ιωνίας, 1993.
Βρεττάκος Νικηφόρος, «Αίθουσα αναμονής του Γιώργου Γεραλή», Επιθεώρηση ΤέχνηςΖ΄, ετ.Δ΄, 5/1958, αρ.41, σ.329-330.
Γεράνης Στέλιος, «Γεραλής Γιώργος», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας5. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ.
Θέμελης Γιώργος, «Γιώργος Γεραλής», Η νεώτερη ποίησή μας, σ.158-167. Αθήνα, Φέξης, 1963.
Καραντώνης Αντρέας, «Γιώργος Γεραλής, Τα μάτια της Κίρκης», Η ποίησή μας μετά τον Σεφέρη, σ.90-93. Αθήνα, Δωδώνη, 1976.
Παπαγεωργίου Κώστας Γ., «Γεραλής Γιώργος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό2. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1984.
Παναγιώτου Κ. [= Κοτζιάς Αλέξανδρος], Μεσημβρινή, 19/6/1965.
Παπακωνσταντίνου Δημ.Κ., «Γιώργου Γεραλή: Νέα Ποιήματα», Νέα Εστία117, ετ.ΝΘ΄, 1/5/1985, αρ.1388, σ.617-620.
Παπανικολάου Μήτσος, «Κύκνοι στο Λυκόφως», Νέα ΕστίαΛΣΤ΄, 1939, αρ.1429 (τώρα και στον τόμο Κριτικά
Επιμέλεια Τάσος Κόρφης, σ.77-81. Αθήνα, Πρόσπερος, 1980).
Χατζίνης Γιάννης, «Γιώργου Γεραλή: Ελληνική μυθολογία, εικόνες Τάκη Καλμούχου, Ιλιάδα, Οδύσσεια, εικονογράφηση Ε.Σπυρίδωνος», Νέα Εστία74, ετ.ΛΖ΄, 15/7/1963, αρ.865, σ.969-970. Αφιερώματα περιοδικών
Τομές88, 10-12/1983.
Νέα Εστία142, 1η/10/1997, ετ.ΟΑ΄, αρ.1686, σ.1375-1395.
Εργογραφία
(πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις) Ι.Ποίηση
Κύκνοι στο λυκόφως. 1939.
Λυρικά τοπία. 1950.
Αίθουσα αναμονής. 1957.
Τα μάτια της Κίρκης. Αθήνα, Φέξης, 1961 (και αναθεωρημένη έκδοση, με έξι νέα ποιήματα και πρόλογο του Άρη Δικταίου, 1964).
Είδωλα. 1964.
Κλειστός κήπος. 1966.
Η ελληνική νύχτα. 1974.
Διάλογος με το Διονύσιο Σολωμό. 1978.
Νέα ποιήματα· Με μια κριτική μελέτη του Γιώργου Θέμελη. Αθήνα, Θεωρία, 1984. ΙΙ.Παιδική λογοτεχνία
Ελληνική μυθολογία· Εικόνες Τάκη Καλμούχου. Αθήνα, 1959.
Ιλιάδα και Οδύσσεια· Εικονογράφηση Ε.Σπυρίδωνος. Αθήνα, 1962.
Μέγας Αλέξανδρος. 1963.
Ιστορίες από τον Πλούταρχο. 1964. ΙΙΙ.Μεταφράσεις Ευριπίδη, Τραγωδίες· Ποιητική μετάφραση Γιώργου Γεραλή. Αθήνα, Σ.Ι.Ζαχαρόπουλος, 1994. Σοφοκλή, Τραγωδίες· Ποιητική μετάφραση Γιώργου Γεραλή. Αθήνα, Σ.Ι.Ζαχαρόπουλος, 1994. IV. Άλλες εκδόσεις
Ορθογραφικό Λεξικό της Δημοτικής Γλώσσας. 1964 (αναθεωρημένη έκδοση, 1974)
--------------------------------------------------------------------------------
Bιογραφία-Βιβλιογραφία-Εργογραφία
--------------------------------------------------------------------------------
Τόπος Γέννησης Σμύρνη
Ημερομηνία Γέννησης 1917
Ημερομηνία Θανάτου 1996
Λογοτεχνικές Κατηγορίες Ποίηση
Μετάφραση
Μελέτη
Παιδική λογοτεχνία
Βιογραφικό Σημείωμα
ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΕΡΑΛΗΣ (1917 - 1996) Ο Γιώργος Γεραλής γεννήθηκε στη Σμύρνη. Μετά την καταστροφή του 1922 εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στην Αθήνα. Σπούδασε στη Νομική και τη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και εργάστηκε ως σύμβουλος σε οργανισμούς δημοσίου δικαίου (Οργανισμός Σιδηροδρόμων) αλλά και σε εκδοτικούς οίκους ως υπεύθυνος εκδόσεων. Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε το 1936 με δημοσιεύματα στη Νέα Εστία και το 1939 εκδόθηκε η ποιητική συλλογή του Κύκνοι στο Λυκόφως, η οποία έγινε ευνοϊκώς δεκτή από την κριτική. Ακολούθησε η συλλογή Λυρικά τοπία (1950), ενώ στο ενδιάμεσο διάστημα ασχολήθηκε επίσης με την παιδική λογοτεχνία, τη λεξικογραφία (ως συνεργάτης στην έκδοση του Μεγάλου Λεξικού της Ελληνικής Γλώσσης των εκδόσεων Δημητράκου) και μεταφράσεις από την αρχαία ελληνική και τη σύγχρονή του ευρωπαϊκή ποιητική παραγωγή. Ως σημαντικότερη προσφορά του στο χώρο της λογοτεχνίας θεωρείται η τρίτη του ποιητική συλλογή, που έχει τίτλο Αίθουσα αναμονής (1957). Συνεργάστηκε με έντυπα όπως τα Καλλιτεχνικά Νέα, η Νέα Εστία, τα Πειραϊκά Γράμματα, ο Κύκλος, τα Νέα Ελληνικά κ.α. Τιμήθηκε με το βραβείο της Ομάδας των Δώδεκα (1958), το δεύτερο και το πρώτο Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1958 και 1976 αντίστοιχα), ενώ έργα του μεταφράστηκαν στα γερμανικά, αγγλικά, γαλλικά και ιταλικά. Ξεκινώντας από το χώρο της παραδοσιακής ποίησης με εμφανείς καταβολές στο χώρο του συμβολισμού, ο Γεραλής υιοθέτησε στην πορεία της δημιουργίας του στοιχεία από τη λεγόμενη μοντερνιστική ποιητική γραφή με βασικό αντικείμενο του προβληματισμού του την ανθρώπινη οδύνη και σκέψη αντλημένη από τη βιωμένη εμπειρία του. Ασχολήθηκε επίσης με τη μετάφραση έργων αρχαίων ελλήνων και λατίνων, καθώς και συγχρόνων του ευρωπαίων ποιητών. Η συλλογή του Νέα Ποιήματα τιμήθηκε από την Ακαδημία Αθηνών. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του έζησε απομονωμένος στην τελευταία του κατοικία στην περιοχή Γκύζη. 1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Γιώργου Γεραλή βλ. Αργυρίου Αλεξ., «Γιώργος Γεραλής», Η ελληνική ποίηση· Η πρώτη μεταπολεμική γενιά, σ.298-299. Αθήνα, Σοκόλης, 1982, Γεράνης Στέλιος, «Γεραλής Γιώργος», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας5. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ. και Παπαγεωργίου Κώστας Γ., «Γεραλής Γιώργος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό2. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1984.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
Αργυρίου Αλεξ., «Γιώργος Γεραλής», Η ελληνική ποίηση· Η πρώτη μεταπολεμική γενιά, σ.298-299. Αθήνα, Σοκόλης, 1982.
Βαρβιτσιώτης Τάκης, «Γιώργος Γεραλής», Νέα Εστία141, 15/1/1997, ετ.ΟΑ΄, αρ.1669, σ.126-127.
Βαρίκας Βάσος, «Αληθινή ποίηση. Γιώργου Γεραλή: Τα μάτια της Κίρκης» και «Ώριμος λόγος. Γιώργου Γεραλή: Είδωλα», Συγγραφείς και κείμεναΑ΄· 1961-1965, σ.60-62 και 293-296. Αθήνα, Ερμής, 1975 (πρώτη δημοσίευση στην εφημερίδα Το Βήμα, 31/12/1961 και 25/7/1965).
Βογιατζόγλου Βάσος Η., «Γιώργος Γεραλής», Ίων λόγος, σ.44-57. Νέα Ιωνία, Έκδοση Πνευματικού Κέντρου Δήμου Νέας Ιωνίας, 1993.
Βρεττάκος Νικηφόρος, «Αίθουσα αναμονής του Γιώργου Γεραλή», Επιθεώρηση ΤέχνηςΖ΄, ετ.Δ΄, 5/1958, αρ.41, σ.329-330.
Γεράνης Στέλιος, «Γεραλής Γιώργος», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας5. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ.
Θέμελης Γιώργος, «Γιώργος Γεραλής», Η νεώτερη ποίησή μας, σ.158-167. Αθήνα, Φέξης, 1963.
Καραντώνης Αντρέας, «Γιώργος Γεραλής, Τα μάτια της Κίρκης», Η ποίησή μας μετά τον Σεφέρη, σ.90-93. Αθήνα, Δωδώνη, 1976.
Παπαγεωργίου Κώστας Γ., «Γεραλής Γιώργος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό2. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1984.
Παναγιώτου Κ. [= Κοτζιάς Αλέξανδρος], Μεσημβρινή, 19/6/1965.
Παπακωνσταντίνου Δημ.Κ., «Γιώργου Γεραλή: Νέα Ποιήματα», Νέα Εστία117, ετ.ΝΘ΄, 1/5/1985, αρ.1388, σ.617-620.
Παπανικολάου Μήτσος, «Κύκνοι στο Λυκόφως», Νέα ΕστίαΛΣΤ΄, 1939, αρ.1429 (τώρα και στον τόμο Κριτικά
Επιμέλεια Τάσος Κόρφης, σ.77-81. Αθήνα, Πρόσπερος, 1980).
Χατζίνης Γιάννης, «Γιώργου Γεραλή: Ελληνική μυθολογία, εικόνες Τάκη Καλμούχου, Ιλιάδα, Οδύσσεια, εικονογράφηση Ε.Σπυρίδωνος», Νέα Εστία74, ετ.ΛΖ΄, 15/7/1963, αρ.865, σ.969-970. Αφιερώματα περιοδικών
Τομές88, 10-12/1983.
Νέα Εστία142, 1η/10/1997, ετ.ΟΑ΄, αρ.1686, σ.1375-1395.
Εργογραφία
(πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις) Ι.Ποίηση
Κύκνοι στο λυκόφως. 1939.
Λυρικά τοπία. 1950.
Αίθουσα αναμονής. 1957.
Τα μάτια της Κίρκης. Αθήνα, Φέξης, 1961 (και αναθεωρημένη έκδοση, με έξι νέα ποιήματα και πρόλογο του Άρη Δικταίου, 1964).
Είδωλα. 1964.
Κλειστός κήπος. 1966.
Η ελληνική νύχτα. 1974.
Διάλογος με το Διονύσιο Σολωμό. 1978.
Νέα ποιήματα· Με μια κριτική μελέτη του Γιώργου Θέμελη. Αθήνα, Θεωρία, 1984. ΙΙ.Παιδική λογοτεχνία
Ελληνική μυθολογία· Εικόνες Τάκη Καλμούχου. Αθήνα, 1959.
Ιλιάδα και Οδύσσεια· Εικονογράφηση Ε.Σπυρίδωνος. Αθήνα, 1962.
Μέγας Αλέξανδρος. 1963.
Ιστορίες από τον Πλούταρχο. 1964. ΙΙΙ.Μεταφράσεις Ευριπίδη, Τραγωδίες· Ποιητική μετάφραση Γιώργου Γεραλή. Αθήνα, Σ.Ι.Ζαχαρόπουλος, 1994. Σοφοκλή, Τραγωδίες· Ποιητική μετάφραση Γιώργου Γεραλή. Αθήνα, Σ.Ι.Ζαχαρόπουλος, 1994. IV. Άλλες εκδόσεις
Ορθογραφικό Λεξικό της Δημοτικής Γλώσσας. 1964 (αναθεωρημένη έκδοση, 1974)
Βρεττάκος Νικηφόρος
Βρεττάκος Νικηφόρος
--------------------------------------------------------------------------------
Bιογραφία-Βιβλιογραφία-Εργογραφία
--------------------------------------------------------------------------------
Τόπος Γέννησης Κροκεές
Ημερομηνία Γέννησης 1912
Ημερομηνία Θανάτου 1991
Λογοτεχνικές Κατηγορίες Πεζογραφία
Ποίηση
Δοκίμιο
Μετάφραση
Βιογραφικό Σημείωμα
ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΒΡΕΤΤΑΚΟΣ (1912-1991) Ο Νικηφόρος Βρεττάκος γεννήθηκε στο χωριό Κροκεές της Λακωνίας, δευτερότοκος γιος του Κωνσταντίνου Βρεττάκου και της Ευγενίας, το γένος Παντελεάκη. Τα μαθητικά του χρόνια πέρασε στις Κροκεές και το Γύθειο (το 1927 αποφοίτησε από το Ελληνικό Σχολείο του Γυθείου). Το 1928, σε ηλικία δεκάξι μόλις χρόνων, έδωσε δύο διαλέξεις στην Εμπορική Λέσχη Γυθείου με θέμα Χριστιανισμός - Μαρξισμός. Το 1929 έφυγε για την Αθήνα για να σπουδάσει, δεν τα κατάφερε όμως, κυρίως λόγω οικονομικής ανέχειας (είχε προηγηθεί ασθένεια και χρεοκοπία του πατέρα του). Εγκαταστάθηκε στα Κάτω Πατήσια και με τη βοήθεια του παιδικού του φίλου Θαλή Στ. Κουτούπη προσλήφθηκε στην εταιρεία υδραυλικών έργων αποξήρανσης του έλους Τιρνάσου στη Λακωνία. Από το 1930 ως το 1931 έκανε διάφορες περιστασιακές, χειρωνακτικές κυρίως δουλειές για να κερδίσει τα προς το ζην, ενώ παράλληλα στράφηκε στη μελέτη από καθαρά προσωπικό ενδιαφέρον. Το 1932 κατατάχθηκε στο στρατό στην Τρίπολη για τέσσερις μήνες (καθώς ήταν προστάτης πολυμελούς οικογένειας). Το 1934 εργάστηκε ως γραφέας στις γενικές αποθήκες στρατού στον Πειραιά. Εκεί γνωρίστηκε με την Καλλιόπη Αποστολίδη, την οποία παντρεύτηκε τον ίδιο χρόνο και με την οποία απέκτησε μια κόρη τη Τζένη και ένα γιο τον Κώστα. Το 1935 εργάστηκε στα Μεταξουργία Νέας Ιωνίας και ένα χρόνο αργότερα ως ιδιωτικός υπάλληλος και ως εργάτης υφαντουργείου. Το 1938 διορίστηκε στο Υπουργείο Εργασίας με παρέμβαση του φίλου του Θέμου Αμουργή. Το 1940 στρατεύτηκε στην πρώτη γραμμή και κινδύνεψε να σκοτωθεί στο ύψωμα της Κλεισούρας. Το 1941 μετά από διάλυση του Συντάγματος στο οποίο υπηρετούσε επέστρεψε στην Αθήνα με τα πόδια. Η ημερολογιακές σημειώσεις του από αυτή την περίοδο αποτέλεσαν τη βάση του βιβλίου του Το αγρίμι. Από το 1942 ως το 1944 συμμετείχε ενεργά στην Εθνική Αντίσταση, οργανώθηκε στο Ε.Α.Μ. και γράφτηκε στο Κ.Κ.Ε. Την περίοδο εκείνη πέθανε ο πατέρας του και η ταφή του έγινε στην Πλούμιτσα. Το 1946 προσλήφθηκε ως γραφέας στον Οικονομικό Συνεταιρισμό Εκτελωνιστών του Πειραιά. Τον ίδιο χρόνο υπέγραψε τη διαμαρτυρία των ελλήνων λογοτεχνών “Προς τη Δ’ Αναθεωρητική Βουλή των Ελλήνων και τη Διεθνή Κοινή Γνώμη: Περί εκτάκτων μέτρων κατά των επιβουλευομένων την Δημοσίαν Τάξιν και την ακεραιότητα της χώρας”. Το 1948 γνωρίστηκε με τον Άγγελο Σικελιανό, φίλο του μέχρι το τέλος της ζωής του. Το 1958, μετά το ταξίδι του στη Ρωσία κυκλοφόρησε το βιβλίο του Ο ένας από τους δύο κόσμους, με αφορμή το οποίο κατηγορήθηκε (μαζί με τους Γιάννη Ρίτσο και Μάρκο Αυγέρη) για παράβαση του Ν.509. Το 1949 εξέδωσε το λυρικό δοκίμιο Δυο άνθρωποι μιλούν για την ειρήνη του κόσμου, εξαιτίας του οποίου διαγράφτηκε από το Κ.Κ.Ε. και απομακρύνθηκε από το περιοδικό Ελεύθερα Γράμματα, στο οποίο ήταν τότε διευθυντής. Τότε γνωρίστηκε με την Τατιάνα Γκρίτση - Μilliex και το Roger Milliex, με τους οποίους συνδέθηκε φιλικά. Το 1954 η γυναίκα του απολύθηκε από τη θέση της στον Ο.Λ.Π. λόγω των πολιτικών της φρονημάτων. Κατά το σχολικό έτος 1955-1956 αναγκάστηκε να εργαστεί σε σχολείο των Ιωαννίνων. Μετά από προσφυγή στο Συμβούλιο Επικρατείας επέστρεψε στην παλιά της θέση. Το 1955 ο Βρεττάκος εκλέχτηκε στο Δήμο Πειραιά (1955-1959). Σημαντική υπήρξε η συμβολή του από τη θέση αυτή στην πολιτιστική αναβάθμιση της πόλης (ίδρυση Πειραϊκού Θεάτρου του Δημήτρη Ροντήρη, Ιστορικού Αρχείου, Φιλαρμονικής Πειραιώς, Δημοτικής Πινακοθήκης). Το 1957 ταξίδεψε στη Σοβιετική Ένωση μαζί με τους Στρατή Μυριβήλη, Άγι Θέρο, Λ.Κουκούλα κ.α. στα πλαίσια της Παγκόσμιας Συνάντησης Δημοκρατικής Νεολαίας, προσκεκλημένος των σπουδαστών της Μόσχας. Στη Μόσχα γνωρίστηκε με τη γυναίκα του Μαξίμ Γκόρκυ. Το 1961 επισκέφτηκε τον τάφο του πατέρα του στην Πλουμίτσα. Το 1962 διαλύθηκε ο Συνεταιρισμός Εκτελωνιστών και ο Βρεττάκος έμεινε άνεργος. Το 1964 εργαζόταν ως ιματιοφύλακας στο Εθνικό Θέατρο με παρέμβαση του Λουκή Ακρίτα. Μετά το πραξικόπημα του 1967 ο Βρεττάκος αυτοεξορίστηκε στην Ελβετία από όπου ταξίδεψε ανά την Ευρώπη (Βουκουρέστι, Βενετία, Δαλματικές ακτές, Ζάγκρεμπ, Ρώμη, Παρίσι, Βirmingham, Λονδίνο, Παλέρμο, Μόναχο). Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην Ευρώπη συμμετείχε σε ραδιοφωνικές εκπομπές και σε φεστιβάλ ποίησης, τιμήθηκε από τα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια, και επεξεργάστηκε το αυτοβιογραφικό κείμενο Οδύνη που εκδόθηκε το 1969 στη Νέα Υόρκη. Στην Ελλάδα επέστρεψε το 1974 και εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Αθήνα. Το καλοκαίρι του 1991 επισκέφτηκε την Πλούμιτσα με τη γυναίκα, την κόρη του και την οικογένειά της. Εκεί πέθανε τον Αύγουστο από καρδιακή ανακοπή. Η κηδεία του έγινε στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών με δημόσια δαπάνη. Η πρώτη εμφάνιση του Νικηφόρου Βρεττάκου στο χώρο της λογοτεχνίας πραγματοποιήθηκε το 1929 με τη δημοσίευση κάποιων πρωτόλειων ποιημάτων του από τα μαθητικά του χρόνια με τίτλο Κάτω από σκιές και φώτα (εκδόθηκαν το 1933). Ως το 1940 εξέδωσε έξι συλλογές, τις οποίες συγκέντρωσε στον τόμο Γκριμάτσες του ανθρώπου. Ακολούθησαν πολλές ποιητικές συλλογές ως το 1951 (χρονιά θεωρούμενη ως δεύτερο ορόσημο στην καλλιτεχνική του πορεία), που εξέδωσε το δεύτερο συγκεντρωτικό τόμο με ποιήματά του με τίτλο Τα ποιήματα 1929-1951. Από την περίοδο αυτή αναφέρουμε ενδεικτικά την ποιητική συλλογή του Πλούμιτσα (1950), ενδεικτική της στροφής του Βρεττάκου από το νεανικό λυρισμό προς την απλή και έντονα δραματική γραφή. Ακολούθησε η τρίτη και ωριμότερη περίοδος της δημιουργίας του, όπου επιχείρησε μια εξισορρόπηση των λυρικών και δραματικών στοιχείων στην υπηρεσία του ηθικού και κοινωνικού προβληματισμού του. Σημειώνονται τα έργα του Στον Ρόμπερτ Όπενχάιμερ (1954), Το βάθος του κόσμου (1961), Ο διακεκριμένος πλανήτης (1983), Συνάντηση με τη θάλασσα (1991). Ασχολήθηκε επίσης με την πεζογραφία , την κριτική (το 1960 εξέδωσε τη μελέτη Νίκος Καζαντζάκης. Η αγωνία του και το έργο του ) και τη δημοσιογραφία. Από το 1946 ως το 1949 εργάστηκε στο περιοδικό Ελεύθερα Γράμματα (αρχικά στη στήλη του βιβλίου, στη συνέχεια ως αρχισυντάκτης, εκδότης και διευθυντής). Ακολούθησαν συνεργασίες του με τα περιοδικά και τις εφημερίδες Προοδευτική Αλλαγή (1951, με το ψευδώνυμο Θυμόσοφος), Ελληνικά Χρονικά (1952-1954), Επιθεώρηση Τέχνης (1956), Ανεξάρτητος Τύπος (1958), Επιστήμη και Ζωή (1959), Δρόμοι της Ειρηνης (1961), Κόσμος (1962), Ελευθεροτυπία (1975). Τιμήθηκε με το Πρώτο Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1940, 1956, 1982), το βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών (1974), το βραβείο Knocken και το βραβείο της Εταιρείας Σικελικών Γραμμάτων και Τεχνών (1980), το Αριστείο Γραμμάτων από την Ακαδημία Αθηνών (1982), το βραβείο του τίμιου Σταυρού του Απόστολου και Ευαγγελιστού Μάρκου από του Πατριαρχείο Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής (1984), το μετάλλιο Χρυσός Πήγασος της Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνών (1989). Υπήρξε μέλος της κριτικής επιτροπής του διαγωνισμού των Νέων Ελλήνων Λογοτεχνών. Προτάθηκε τέσσερις φορές για το βραβείο Νοbel λογοτεχνίας Τιμήθηκε από πολλούς δήμους ανά την Ελλάδα, ανακηρύχτηκε επίτιμος πρόεδρος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών μαζί με το Γιάννη Ρίτσο και το Γιώργο Βαλέτα (1984), επίτιμος Πρόεδρος της Εταιρείας Γραμμάτων και Τεχνών του Πειραιά, επίτιμο μέλος του Παρνασσού , μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, επίτιμος διδάκτωρ του Τμήματος Φιλολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (1991). 1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Νικηφόρου Βρεττάκου βλ. Αργυρίου Αλεξ., «Βρεττάκος Νικηφόρος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό2. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1984 και Κακούρου - Χρόνη Γεωργία, «Χρονολόγιο Νικηφόρου Βρεττάκου», Μνήμη του ποιητή Νικηφόρου Βρεττάκου (1912-1991) · επιμ. Π.Δ. Μαστροδημήτρης, σ.15-38. Αθήνα, 1993.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
Αδαμόπουλος Χρίστος, Ένας διάλογος για τον άνθρωπο· Δέκα αναφορές στον ψυχισμό και στα οράματα του ποιητή Νικηφόρου Βρεττάκου. Αθήνα, Οι εκδόσεις των φίλων, 1986.
Αντωνίου Τάκης, «Ο αρχαγγελικός αναρχισμός στην ποίηση του Νικηφόρου Βρεττάκου», Εκείθεν της αφής, σ.11-32. Αθήνα, Δωδώνη, 1994.
Αργυρίου Αλεξ., «Νικηφόρος Βρεττάκος», Η ελληνική ποίηση · Νεωτερικοί ποιητές του Μεσοπολέμου, σ.162-167 (της εισαγωγής) και 186-187. Αθήνα, Σοκόλης, 1979.
Αργυρίου Αλεξ., «Βρεττάκος Νικηφόρος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό2. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1984.
Βαρίκας Βάσος, «Λυρικές αυτοβιογραφίες. Νικηφόρου Βρεττάκου: Αυτοβιογραφία – Κ.Θρακιώτη: Περιθώριο στο κενό», Συγγραφείς και κείμεναΑ΄ (1961-1965), σ.87-89. Αθήνα, Ερμής, 1975 (πρώτη δημοσίευση στην εφημερίδα Το Βήμα, 10/6/1962).
Βρεττάκος Νικηφόρος, Αυτοβιογραφικά. Αθήνα, Φέξης, 1961.
Γκιβάλου-Κατσίκη Άντα, «Νικηφόρος Βρεττάκος · Ο “μεταλλωρύχος” ποιητής (1912-1991)», Νέα Εποχή3 (214) (Λευκωσία), 1992, σ.13-18.
Γκότοβος Α.Ν., Για το Νικηφόρο Βρεττάκο έξι μελετήματα. Αθήνα, Σοκόλης, 1995.
Γκρίτση - Μιλλιέξ Τατιάνα, «Οι ποιητικές μεταμορφώσεις του Βρεττάκου», Η λέξη12, 2/1982, σ.86-88.
Ιλίνσκαγια Σόνια, Η μοίρα μιας γενιάς · (Μεν. Μήτσος Αλεξανδρόπουλος). Αθήνα, 1976.
Κακούρου-Χρόνη Γεωργία, Νίκος Καζαντζάκης - Νικηφόρος Βρεττάκος, δυο δημιουργοί συνομιλούν μέσα από το έργο τους. Αθήνα, Φιλιππότης, 1994.
Καραντώνης Αντρέας, «Νικηφόρος Βρεττάκος», Η ποίησή μας μετά τον Σεφέρη, σ.60-89. Αθήνα, Δωδώνη, 1976.
Κούρτοβικ Δημοσθένης, «Νικηφόρος Βρεττάκος», Έλληνες μεταπολεμικοί συγγραφείς· Ένας οδηγός, σ.47-48.
Λογαράς Κώστας, «Ο Προμηθέας δεσμώτης στην ποίηση του Νικηφόρου Βρεττάκου», Πόρφυρας44, 1-3/1988, σ.138-144.
Μνήμη του ποιητή Νικηφόρου Βρεττάκου (1912-1991) · επιμ. Π.Δ. Μαστροδημήτρης. Αθήνα, 1993, 642 σ.
Νικηφόρος Βρεττάκος · Μελέτες για το έργο του. Αθήνα, Διογένης, 1976.
Νικηφόρος Βρεττάκος· Αφιέρωμα. Αθήνα, Βιβλιοθήκη της Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων, χ.χ. (κείμενα των Μ.Γ.Μερακλή, Γεωργίας Κακούρου - Χρόνη και Μιχάλη Τσακίρη).
Ντόκος Θανάσης, «Νικηφόρος Βρεττάκος: Η ποίηση ήτανε μέσα μου», Διαβάζω97, 27/6/1984, σ.66-72 (συνέντευξη).
Σαμαράς Νίκος, «Η αποστολή του ποιητή στην ποίηση του Νικηφόρου Βρεττάκου», Επιθεώρηση ΤέχνηςΚΔ΄, ετ.ΙΒ΄, 10/1966, αρ.142, σ.294-298.
«Σε β’ πρόσωπο: Μια συνομιλία του Νικηφόρου Βρεττάκου με τον Αντώνη Φωστιέρη και τον Θανάση Νιάρχο», Η λέξη12, 2/1982, σ.129-132.
Στεργιόπουλος Κώστας, «Νικηφόρος Βρεττάκος», Η ελληνική ποίηση · Νεωτερικοί ποιητές του Μεσοπολέμου. Αθήνα, Σοκόλης, 1980.
Φωστιέρης Αντώνης, Κριτική για το Ποτάμι Μπύες και τα εφτά ελεγεία, Διαβάζω1,1-2/1976, σ.50.
Χατζίνης Γιάννης, «Νικηφόρου Βρεττάκου: Το αγρίμι», Νέα Εστία39, ετ.Κ΄, 15/1/1946, αρ.445, σ.127. Αφιερώματα
Τομές3, 2/1997, αρ.9.
Τομές5, 7/1979, αρ.55.
Νέα Σύνορα13, 4-5/1985, αρ.78.
Πνευματική Κύπρος30, 1-4/1990, αρ.349-352.
Αιολικά Γράμματα20, 5-8/1990, αρ.115-116.
Τετράδια Ευθύνης33, 1994 (με τίτλο Φώτα και φωτισμοί του Νικηφόρου Βρεττάκου· Τρία χρόνια από την εκδημία του).
Εργογραφία
(πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις) Ι.Ποίηση
Κάτω από σκιές και φώτα. Αθήνα, τυπ. Τέχνη, 1929.
Κατεβαίνοντας στη σιγή των αιώνων. Αθήνα, Μαυρίδης, 1933.
Οι γκριμάτσες του ανθρώπου. Αθήνα, τυπ. Ματαράγκα, 1935.
Ο πόλεμος. Αθήνα, τυπ. Ματαράγκα, 1935.
Η επιστολή του κύκνου. Αθήνα, Γκοβόστης, 1937.
Το ταξίδι του Αρχάγγελλου (sic) · Σχέδια – Καλλιτεχνική επιμέλεια Επαμ. Λιώκη. Αθήνα, 1938.
Μαργαρίτα - Εικόνες απ’ το ηλιοβασίλεμα. Αθήνα, Αντωνόπουλος, 1939.
Το γυμνό παιδί. Αθήνα, Νεοελληνική Λογοτεχνία, 1939.
Το μεσουράνημα της φωτιάς·Ποιήματα 1938-1940. Αθήνα, Αντωνόπουλος, 1940.
Ηρωική συμφωνία… Αθήνα, έκδοση του περ. Φιλολογικά Χρονικά, 1944.
33 Ημέρες. Αθήνα, Ματαράγκας, 1945 (Α’ Κρατικό Βραβείο Ποίησης)
Λόγος ενός ληστή στη διάσκεψη του Πότσδαμ. Αθήνα, Ματαράγκας, 1945.
Η παραμυθένια Πολιτεία. Αθήνα, Ματαράγκας, 1947.
Το βιβλίο της Μαργαρίτας. Αθήνα, Ανδρομέδα, 1949.
Ο Ταϋγετος και η σιωπή. Αθήνα, Λογοτεχνική Γωνιά, 1949.
Τα θολά ποτάμια. Αθήνα, 1950.
Πλούμιτσα. Κροκεές, 1950 (περιορισμένα αντίτυπα )
Πλούμιτσα. Αθήνα, Τα Πειραϊκά Χρονικά, 1952.
Έξοδος με το άλογο (Ύμνος στη χαρά)· Μ’ ένα σχέδιο του Γιώργου Βακαλό. Αθήνα, 1952.
Στον Ρόμπερτ Οπενχάιμερ. Αθήνα, Ημέρα, 1954.
Ο χρόνος και το ποτάμι · 1952-1956. Αθήνα, Δίφρος, 1957.
Η μητέρα μου στην εκκλησία. Αθήνα, Δίφρος, 1957.
Βασιλική δρυς· Ποιήματα. Αθήνα, Δίφρος, 1959.
Το βάθος του κόσμου. Αθήνα, Ματαράγκας, 1961.
Αυτοβιογραφία. Αθήνα, Φέξης, 1961.
Ωδή στον ήλιο. Αθήνα, Διογένης, 1974.
Διαμαρτυρία· Ποιήματα· Με δύο σχέδια της Christine Lichthard. Αθήνα, Διογένης, 1974.
Το ποτάμι Μπυές και τα εφτά ελεγεία. Αθήνα, Διογένης, 1975.
Απογευματινό ηλιοτρόπιο· Ξυλογραφίες – εξώφυλλο Ζίζης Μακρή. Αθήνα, Διογένης, 1976.
Ο Προμηθέας ή Το παιχνίδι μιας μέρας. Αθήνα, Διογένης, 1978.
Εις μνήμην 1940-1944. Αθήνα, Σύγχρονη Εποχή, 1981.
Λειτουργία κάτω απ’ την Ακρόπολη. Αθήνα, Τα Τρία Φύλλα, 1981.
Ο διακεκριμένος πλανήτης)· Ποιήματα. Αθήνα, Τρία Φύλλα, 1983.
Ηλιακός λύχνος. Αθήνα, Τα Τρία Φύλλα, 1984.
Εκκρεμής δωρεά. Αθήνα, Τα Τρία Φύλλα, 1986.
Χωρωδία. Αθήνα, Τα Τρία Φύλλα, 1988.
Η φιλοσοφία των λουλουδιών· Ποιήματα· Μετάφραση David Connoly· Εικονογράφηση Γιώργη Βαρλάμου. Αθήνα, Artigraf, 1988.
Σικελικά ποιήματα. Αθήνα, Αστρολάβος/Ευθύνη50, 1990.
Διαμαρτυρία. Αθήνα, Τα Τρία Φύλλα, 1991.
Συνάντηση με τη θάλασσα. Αθήνα, Τα Τρία Φύλλα, 1991. ΙΙ.Πεζά - Διαλέξεις - Κριτικά Δοκίμια
Το αγρίμι · 1941-1943. Αθήνα, Ματαράγκας, 1945.
Το ηθικό στοιχείο στη δημοτική ποίηση. Αθήνα, 1954. (ανατύπωση από τα Ελληνικά Χρονικά99, 14/3/1954, σ.17-20)
Δυο άνθρωποι μιλούν για την ειρήνη του κόσμου. Αθήνα, Τα Πειραϊκά Χρονικά, 1949.
Ο ένας από τους δύο κόσμους (Ένα ταξίδι - Μια γιορτή - Μερικά συμπεράσματα). Αθήνα, 1958.
Νίκος Καζαντζάκης · Η αγωνία του και το έργο του · Επιμέλεια Κωστούλας Μητροπούλου. Αθήνα, Σύψας Π. - Σιαμαντάς Χρ., 1960.
Η Στροφή και η θέση του Σεφέρη. Αθήνα, 1962 (ανάτυπο από τον τόμο για το Σεφέρη)
Το αγρίμι και η καταιγίδα. Αθήνα, Θεμέλιο, 1965.
Οδύνη. Νέα Υόρκη, Εκδόσεις Αποφοίτων Ελληνικών Πανεπιστημίων, 1969.
Μπροστά στο ίδιο ποτάμι · Διηγήματα. Αθήνα, Διογένης, 1972.
Μαρτυρίες μιας κρίσιμης εποχής. Αθήνα, Κάκτος, 1979.
Ποιητικός λόγος και εθνική αλήθεια (Ο λόγος του ποιητή στην Ακαδημία στις 9 Φεβρουαρίου 1988). Αθήνα, Φιλιππότης, 1988.
Λόγος για το Μεσολόγγι (Γιορτές της Εξόδου 17 Απριλίου 1989). Αθήνα, Φιλιππότης, 1989.
Ακαδημία Αθηνών · Έκτακτος Συνεδρία της 12ης Δεκεμβρίου 1989 · Προεδρία Σόλωνος Κυδωνιάτου · Μνήμη Άγγελου Σικελιανού · Ομιλία του Ακαδημαϊκού κ.Νικηφόρου Βρεττάκου · Ομιλία του Ακαδημαϊκού κ. Πέτρου Χάρη. Αθήνα, 1989 (ανάτυπο από τα Πρακτικά της Ακαδημίας Αθηνών64).
Η φθορά της γλώσσας φθορά του έθνους. Αθήνα, Φιλιππότης, 1990.
Ενώπιος ενωπίω · Ημερολογιακές σημειώσεις 1962 · Πρόλογος Κώστας Βρεττάκος. Αθήνα, Τα Τρία Φύλλα, 1991.
Οδύνη - Αυτοβιογραφικό. Αθήνα, Πόλις, 1995. ΙΙΙ.Μεταφράσεις
Στέφαν Τσβάιχ, Ρομαίν Ρολλάν· Ο άνθρωπος και το έργο του. Αθήνα, Βιβλιοεκδοτική, χ.χ.
Ονορέ ντε Μπαλζάκ, Μπαρμπα- Γκόριο· Πρόλογος – Μετάφραση Νικηφόρου Βρεττάκου. Αθήνα, Βιβλιοεκδοτική, 1954.
Αττίλα Γιόζεφ · Ποιήματα · Μετάφραση Νικηφόρου Βρεττάκου, Γιάννη Ρίτσου. Αθήνα, Κέδρος, 1963.
Εντίτα Μόρρις·Τα λουλούδια της Χιροσίμα. Αθήνα, Θεμέλιο, 1978. ΙV. Συγκεντρωτικές εκδόσεις
Οι γκριμάτσες του ανθρώπου. Αθήνα, 1935 (και Αντωνόπουλος, 1940 έκδοση δεύτερη, τελειωτική).
Τα ποιήματα · 1929-1951. Αθήνα, 1955.
Ο ποιητής Νικηφόρος Βρεττάκος · Επιλογή από το έργο του. Αθήνα, Θεμέλιο, 1964.
Ποιήματα 1929-1957. Αθήνα, Διογένης, 1972.
Ποιήματα 1958-1967· Οδοιπορία· Μ’ ένα χαρακτικό της Βάσως. Αθήνα, Διογένης, 1972.
Ποιήματα 1967-1970. Αθήνα, Διογένης, 1972.
Τα ποιήματα · Τόμος πρώτος·Με ένα σχέδιο του Επαμεινώνδα Λιώκη. Αθήνα, Τα Τρία Φύλλα, 1981.
Τα ποιήματα · Τόμος δεύτερος. Αθήνα, Τα Τρία Φύλλα, 1981.
Τα ποιήματα · Τόμος τρίτος. Αθήνα, Τα Τρία Φύλλα, 1991.
--------------------------------------------------------------------------------
Bιογραφία-Βιβλιογραφία-Εργογραφία
--------------------------------------------------------------------------------
Τόπος Γέννησης Κροκεές
Ημερομηνία Γέννησης 1912
Ημερομηνία Θανάτου 1991
Λογοτεχνικές Κατηγορίες Πεζογραφία
Ποίηση
Δοκίμιο
Μετάφραση
Βιογραφικό Σημείωμα
ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΒΡΕΤΤΑΚΟΣ (1912-1991) Ο Νικηφόρος Βρεττάκος γεννήθηκε στο χωριό Κροκεές της Λακωνίας, δευτερότοκος γιος του Κωνσταντίνου Βρεττάκου και της Ευγενίας, το γένος Παντελεάκη. Τα μαθητικά του χρόνια πέρασε στις Κροκεές και το Γύθειο (το 1927 αποφοίτησε από το Ελληνικό Σχολείο του Γυθείου). Το 1928, σε ηλικία δεκάξι μόλις χρόνων, έδωσε δύο διαλέξεις στην Εμπορική Λέσχη Γυθείου με θέμα Χριστιανισμός - Μαρξισμός. Το 1929 έφυγε για την Αθήνα για να σπουδάσει, δεν τα κατάφερε όμως, κυρίως λόγω οικονομικής ανέχειας (είχε προηγηθεί ασθένεια και χρεοκοπία του πατέρα του). Εγκαταστάθηκε στα Κάτω Πατήσια και με τη βοήθεια του παιδικού του φίλου Θαλή Στ. Κουτούπη προσλήφθηκε στην εταιρεία υδραυλικών έργων αποξήρανσης του έλους Τιρνάσου στη Λακωνία. Από το 1930 ως το 1931 έκανε διάφορες περιστασιακές, χειρωνακτικές κυρίως δουλειές για να κερδίσει τα προς το ζην, ενώ παράλληλα στράφηκε στη μελέτη από καθαρά προσωπικό ενδιαφέρον. Το 1932 κατατάχθηκε στο στρατό στην Τρίπολη για τέσσερις μήνες (καθώς ήταν προστάτης πολυμελούς οικογένειας). Το 1934 εργάστηκε ως γραφέας στις γενικές αποθήκες στρατού στον Πειραιά. Εκεί γνωρίστηκε με την Καλλιόπη Αποστολίδη, την οποία παντρεύτηκε τον ίδιο χρόνο και με την οποία απέκτησε μια κόρη τη Τζένη και ένα γιο τον Κώστα. Το 1935 εργάστηκε στα Μεταξουργία Νέας Ιωνίας και ένα χρόνο αργότερα ως ιδιωτικός υπάλληλος και ως εργάτης υφαντουργείου. Το 1938 διορίστηκε στο Υπουργείο Εργασίας με παρέμβαση του φίλου του Θέμου Αμουργή. Το 1940 στρατεύτηκε στην πρώτη γραμμή και κινδύνεψε να σκοτωθεί στο ύψωμα της Κλεισούρας. Το 1941 μετά από διάλυση του Συντάγματος στο οποίο υπηρετούσε επέστρεψε στην Αθήνα με τα πόδια. Η ημερολογιακές σημειώσεις του από αυτή την περίοδο αποτέλεσαν τη βάση του βιβλίου του Το αγρίμι. Από το 1942 ως το 1944 συμμετείχε ενεργά στην Εθνική Αντίσταση, οργανώθηκε στο Ε.Α.Μ. και γράφτηκε στο Κ.Κ.Ε. Την περίοδο εκείνη πέθανε ο πατέρας του και η ταφή του έγινε στην Πλούμιτσα. Το 1946 προσλήφθηκε ως γραφέας στον Οικονομικό Συνεταιρισμό Εκτελωνιστών του Πειραιά. Τον ίδιο χρόνο υπέγραψε τη διαμαρτυρία των ελλήνων λογοτεχνών “Προς τη Δ’ Αναθεωρητική Βουλή των Ελλήνων και τη Διεθνή Κοινή Γνώμη: Περί εκτάκτων μέτρων κατά των επιβουλευομένων την Δημοσίαν Τάξιν και την ακεραιότητα της χώρας”. Το 1948 γνωρίστηκε με τον Άγγελο Σικελιανό, φίλο του μέχρι το τέλος της ζωής του. Το 1958, μετά το ταξίδι του στη Ρωσία κυκλοφόρησε το βιβλίο του Ο ένας από τους δύο κόσμους, με αφορμή το οποίο κατηγορήθηκε (μαζί με τους Γιάννη Ρίτσο και Μάρκο Αυγέρη) για παράβαση του Ν.509. Το 1949 εξέδωσε το λυρικό δοκίμιο Δυο άνθρωποι μιλούν για την ειρήνη του κόσμου, εξαιτίας του οποίου διαγράφτηκε από το Κ.Κ.Ε. και απομακρύνθηκε από το περιοδικό Ελεύθερα Γράμματα, στο οποίο ήταν τότε διευθυντής. Τότε γνωρίστηκε με την Τατιάνα Γκρίτση - Μilliex και το Roger Milliex, με τους οποίους συνδέθηκε φιλικά. Το 1954 η γυναίκα του απολύθηκε από τη θέση της στον Ο.Λ.Π. λόγω των πολιτικών της φρονημάτων. Κατά το σχολικό έτος 1955-1956 αναγκάστηκε να εργαστεί σε σχολείο των Ιωαννίνων. Μετά από προσφυγή στο Συμβούλιο Επικρατείας επέστρεψε στην παλιά της θέση. Το 1955 ο Βρεττάκος εκλέχτηκε στο Δήμο Πειραιά (1955-1959). Σημαντική υπήρξε η συμβολή του από τη θέση αυτή στην πολιτιστική αναβάθμιση της πόλης (ίδρυση Πειραϊκού Θεάτρου του Δημήτρη Ροντήρη, Ιστορικού Αρχείου, Φιλαρμονικής Πειραιώς, Δημοτικής Πινακοθήκης). Το 1957 ταξίδεψε στη Σοβιετική Ένωση μαζί με τους Στρατή Μυριβήλη, Άγι Θέρο, Λ.Κουκούλα κ.α. στα πλαίσια της Παγκόσμιας Συνάντησης Δημοκρατικής Νεολαίας, προσκεκλημένος των σπουδαστών της Μόσχας. Στη Μόσχα γνωρίστηκε με τη γυναίκα του Μαξίμ Γκόρκυ. Το 1961 επισκέφτηκε τον τάφο του πατέρα του στην Πλουμίτσα. Το 1962 διαλύθηκε ο Συνεταιρισμός Εκτελωνιστών και ο Βρεττάκος έμεινε άνεργος. Το 1964 εργαζόταν ως ιματιοφύλακας στο Εθνικό Θέατρο με παρέμβαση του Λουκή Ακρίτα. Μετά το πραξικόπημα του 1967 ο Βρεττάκος αυτοεξορίστηκε στην Ελβετία από όπου ταξίδεψε ανά την Ευρώπη (Βουκουρέστι, Βενετία, Δαλματικές ακτές, Ζάγκρεμπ, Ρώμη, Παρίσι, Βirmingham, Λονδίνο, Παλέρμο, Μόναχο). Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην Ευρώπη συμμετείχε σε ραδιοφωνικές εκπομπές και σε φεστιβάλ ποίησης, τιμήθηκε από τα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια, και επεξεργάστηκε το αυτοβιογραφικό κείμενο Οδύνη που εκδόθηκε το 1969 στη Νέα Υόρκη. Στην Ελλάδα επέστρεψε το 1974 και εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Αθήνα. Το καλοκαίρι του 1991 επισκέφτηκε την Πλούμιτσα με τη γυναίκα, την κόρη του και την οικογένειά της. Εκεί πέθανε τον Αύγουστο από καρδιακή ανακοπή. Η κηδεία του έγινε στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών με δημόσια δαπάνη. Η πρώτη εμφάνιση του Νικηφόρου Βρεττάκου στο χώρο της λογοτεχνίας πραγματοποιήθηκε το 1929 με τη δημοσίευση κάποιων πρωτόλειων ποιημάτων του από τα μαθητικά του χρόνια με τίτλο Κάτω από σκιές και φώτα (εκδόθηκαν το 1933). Ως το 1940 εξέδωσε έξι συλλογές, τις οποίες συγκέντρωσε στον τόμο Γκριμάτσες του ανθρώπου. Ακολούθησαν πολλές ποιητικές συλλογές ως το 1951 (χρονιά θεωρούμενη ως δεύτερο ορόσημο στην καλλιτεχνική του πορεία), που εξέδωσε το δεύτερο συγκεντρωτικό τόμο με ποιήματά του με τίτλο Τα ποιήματα 1929-1951. Από την περίοδο αυτή αναφέρουμε ενδεικτικά την ποιητική συλλογή του Πλούμιτσα (1950), ενδεικτική της στροφής του Βρεττάκου από το νεανικό λυρισμό προς την απλή και έντονα δραματική γραφή. Ακολούθησε η τρίτη και ωριμότερη περίοδος της δημιουργίας του, όπου επιχείρησε μια εξισορρόπηση των λυρικών και δραματικών στοιχείων στην υπηρεσία του ηθικού και κοινωνικού προβληματισμού του. Σημειώνονται τα έργα του Στον Ρόμπερτ Όπενχάιμερ (1954), Το βάθος του κόσμου (1961), Ο διακεκριμένος πλανήτης (1983), Συνάντηση με τη θάλασσα (1991). Ασχολήθηκε επίσης με την πεζογραφία , την κριτική (το 1960 εξέδωσε τη μελέτη Νίκος Καζαντζάκης. Η αγωνία του και το έργο του ) και τη δημοσιογραφία. Από το 1946 ως το 1949 εργάστηκε στο περιοδικό Ελεύθερα Γράμματα (αρχικά στη στήλη του βιβλίου, στη συνέχεια ως αρχισυντάκτης, εκδότης και διευθυντής). Ακολούθησαν συνεργασίες του με τα περιοδικά και τις εφημερίδες Προοδευτική Αλλαγή (1951, με το ψευδώνυμο Θυμόσοφος), Ελληνικά Χρονικά (1952-1954), Επιθεώρηση Τέχνης (1956), Ανεξάρτητος Τύπος (1958), Επιστήμη και Ζωή (1959), Δρόμοι της Ειρηνης (1961), Κόσμος (1962), Ελευθεροτυπία (1975). Τιμήθηκε με το Πρώτο Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1940, 1956, 1982), το βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών (1974), το βραβείο Knocken και το βραβείο της Εταιρείας Σικελικών Γραμμάτων και Τεχνών (1980), το Αριστείο Γραμμάτων από την Ακαδημία Αθηνών (1982), το βραβείο του τίμιου Σταυρού του Απόστολου και Ευαγγελιστού Μάρκου από του Πατριαρχείο Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής (1984), το μετάλλιο Χρυσός Πήγασος της Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνών (1989). Υπήρξε μέλος της κριτικής επιτροπής του διαγωνισμού των Νέων Ελλήνων Λογοτεχνών. Προτάθηκε τέσσερις φορές για το βραβείο Νοbel λογοτεχνίας Τιμήθηκε από πολλούς δήμους ανά την Ελλάδα, ανακηρύχτηκε επίτιμος πρόεδρος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών μαζί με το Γιάννη Ρίτσο και το Γιώργο Βαλέτα (1984), επίτιμος Πρόεδρος της Εταιρείας Γραμμάτων και Τεχνών του Πειραιά, επίτιμο μέλος του Παρνασσού , μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, επίτιμος διδάκτωρ του Τμήματος Φιλολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (1991). 1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Νικηφόρου Βρεττάκου βλ. Αργυρίου Αλεξ., «Βρεττάκος Νικηφόρος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό2. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1984 και Κακούρου - Χρόνη Γεωργία, «Χρονολόγιο Νικηφόρου Βρεττάκου», Μνήμη του ποιητή Νικηφόρου Βρεττάκου (1912-1991) · επιμ. Π.Δ. Μαστροδημήτρης, σ.15-38. Αθήνα, 1993.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
Αδαμόπουλος Χρίστος, Ένας διάλογος για τον άνθρωπο· Δέκα αναφορές στον ψυχισμό και στα οράματα του ποιητή Νικηφόρου Βρεττάκου. Αθήνα, Οι εκδόσεις των φίλων, 1986.
Αντωνίου Τάκης, «Ο αρχαγγελικός αναρχισμός στην ποίηση του Νικηφόρου Βρεττάκου», Εκείθεν της αφής, σ.11-32. Αθήνα, Δωδώνη, 1994.
Αργυρίου Αλεξ., «Νικηφόρος Βρεττάκος», Η ελληνική ποίηση · Νεωτερικοί ποιητές του Μεσοπολέμου, σ.162-167 (της εισαγωγής) και 186-187. Αθήνα, Σοκόλης, 1979.
Αργυρίου Αλεξ., «Βρεττάκος Νικηφόρος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό2. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1984.
Βαρίκας Βάσος, «Λυρικές αυτοβιογραφίες. Νικηφόρου Βρεττάκου: Αυτοβιογραφία – Κ.Θρακιώτη: Περιθώριο στο κενό», Συγγραφείς και κείμεναΑ΄ (1961-1965), σ.87-89. Αθήνα, Ερμής, 1975 (πρώτη δημοσίευση στην εφημερίδα Το Βήμα, 10/6/1962).
Βρεττάκος Νικηφόρος, Αυτοβιογραφικά. Αθήνα, Φέξης, 1961.
Γκιβάλου-Κατσίκη Άντα, «Νικηφόρος Βρεττάκος · Ο “μεταλλωρύχος” ποιητής (1912-1991)», Νέα Εποχή3 (214) (Λευκωσία), 1992, σ.13-18.
Γκότοβος Α.Ν., Για το Νικηφόρο Βρεττάκο έξι μελετήματα. Αθήνα, Σοκόλης, 1995.
Γκρίτση - Μιλλιέξ Τατιάνα, «Οι ποιητικές μεταμορφώσεις του Βρεττάκου», Η λέξη12, 2/1982, σ.86-88.
Ιλίνσκαγια Σόνια, Η μοίρα μιας γενιάς · (Μεν. Μήτσος Αλεξανδρόπουλος). Αθήνα, 1976.
Κακούρου-Χρόνη Γεωργία, Νίκος Καζαντζάκης - Νικηφόρος Βρεττάκος, δυο δημιουργοί συνομιλούν μέσα από το έργο τους. Αθήνα, Φιλιππότης, 1994.
Καραντώνης Αντρέας, «Νικηφόρος Βρεττάκος», Η ποίησή μας μετά τον Σεφέρη, σ.60-89. Αθήνα, Δωδώνη, 1976.
Κούρτοβικ Δημοσθένης, «Νικηφόρος Βρεττάκος», Έλληνες μεταπολεμικοί συγγραφείς· Ένας οδηγός, σ.47-48.
Λογαράς Κώστας, «Ο Προμηθέας δεσμώτης στην ποίηση του Νικηφόρου Βρεττάκου», Πόρφυρας44, 1-3/1988, σ.138-144.
Μνήμη του ποιητή Νικηφόρου Βρεττάκου (1912-1991) · επιμ. Π.Δ. Μαστροδημήτρης. Αθήνα, 1993, 642 σ.
Νικηφόρος Βρεττάκος · Μελέτες για το έργο του. Αθήνα, Διογένης, 1976.
Νικηφόρος Βρεττάκος· Αφιέρωμα. Αθήνα, Βιβλιοθήκη της Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων, χ.χ. (κείμενα των Μ.Γ.Μερακλή, Γεωργίας Κακούρου - Χρόνη και Μιχάλη Τσακίρη).
Ντόκος Θανάσης, «Νικηφόρος Βρεττάκος: Η ποίηση ήτανε μέσα μου», Διαβάζω97, 27/6/1984, σ.66-72 (συνέντευξη).
Σαμαράς Νίκος, «Η αποστολή του ποιητή στην ποίηση του Νικηφόρου Βρεττάκου», Επιθεώρηση ΤέχνηςΚΔ΄, ετ.ΙΒ΄, 10/1966, αρ.142, σ.294-298.
«Σε β’ πρόσωπο: Μια συνομιλία του Νικηφόρου Βρεττάκου με τον Αντώνη Φωστιέρη και τον Θανάση Νιάρχο», Η λέξη12, 2/1982, σ.129-132.
Στεργιόπουλος Κώστας, «Νικηφόρος Βρεττάκος», Η ελληνική ποίηση · Νεωτερικοί ποιητές του Μεσοπολέμου. Αθήνα, Σοκόλης, 1980.
Φωστιέρης Αντώνης, Κριτική για το Ποτάμι Μπύες και τα εφτά ελεγεία, Διαβάζω1,1-2/1976, σ.50.
Χατζίνης Γιάννης, «Νικηφόρου Βρεττάκου: Το αγρίμι», Νέα Εστία39, ετ.Κ΄, 15/1/1946, αρ.445, σ.127. Αφιερώματα
Τομές3, 2/1997, αρ.9.
Τομές5, 7/1979, αρ.55.
Νέα Σύνορα13, 4-5/1985, αρ.78.
Πνευματική Κύπρος30, 1-4/1990, αρ.349-352.
Αιολικά Γράμματα20, 5-8/1990, αρ.115-116.
Τετράδια Ευθύνης33, 1994 (με τίτλο Φώτα και φωτισμοί του Νικηφόρου Βρεττάκου· Τρία χρόνια από την εκδημία του).
Εργογραφία
(πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις) Ι.Ποίηση
Κάτω από σκιές και φώτα. Αθήνα, τυπ. Τέχνη, 1929.
Κατεβαίνοντας στη σιγή των αιώνων. Αθήνα, Μαυρίδης, 1933.
Οι γκριμάτσες του ανθρώπου. Αθήνα, τυπ. Ματαράγκα, 1935.
Ο πόλεμος. Αθήνα, τυπ. Ματαράγκα, 1935.
Η επιστολή του κύκνου. Αθήνα, Γκοβόστης, 1937.
Το ταξίδι του Αρχάγγελλου (sic) · Σχέδια – Καλλιτεχνική επιμέλεια Επαμ. Λιώκη. Αθήνα, 1938.
Μαργαρίτα - Εικόνες απ’ το ηλιοβασίλεμα. Αθήνα, Αντωνόπουλος, 1939.
Το γυμνό παιδί. Αθήνα, Νεοελληνική Λογοτεχνία, 1939.
Το μεσουράνημα της φωτιάς·Ποιήματα 1938-1940. Αθήνα, Αντωνόπουλος, 1940.
Ηρωική συμφωνία… Αθήνα, έκδοση του περ. Φιλολογικά Χρονικά, 1944.
33 Ημέρες. Αθήνα, Ματαράγκας, 1945 (Α’ Κρατικό Βραβείο Ποίησης)
Λόγος ενός ληστή στη διάσκεψη του Πότσδαμ. Αθήνα, Ματαράγκας, 1945.
Η παραμυθένια Πολιτεία. Αθήνα, Ματαράγκας, 1947.
Το βιβλίο της Μαργαρίτας. Αθήνα, Ανδρομέδα, 1949.
Ο Ταϋγετος και η σιωπή. Αθήνα, Λογοτεχνική Γωνιά, 1949.
Τα θολά ποτάμια. Αθήνα, 1950.
Πλούμιτσα. Κροκεές, 1950 (περιορισμένα αντίτυπα )
Πλούμιτσα. Αθήνα, Τα Πειραϊκά Χρονικά, 1952.
Έξοδος με το άλογο (Ύμνος στη χαρά)· Μ’ ένα σχέδιο του Γιώργου Βακαλό. Αθήνα, 1952.
Στον Ρόμπερτ Οπενχάιμερ. Αθήνα, Ημέρα, 1954.
Ο χρόνος και το ποτάμι · 1952-1956. Αθήνα, Δίφρος, 1957.
Η μητέρα μου στην εκκλησία. Αθήνα, Δίφρος, 1957.
Βασιλική δρυς· Ποιήματα. Αθήνα, Δίφρος, 1959.
Το βάθος του κόσμου. Αθήνα, Ματαράγκας, 1961.
Αυτοβιογραφία. Αθήνα, Φέξης, 1961.
Ωδή στον ήλιο. Αθήνα, Διογένης, 1974.
Διαμαρτυρία· Ποιήματα· Με δύο σχέδια της Christine Lichthard. Αθήνα, Διογένης, 1974.
Το ποτάμι Μπυές και τα εφτά ελεγεία. Αθήνα, Διογένης, 1975.
Απογευματινό ηλιοτρόπιο· Ξυλογραφίες – εξώφυλλο Ζίζης Μακρή. Αθήνα, Διογένης, 1976.
Ο Προμηθέας ή Το παιχνίδι μιας μέρας. Αθήνα, Διογένης, 1978.
Εις μνήμην 1940-1944. Αθήνα, Σύγχρονη Εποχή, 1981.
Λειτουργία κάτω απ’ την Ακρόπολη. Αθήνα, Τα Τρία Φύλλα, 1981.
Ο διακεκριμένος πλανήτης)· Ποιήματα. Αθήνα, Τρία Φύλλα, 1983.
Ηλιακός λύχνος. Αθήνα, Τα Τρία Φύλλα, 1984.
Εκκρεμής δωρεά. Αθήνα, Τα Τρία Φύλλα, 1986.
Χωρωδία. Αθήνα, Τα Τρία Φύλλα, 1988.
Η φιλοσοφία των λουλουδιών· Ποιήματα· Μετάφραση David Connoly· Εικονογράφηση Γιώργη Βαρλάμου. Αθήνα, Artigraf, 1988.
Σικελικά ποιήματα. Αθήνα, Αστρολάβος/Ευθύνη50, 1990.
Διαμαρτυρία. Αθήνα, Τα Τρία Φύλλα, 1991.
Συνάντηση με τη θάλασσα. Αθήνα, Τα Τρία Φύλλα, 1991. ΙΙ.Πεζά - Διαλέξεις - Κριτικά Δοκίμια
Το αγρίμι · 1941-1943. Αθήνα, Ματαράγκας, 1945.
Το ηθικό στοιχείο στη δημοτική ποίηση. Αθήνα, 1954. (ανατύπωση από τα Ελληνικά Χρονικά99, 14/3/1954, σ.17-20)
Δυο άνθρωποι μιλούν για την ειρήνη του κόσμου. Αθήνα, Τα Πειραϊκά Χρονικά, 1949.
Ο ένας από τους δύο κόσμους (Ένα ταξίδι - Μια γιορτή - Μερικά συμπεράσματα). Αθήνα, 1958.
Νίκος Καζαντζάκης · Η αγωνία του και το έργο του · Επιμέλεια Κωστούλας Μητροπούλου. Αθήνα, Σύψας Π. - Σιαμαντάς Χρ., 1960.
Η Στροφή και η θέση του Σεφέρη. Αθήνα, 1962 (ανάτυπο από τον τόμο για το Σεφέρη)
Το αγρίμι και η καταιγίδα. Αθήνα, Θεμέλιο, 1965.
Οδύνη. Νέα Υόρκη, Εκδόσεις Αποφοίτων Ελληνικών Πανεπιστημίων, 1969.
Μπροστά στο ίδιο ποτάμι · Διηγήματα. Αθήνα, Διογένης, 1972.
Μαρτυρίες μιας κρίσιμης εποχής. Αθήνα, Κάκτος, 1979.
Ποιητικός λόγος και εθνική αλήθεια (Ο λόγος του ποιητή στην Ακαδημία στις 9 Φεβρουαρίου 1988). Αθήνα, Φιλιππότης, 1988.
Λόγος για το Μεσολόγγι (Γιορτές της Εξόδου 17 Απριλίου 1989). Αθήνα, Φιλιππότης, 1989.
Ακαδημία Αθηνών · Έκτακτος Συνεδρία της 12ης Δεκεμβρίου 1989 · Προεδρία Σόλωνος Κυδωνιάτου · Μνήμη Άγγελου Σικελιανού · Ομιλία του Ακαδημαϊκού κ.Νικηφόρου Βρεττάκου · Ομιλία του Ακαδημαϊκού κ. Πέτρου Χάρη. Αθήνα, 1989 (ανάτυπο από τα Πρακτικά της Ακαδημίας Αθηνών64).
Η φθορά της γλώσσας φθορά του έθνους. Αθήνα, Φιλιππότης, 1990.
Ενώπιος ενωπίω · Ημερολογιακές σημειώσεις 1962 · Πρόλογος Κώστας Βρεττάκος. Αθήνα, Τα Τρία Φύλλα, 1991.
Οδύνη - Αυτοβιογραφικό. Αθήνα, Πόλις, 1995. ΙΙΙ.Μεταφράσεις
Στέφαν Τσβάιχ, Ρομαίν Ρολλάν· Ο άνθρωπος και το έργο του. Αθήνα, Βιβλιοεκδοτική, χ.χ.
Ονορέ ντε Μπαλζάκ, Μπαρμπα- Γκόριο· Πρόλογος – Μετάφραση Νικηφόρου Βρεττάκου. Αθήνα, Βιβλιοεκδοτική, 1954.
Αττίλα Γιόζεφ · Ποιήματα · Μετάφραση Νικηφόρου Βρεττάκου, Γιάννη Ρίτσου. Αθήνα, Κέδρος, 1963.
Εντίτα Μόρρις·Τα λουλούδια της Χιροσίμα. Αθήνα, Θεμέλιο, 1978. ΙV. Συγκεντρωτικές εκδόσεις
Οι γκριμάτσες του ανθρώπου. Αθήνα, 1935 (και Αντωνόπουλος, 1940 έκδοση δεύτερη, τελειωτική).
Τα ποιήματα · 1929-1951. Αθήνα, 1955.
Ο ποιητής Νικηφόρος Βρεττάκος · Επιλογή από το έργο του. Αθήνα, Θεμέλιο, 1964.
Ποιήματα 1929-1957. Αθήνα, Διογένης, 1972.
Ποιήματα 1958-1967· Οδοιπορία· Μ’ ένα χαρακτικό της Βάσως. Αθήνα, Διογένης, 1972.
Ποιήματα 1967-1970. Αθήνα, Διογένης, 1972.
Τα ποιήματα · Τόμος πρώτος·Με ένα σχέδιο του Επαμεινώνδα Λιώκη. Αθήνα, Τα Τρία Φύλλα, 1981.
Τα ποιήματα · Τόμος δεύτερος. Αθήνα, Τα Τρία Φύλλα, 1981.
Τα ποιήματα · Τόμος τρίτος. Αθήνα, Τα Τρία Φύλλα, 1991.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)
